Özel ve Devlet Okulu Yöneticilerinin Örgüt Çalışanlarını Motive Etme Becerisi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 191 - 215, 01.06.2020

Mustafa Canıtez Prof. Dr. İbrahim Kocabaş

Öz

Bu araştırmanın amacı; özel ve devlet okulu yöneticilerinin öğretmenleri motive becerilerini incelemektir. Araştırma için oluşturulan ölçek örneklem grubundaki deneklere uygulanacağı için genel ve karşılaştırma türü ilişkisel tarama modeli kullanılmış ve betimsel bir çalışma olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini Bağcılar ve Beylikdüzü İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı resmi ve özel; ilköğretim kurumlarındaki 14 ilkokul ve 13 ortaokulda çalışan 432 öğretmen oluşturmaktadır. Verilerin toplanması, 5’li likert tipi 40 soruluk Kocabaş ve Karaköse’nin (2005) yılında “Okul müdürlerinin tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi (Özel ve Devlet Okulu Örneği)” adlı çalışmalarında kullandıkları “Öğretmenlerin Motivasyonlarını Değerlendirme Ölçeği” kullanılarak yapılmıştır. Öğretmenlerin motivasyon düzeylerinin belirlendiği ölçek değerlendirilirken iki değişken arasındaki farkı belirlemek için t-testi, ikiden fazla değişkenin arasındaki farkı belirlemek içinse anova analizi kullanılmıştır. Farklılığın anlamlı bulunması durumunda Tukey (Çoklu Karşılaştırma-post hoc) testi uygulanmıştır. Araştırma bulguları özel okul öğretmenlerinin, okul yöneticilerinin işlerine motive olmalarında olumlu katkısının olduğunu; devlet okulu öğretmenlerinin ise bu görüşe daha az katılım gösterdiklerini ortaya koymaktadır. Ayrıca özel okul öğretmenleri devlet okullarındaki öğretmenlere; okullarının çevredeki itibarlarına katkı sağladığını, kurumlarında terfi imkânlarının bulunduğunu, okullarında ki çalışma ortamını yeterli bulduklarını, kurumlarında yeteneklerini geliştirme imkânlarının daha fazla olduğunu daha yüksek oranda düşünmektedirler. Özel okul ve devlet okulundaki öğretmenler; yaptıkları işin hem kendilerine performanslarını gösterme şansı verdiğini hem de hedeflerine ulaşabilme imkânı sunduğunu belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Motivasyon, Özel Okul, Devlet Okulu, Okul Yöneticisi

Kaynakça

• Adair, John, (2003). Etkili Motivasyon: İnsanlardan en iyi verimi nasıl alabilirsiniz? İstanbul: Babıali Kültür Yayınları.
• Aksoy, İ. (2005). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin, okulda değişim yönetiminin gerçekleştirilmesinde, örgütsel iletişimin rolüne ilişkin algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Argon, T. & Eren, A. (2004). İnsan kaynakları yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Aslanargun, E. & Bozkurt, S. (2012). Okul müdürlerinin okul yönetiminde karşılaştığı sorunlar. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11(2), 349-368.
• Aydın, M. (1986). Çağdaş eğitim denetim içinde (s.84) Ankara: İM Eğitim Araştırma Yayın Danışmanlık A.Ş.
• Babaoğlan, E., Nalbant & A. Çelik, E . (2017). Okul başarısına okul yöneticisinin etkisine ilişkin öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0 (43), 93-109.
• Bektaş, A. (2010). İlköğretim okulları yöneticilerinin sosyal iletişim becerileri ile sınıf öğretmenlerinin motivasyonu arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Braham, J. B., (1998). Öğrenen bir organizasyon yaratmak. (A. Tekcan Çev.) içinde (s.18) İstanbul: Rota Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. & Çakmak, E. & Akgün Ö. E. & Karadeniz Ş. & Demirel F. (2008). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Curran, P. J., West, S. G., & Finch, J. F. (1996). The robustness of test statistics to normality and specification error in confirmatory factor analysis. (pp.16-29).
• Çelebi, N. (2010). Public high school teachers’ opinions on school administrators’ supervision duty in Turkey. Cypriot Journal of Educational Sciences, 5(3), 212–231.
• Çiftçi, Ü. (2008). İlköğretim öğretmenleri arasındaki iletişim sorunları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, K & Koçak, O. (2014). Okul yöneticilerinin sosyal iletişim becerileri ile öğretmenlerin motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 20(2), 191-216.
• Dündar, S., Özutku, H. & Taşpınar, F. (2007). İçsel ve dışsal motivasyon araçlarının iş görenlerin motivasyonu üzerindeki etkisi: ampirik bir inceleme. Ticaret Ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(5), 105- 119.
• Erdem, D. (2011). Türkiye’de 2005–2006 yılları arasında yayımlanan eğitim bilimleri dergilerindeki makalelerin bazı özellikler açısından incelenmesi: betimsel bir analiz. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(1), 140-147.
• Ertürk, R. (2013). Öğretmenlerin iş motivasyonları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2 (3), 1-15.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS, Londra. Sage Publications.
• Genç, N. (1987). Amaçlara göre yönetim ve motivasyon. Atatürk Üniversitesi Basımevi İşletme Dergisi, 7 (1-2).
• Güneş, K. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin okul müdürlerinin iletişim ve motivasyon becerileri ile ilgili algı ve beklentileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Güven, A. (2007). Kamu yöneticilerinin davranış tarzlarının personelin motivasyonu üzerine etkileri: Tokat il milli eğitim müdürlüğünde çalışan öğretmenler üzerinde bir uygulama. Gazi Osman Paşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Kaba, İ. (2019). Stres, ruh sağlığı ve stres yönetimi: güncel bir gözden geçirme. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/785546 adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 07.02.2020).
• Kalaycı, Ş. (2018). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. İstanbul: Dinamik Akademi.
• Karaköse, T. (2002). Okul müdürlerinin tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi (özel ve devlet okulu örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kırel, Ç. & Özkalp E. (2001). Örgütsel davranışlar, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları 923.
• Kinman, G. & Kinman, R. (2001). The role of motivation to learn in management education. Journal of Workplace Learning, 13(4), 132-144.
• Kocabaş, İ. & Karaköse, T. (2005). Okul Müdürlerinin Tutum Ve Davranışlarının Öğretmenlerin Motivasyonuna Etkisi (Özel Ve Devlet Okulu Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 79-93.
• MEB (2019). Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim istatistikleri 2018–2019. Ankara: MEB Yayını.
• Kroth, M. (2007). The manager as motivator. Westport CT: Praeger.
• Özdemir, T., Kartal, S. & Yirci, R. (2014). Okul müdürlerinin öğretmenleri motive etme yaklaşımları. Turkish Journal of Educational Studies Dergisi, 1 (2), 190-215.
• Özgan, H. ve Aslan, N. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin sözlü iletişim biçiminin öğretmenlerin motivasyonuna etkisinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 190-206.
• Peters, J. T. & Waterman R. H. (1995). Yönetme ve yükseltme sanatı (Çev: Selami SARGUT) içinde (s.70-75). İstanbul: Altın Yayınları.
• Sabancı, A. (1994). Eğitim yönetiminde çift yönlü iletişim yönetilenleri iş doyumu ve motivasyon bakımından nasıl etkilemektedir? (Yayımlanmamış bilim uzmanlığı tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Sabuncuoğlu, Z. & Tüz, M. (1996). Örgütsel psikoloji, İstanbul: Ezgi kitabevi yayınları.
• Soysal, A. (2005). Okul yöneticilerinin öğretmenleri motive etme becerisi (gazimagusa örneği). Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Lefkoşe.
• Selen, U. (2016). Çalışanların iç ve dış motivasyon tekniklerine bakış açılarının değerlendirilmesi; yerel yönetim örneği. Doktora Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, Tekirdağ.
• Şencan, H. (2018). Güdüleme. https://www.ders.es/129-160.pdf adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 07.02.2020)
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon.
• Torbacıoğlu, D. (2007). İlköğretim okulu yöneticilerinin iletişim yöntemleri ve güdüleme derecelerine ilişkin öğretmen algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Ünal, S.(1991). İlköğretim okul yöneticilerinin okullarında motivasyonu sağlama etkinlikleri. Eğitimde arayışlar I. sempozyumu bildiri metinleri. Kültür Koleji. İstanbul.
• Ünal, S. (2000). İlköğretim okulu yöneticilerinin okullarında motivasyonu sağlama etkinlikleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 84-90.
• Ünsar S. A. (2011). Motivasyonun işten ayrılma eğilimine etkisi: bir alan araştırması. Akademik Bakış Dergisi. 25(1), 1-15.
• Yaman, F. Y. (2007). Göreve yeni başlayan okul yöneticilerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sebahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yüksel, Ö. (1998). İnsan kaynakları yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.