Çocuk Edebiyatıyla İlgili Lisansüstü Çalışmalardaki Eğilimler: Bir İçerik Analizi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 124 - 144, 01.06.2020

Oğuzhan Sevim

Öz

Bu çalışmanın amacı çocuk edebiyatıyla ilgili lisansüstü çalışmalardaki eğilimlerin neler olduğunu ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubunu Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi’nde 1987-2020 yılları arasında yapılan 677 lisansüstü çalışma oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Elde edilen veriler sayısallaştırılarak her bir değişkene ilişkin sonuçlar tablolar hâlinde sıklık ve yüzde değerleriyle ifade edilmiştir. Araştırmanın sonunda çocuk edebiyatıyla ilgili en çok lisansüstü çalışmanın yapıldığı üniversitenin Ankara Üniversitesi olduğu, her geçen dönem tez sayısının arttığı, özellikle 2016’dan sonra bu artışın neredeyse iki katına ulaştığı, en fazla çalışmanın yüksek lisans düzeyinde yapıldığı, lisansüstü tezlerin çoğunun betimsel nitelikli olduğu, araştırmaların çok büyük bir kısmının herhangi bir yazarın ya da eserinin çocuk edebiyatı açısından incelenmesi şeklinde gerçekleştiği, lisansüstü çalışmalarda en çok ele alınan konunun çocuğa/çocuk edebiyatına uygunluk olduğu ve tezlerde en fazla kullanılan anahtar kavramların sırasıyla çocuk edebiyatı, çocuk ve değerler eğitimi olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Edebiyatı, Lisansüstü Çalışmalardaki Eğilimler, İçerik Analizi

Kaynakça

• Açık Önkaş, N. (2009). Çocuk edebiyatı kitaplarında şiirin yeri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 1-12.
• Alver, B. (2005). Psikolojik danışma ve rehberlik eğitimi alan öğrencilerin empatik beceri ve karar verme stratejilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 19 – 34.
• Atalay Yakar, F. (2019). Türkiye'de çocuk edebiyatı alanında yapılan lisansüstü çalışmaların içerik ve yöntem açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Balcı, A. (2012). Türkiye'de çocuk edebiyatı üzerine hazırlanan lisansüstü tezler hakkında bir meta-analiz çalışması. Mustafa Kemal Ü Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 195-206.
• Balta, E. E. (2019). Çocuk edebiyatı üzerine yapılmış lisansüstü çalışmaların içerik analizi (2011-2018 yılları). OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 464-489.
• Bayazıt, Z. (2011, Ekim). Çocuk Edebiyatı Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (5-7 Ekim 2011)’nda sunulmuş bildiri, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Berelson, B. (1952). Content analysis in communication research. Illinois: The Free Press, Glencoe.
• Chavis, G. G. (2011). Poetry and story therapy: The healing power of creative expression. London: Jessica Kingsley Publishers.
• Chew, F. P., & Eau, K. L. (2017). Creativity teaching through e-book reading program among the Children in Malaysia. Advanced Science Letters, 23(3), 2043-2047.
• Cumming, R. (2007). Language play in the classroom: Encouraging children’s ıntuitive creativity with words through poetry. Literacy, 41(2), 93-101.
• Çetin, Z. (2012). Yaratıcılığın gelişimi. Elif Çelebi Öncü (Ed.), Erken çocukluk döneminde yaratıcılık ve geliştirilmesi içinde (82-94). Ankara: Pegem Akademi.
• Çıkla, S. (2009). Şiir ve hikâyenin çevresinde oluşan iki tür: Manzum hikâye ve öykü şiir. TÜBAR, 25, 51-85.
• Demircan, C. (2007). Çocuk edebiyatı konulu lisansüstü çalışmalar ile ilgili bir durum araştırması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 23-35.
• Dilidüzgün, S. (2003). İletişim odaklı Türkçe derslerinde çocuk kitapları. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Doğan, N. (2011). Yaratıcı düşünme ve yaratıcılık. Özcan Demirel (Ed.), Eğitimde Yeni Yönelimler içinde (167-196). Ankara: Pegem Akademi.
• Edgington, W. D. 2002. To promote character education, use literature for children and adolescents. The Journal of Social Studies, 93(3), 113- 116.
• Göçer, A. (2010). Türkçe öğretiminde çok uyaranlı bir öğrenme ortamı oluşturmak için seçkin edebî ürünlerden yararlanma. TÜBAR, 27, 342-369.
• Güleryüz, H. (2006). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Gültekin, A. (1987). Turkishce und Westdeutsche Kinderliteratur (Ein vergleich in modelltexler). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gürel, Z. (1992). Dünya çocuk yılından günümüze çocuk edebiyatı üzerine bir bibliyografya denemesi. Littera Dergisi, 7, 175-225.
• Huck, C. S. 1976. Children literature in elementary school. New York: Holt, Rinehart, and Winston.
• Karakuş, I. Ş. (2006) Çocuk edebiyatı ürünlerinin okuma gelişimine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Karatay, H. (2011). Karakter eğitiminde edebi eserlerin kullanımı. Turkish Studies. 6(1), 1398-1412.
• Kaya, M. (2013). Okuma-yazma öğretiminde şiir. Dil ve Edebiyat Dergisi, 10(1), 50-96.
• Kinloch, V. F. (2005). Poetry, literacy, and creativity: Fostering effective learning strategies in an urban classroom. English Education, 37(2), 96-114.
• Neydim, N. (1998). Çocuk ve edebiyat-çocukluğun kısa tarihi, edebiyatta çocuk figürleri. İstanbul: Bu Yayınevi.
• Palamut, İ. (2008). Hikâye okumanın ilköğretim öğrencilerinin yaratıcılık düzeylerine ve akademik başarılarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Seggie, F. N., & Bayyurt, Y. (2015). Nitel araştırma (Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sever, S. (2007). Çocuk ve edebiyat. Ankara Kök Yayınları.
• Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem.
• Şimşek, T. (2014). Çocuk edebiyatı tarihine ön söz. Türk Dili Dergisi, 756, 15-58.
• Şirin, M. R. (2000). 99 Soruda çocuk edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı.
• Tiryaki E. N. (2016, Ekim) çocuk edebiyatı alanındaki tezlerin okuma yazma kültürü açısından değerlendirilmesi. 3. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu’nda (21-22 Ekim 2016) sunulmuş bildiri, İstanbul.
• Tuncer, N. (1974). Türkiye’de yayınlanmış resimli çocuk kitapları 1960-1972. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik ve Dokümantasyon Enstitüsü.
• Turan, L. (2005). Arkadaş edinme güçlüğü çeken çocukların problemlerini çözmede çocuk edebiyatından yararlanma. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 124-135.
• Turan, L., & Gerez Taşgın, F. (2018). çocuk edebiyatında “şiddet dili” farkındalık ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 12, 232-248.
• Tüfekçi Can, D. (2013). Çocuk edebiyatında dilin ideolojisi: Anlatı bilimsel yaklaşım. Dil araştırmaları, 12(12), 191-213.
• Yalçın, A., & Aytaş, G. (2008). Çocuk edebiyatı. (4. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yavuzer, H. (2012). Doğum öncesinden ergenlik sonuna çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Yayınevi.
• Yazıcı, N. (2013). Çocuk edebiyatı alanında üniversitelerde yapılan lisans sonrası çalışmalar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 441-452.
• Zornado, J. L. 2002. Inventing the child culture, ideology and the story of the child. New York: Garland.