Avusturya’da Türkçe Öğretimi Üzerine Nitel Bir Araştırma: Sorunlar ve Beklentiler

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 380 - 397, 29.12.2022

Pakize Kepenek Ali Fuat Arıcı

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1212402

Öz

Bu araştırmanın amacı, Avusturya’daki Türkçe öğretiminin hangi düzeyde olduğunu tespit etmektir. Çalışma, Avusturya’daki Türkçe öğretiminin bugünüyle ilgili bilgi verip sonrasında ebeveynler ve öğretmenlerin görüşlerine başvurmak amacıyla yapılmıştır. Çalışma nitel desende tasarlanmıştır. Araştırmada veriler 10’u annelere, 14’ü ise öğretmenlere yönelik sorudan oluşan yarı yapılandırılmış bir görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Avusturya İstatistik Kurumu 2020 raporuna göre en çok ana dil derslerine katılım sağlayan şehir olan Viyana’da, çocuklarını Türkçe Ana Dili derslerine gönderen anneler ve burada görev yapan öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmada annelerin Türkçe ana dili derslerine kısmen ilgisiz kısmen de ana dili derslerinin geleceğinden kaygılı oldukları, bu eğitimi önemli gördükleri, ancak yeterli desteği ve ilgiyi gösteremedikleri ortaya çıkmaktadır. Öğretmenlerin ise genel itibariyle eğitim fakültesi mezunu olmadıkları, farklı bölüm çıkışlı oldukları ve bunun dışında da materyal eksikliğinin olduğuna rastlanmıştır. Bu sonuçtan hareketle annelerin Türkçe ana dili derslerinin önemini hatırlatacak bilinçlendirme seminerleri, iki dilliğin çocuklarının gelişimindeki önemine vurgu yapılması önerilmiştir. Öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitimin artırılması, öğretmen seçiminde daha hassas davranılması gerektiği de önerilere eklenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Avusturya'da Türkçe, İki Dillilik, Yurt Dışındaki Türk Çocuklarına Türkçe Öğretimi

Kaynakça

• Abadan-Unat, N. (2002). Bitmeyen Göç, Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ahrenholz, B. (2012). Methodische Verfahren der Zweitspracherwerbsforschung – zur Einführung. Einblicke in die Zweitspracherwerbsforschung und ihre methodischen Verfahren. Berlin: De Gruyter, 1-26.
• Aksan, D. (2009). Her yönüyle dil: Ana çizgileriyle dilbilim, 5. bs. Türk Dil Yayınları.
• Baker C. (2001). Foundations of Bilingual Education and Bilingualism, 3. bs. Great Britain: Biddles Ltd.
• Biffl, G. (1984). Der Strukturwandel der Ausländerbeschäftigung in Österreich. WIFO Monatsberichte (monthly reports), vol. 57, issue 12, 649-664. Avusturya’daki Yabancı İşgücünün Yapısal Değişikliği
• Biffl, G. (2000). Zuwanderung und Segmentierung des österreichischen Arbeitsmarktes, Ein Beitrag zur Insider- Outsider- Diskussion. Internationale Migration, Die globale Herausforderung des 21. Jahrhunderts?, ed. Karl Husa, Christof Parnreiter, Irene Stacher Frankfurt am Main: Brandes und Apsel, 207-227. Avusturya İş gücü Piyasasının Göç ve Segmentasyonu
• Biffl, G. (2010). Sprache und Bildung im Migrationskontext. Sprache-Bildung-Bildungsstandards-Migration, Chancen und Risiken der Neuorientierung des österreichischen Bildungssystems, ed. Muhr, Rudolf, Biffl, Biffl, Gudrun. Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien: Peter Lang, 125-138. Göç Bağlamında Dil ve Eğitim
• Curle, E. (2004). Migration in Europa, Daten und Hintergründe. Stuttgart: Lucius & Lucius. Avrupa’da Göç, Veriler ve Arka planları
• Çınar, D. & Davy U. (1998). Gleichwertige Sprachen? Muttersprachlicher Unterricht für Kinder von Einwanderern. Forschungsbericht des Bundesministeriums für Unterricht und kulturelle Angelegenheiten. Inssbruck, Viyana: Studienverlag. Eşitdeğer Dilleri? Göçmen Çocukları için Ana Dili Dersleri
• Evren, D. (2015). Demographische Entwicklung und Lebenswelt der türkischen Migranten und Migrantinnen in Österreich- 1960 bis heute‘‘(Yüksek Lisans Tezi, Viyana Üniversitesi Kültür ve Sosyal Bilimler Fakültesi. Avusturya’daki Göçmenlerin Demografik Gelişimi ve Yaşamları
• Faßmann, H. & Münz, R. (1992). Einwanderungsland Österreich? Gasarbeiter- Flüchtlinge- Immigranten, ed. Bundesministerium für Unterricht und Kunst. Viyana: Dachs- Verlag. Avusturya, Bir Göç Ülkesi mi? Misafir İşçiler, Mülteciler ve Göçmenler
• Fischer, G. (2004). Zur Sprachsituation der Zuwanderer und der ‘‘Zweiten Generation‘‘. Integration? Migration- Rassismus- Zweisprachigkeit, ed. Michael Sertl, Gabriele Khan Svik, Johannes Zuber. Viyana: StudienVerlag, 63-77. İki Kuşak Göçmenlerin Dil Gelişimleri
• Fleck, E. (2010). Migration und Sprachförderung an österreichischen Schulen. Sprache-Bildung-Bildungsstandards-Migration, Chancen und Risiken der Neuorientierung des österreichischen Bildungssystems. Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien: Peter Lang. ‘‘Avusturya Okullarında Göç ve Dil Desteği‘‘
• Fleck, E. (2010). Der muttersprachliche Unterricht. Erziehung und Unterricht. Österreichische pädagogische Zeitschrift. Mehrsprachigkeit an österreichischen Schulen. Heft 9/10, Viyana, öbv/hpt., 1110-1124. ‘‘Ana Dili Dersi‘‘
• Fürsetenau, S. & Gornolla, M. (2011). Migration und schulischer Wandel: Mehrsprachigkeit. Mehrsprachigkeit (DOI: 978-3-531-92659-9_1). Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, Springer Fachmedien. Göç ve Okuldaki Dönüşüm: Çok Dillilik
• Gouma A. (2019). Der muttersprachliche Untterricht in Österreich, Statistische Auswertung für das Schuljahr 2018/2019. Informationsblätter zum Thema Migration und Schule Nr. 5/2020. Viyana: Bundesministerium für Bildung, Wissenschaft und Forschung. Avusturya’da Ana Dili Eğitimi, 2018/19 Eğitim Yılı için İstatistik Veriler
• Grosjean, F. (2020). Individuelle Zwei- und Mehrsprachigkeit. Handbuch Mehrsprachigkeit und Bildung, ed. Ingrid Gogolin ve diğ., (Hamburg: Springer Vs. Bireysel İki- ve Çok Dillilik
• Hahn, S. (2012). Historische Migrationsforschung. Frankfurt am Main [u.a.]: Campus-Verl.Tarihsel Göç Araştırmaları
• İleri, E. (2003). Türkisch. Handbuch Fremdsprachenunterricht, 4. bs., ed. Karl- Richard Bausch, Herbert Christ, Hans- Jürgen Krumm (Tübingen: A. Francke Verlag Tübingen und Basel, 577-581 ‘‘Türkçe‘‘
• Kepenek, P. (2020). Avusturya’da Türkoloji. Avrupa’da Türkoloji, ed. Öztürk Emiroğlu. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Klein, W. (1992). Zweitspracherwerb. Eine Einführung. 3. bs. Frankfurt am Main: Athenäum. İkinci Dil Edinimi. Bir Giriş
• Kniffka, G. & Siebert-Ott, G. (2007). Deutsch als Zweitsprache. Lehren und Lernen. Stuttgart: UTB. İkinci Dil olarak Almanca. Öğretmek ve Öğrenmek
• Knöss, K. (1987). Reintegration türkischer Migrantenkinder. BuE 40, 321-332. Türk Göçmen Çocuklarının ‘Yeniden Entegrasyonu‘
• Krifka, M. ve diğ. (2014). Das mehrsprachige Klassenzimmer, Über die Muttersprachen unserer Schüler. Berlin: Springer-Verlag. Çokdilli Okul Sınıfları, Bizim Öğrencilerimizin Ana Dilleri Hakkında
• Mehlborn, G. (2020). Herkunftssprachen und ihre Sprecher/innen. Handbuch Mehrsprachigkeit und Bildung, ed. Ingrid Gogolin ve diğ. Hamburg: Springer Vs. Kökendilleri ve Onların Konuçucuları
• Merdian, G. (1996). Migrantenkinder. Lebensperspektiven in der Fremde. Augsburg: MaroVerlag. Göçmen Çocukları. Uzaklardaki Yaşam Perspektifi
• Münz, R. (2000). Migration im Europa des 19. und 20. Jahrhunderts. Internationale Migration, Die globale Herausforderung des 21. Jahrhunderts?, ed. Karl Husa, Christof Parnreiter, Irene Stacher. Frankfurt am Main: Brandes und Apsel,177-190. Avrupa’da 19. ve 20. yy’da Göç
• Oksaar, E. (2003). Zweitspracherwerb. Wege zur Mehrsprachigkeit und zur interkulturellen Verständigung. Stuttgart: Kohlhammer Verlag. İkinci Dil Edinimi. Çok Dilliğin Yolları ve İnterkülterel Anlaşma
• Reich, H. H. & Krumm, H- J. (2013). Sprachbildung und Mehrsprachigkeit, Ein Curriculum zur Wahrnehmung und Bewältigung sprachlicher Vielfalt im Unterricht Münster, New York, München, Berlin: Waxmann Verlag. Dil Oluşumu ve Çok Dillilik, Okuldaki Dilsel Çoğunluğu Anlama ve Çözmeye Dair bir Müfredat Denemesi
• Reich, H. H. (2016). Herkunftssprachenunterricht. Handbuch Fremdsprachenunterricht, ed. E. Burwitz-Melzer, G. Mehlhorn, C. Riemer, K.- R. Bausch & H.-J. Krumm. Tübin-gen: A. Francke, 211–226. Yabancılara Dil Eğitimi El Kitabı
• Sertl, M. & Khan, G. S. & Zuber, J. (2004). Integration? Migration- Rassismus- Zweisprachigkeit. Viyana: StudienVerlag. Entegrasyon? Göç, Irkçılık- İki Dilllilik
• Spolsky, B. (1989). Conditions for second language learning: Introduction to a general theory. Oxford: Oxford University Press.
• Stadler, A. (1980). Children of guest workers in Europe: Social and cultural needs in relation to library services. Library Trends, 29(2)
• Treibel, A. (2003) Migration in modernen Gesellschaften: Soziale Folgen von Ein-wanderung, Gastarbeit und Flucht, 5. bs. Weinheim: Juventa-Verlag. Modern Toplumlarda Göç: Göçün, Misafir işçiliğin ve Sığınmanın Toplumsal Sonuçları
• Waldrauch, H. Die berufliche Situation muttersprachlicher Lehrerinnen und Lehrer in Österreich: Ergebnisse einer schriftlichen Befragung. Gleichwertige Sprachen? Muttersprachlicher Unterricht für Kinder von Einwanderern. Forschungsbericht des Bundesministeriums für Unterricht und kulturelle Angelegenheiten, ed. Dilek Çınar, Ulrike Davy. Inssbruck, Viyana: Studienverlag. Avusturya’daki Ana Dili Dersi Öğretmenlerinin Mesleklerinde Yaşadıkları Sorunlar: Yazılı Bir Anketin Sonuçları
• Westly, E. (2011). The Bilingual Advantage. Scientific American Mind, 22 (3), 38- 41.
• Yalçın C. (2004). Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yay., 13-56.
• Şimşek H. & Yıldırım A. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 11. bs. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, C. (2012). Yurt Dışında Yaşayan Türk Çocuklarına Türkçe Öğretimi (Almaya Örneği). Ankara: Yurtdışı Türkler ve AKraba Topluluklar Bakanlığı. (https://ytbweb1.blob.core.windows.net/files/resimler/kitaplar_pdf/yurtdisinda-yasayan-turkce-ogretm.pdf)
• İnternet Kaynakları
• Avusturya İstatistik Kurumu: http://www.statistik.at/
• Federal Eğitim, Kültür ve Sanat Bakanlığı (BMUKK): http://www.bmukk.gv.at/
• Federal Meclis: http://www.parlament.gv.at/
• Avusturya İçişleri Bakanlığı (BMI): http://www.bmi.gv.at/
• Avusturya İçişleri Bakanlığı Entegrasyon Müsteşarlığı: http://www.migration.gv.at
• Avusturya Entegrasyon Fonu: http://www.integrationsfonds.at
• Avusturya İslam Cemaati (IGGiÖ): http://www.derislam.at/
• T.C. Viyana Büyükelçiliği: http://viyana.be.mfa.gov.tr/
• Eğitim Bilim ve Araştırma Bakanlığı (Bundesministerium Bildung, Wissenschaft und Forschung: https://www.bmbwf.gv.at/
• http://www.mfa.gov.tr/yurtdisinda-yasayan-turkler_.tr.mfa- Yurtdışında Yaşayan TürkVatandaşlar
• Cemal Yıldız, Yurt Dışında Yaşayan Türk Çocuklarına Türkçe Öğretimi (Almaya Örneği), Ankara: Yurtdışı Türkler ve AKraba Topluluklar Bakanlığı, 2012). (https://ytbweb1.blob.core.windows.net/files/resimler/kitaplar_pdf/yurtdisinda-yasayan-turkce-ogretm.pdf )
• Uluslarasi Göç Örgütü Dünya Göç Raporu 2022: World Migration Report 2022: Chapter 2- Migration and Migrants: A Global Overview: https://publications.iom.int/books/world-migration-report-2022-chapter