8. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Öyküleyici Metinlerin Çocuk Edebiyatının Temel Ögeleri Açısından İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 264 - 279, 27.12.2024

Mehmet Emin Dinler

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1569964

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında ortaokullarda okutulmak üzere hazırlanan Türkçe 8. Sınıf Ders Kitabındaki öyküleyici metinleri, çocuk edebiyatının temel ögeleri bağlamında incelemektir. Çalışma, betimsel olup doküman incelemesi yöntemiyle hazırlanmıştır. Araştırma sonucunda ilgili ders kitabının dış yapı özellikleri olan boyut, kâğıt, sayfa düzeni yönünden yeterli olduğu; yazım ve noktalama yönünde genel anlamda yeterli olduğu ama bazı hatalar içerdiği; resimleme yönünden ise, bazı metinlerdeki içerikle resimlerin çeliştiği bulgusuna ulaşılmıştır. Eserin, içerik özellikleri olan konu, ana fikir, olay, kahramanlar, yer ve zaman, anlatıcı yönünden hitap ettiği çocuklara uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Dil ve anlatım özellikleri bakımından eserin genel anlamda yeterli olduğu ama bazı hatalar ve eksiklikler içerdiği; özellikle eserdeki metinlerin atasözleriyle ilgili bir örnek barındırmadığı tespit edilmiştir. Eserin genel hatlarıyla temel öğelere uygun hazırlandığı, dil sevgisi, dili doğru kullanma becerisi, kelime hazinesini geliştirme bakımından yeterli olduğu görülmektedir. Ulaşılan bulgular ve sonuçlardan hareketle Türkçe ders kitapları hazırlanırken, milli kültürü yansıtan metinlerin tercih edilmesine, metinlerin uzmanlarca iç ve dış yapı bakımından dikkatlice incelenmesine, özellikle dil ve anlam bakımından iyice kontrol edilmesine önem verilmesi tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe, Ders Kitabı, Öyküleyici Metin, Temel Ögeler

Kaynakça

• Adalı, O. (2003). Anlamak ve anlatmak. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Çakır, H. (2002). Öykü sanatı. Konya: Çizgi Yayınevi.
• Canlı, S. (2020). Çocuk edebiyatı ürünlerinin taşıması gereken özellikler. (Ed. S. Karagül, E. Şen). Çocuk edebiyatı okuma kültürünün temelleri içinde 109-156. Ankara: Nobel Yayınları.
• Demirel, Ş. (2021). Çocuk edebiyatı ve çocuğa görelik. (Ed. Ş. Demirel, S. Seven). Çağdaş Çocuk edebiyatı içinde 19-38. Ankara: Pegem Akademi.
• Erdoğan Horasan, A. (2015). Zeynep Cemali'nin çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ögeleri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Huck, C. S. & Kiefer, B.Z. (2003). Children’s literature in the elementary school. McGraw Hill Books.
• Karadağ, Ö. (2013). Okuma Kültürüne Katkıları Bakımından Türkçe Ders Kitaplarının Resimlemeleri (İllüstrasyonları). Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(2), 84-93.
• Karatay, H. (2011). Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler. (Ed. T. Şimşek) Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı içinde 77-123. Ankara: Grafik Yayınları.
• Kaya, M. (2021). Çocuk edebiyatı eserlerinin taşıması gereken nitelikler. (Ed. M. Tunagür, M.N. Kardaş). Çocuk edebiyatı içinde 117-141. Ankara: Pegem Akademi.
• Lüle, E. (2007). Yedi farklı çocuk kitabının çocuk yazın ilkelerine uygunluğunun değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(13), 17-30.
• Lüle, E. (2012). İlköğretim 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Öykülerin Çocuk Yazınının Temel İlkeleri Bağlamında İncelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 73-93.
• Oğuzkan, A. F. (2000). Yerli ve yabancı yazarlardan örneklerle çocuk edebiyatı. Ankara: Anı Yayınları.
• Özdemir, E. (1994). Yazınsal türler. Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Sarıkaya, B. & Aydeniz, S. (2021). Çocuk edebiyatı eserlerinin taşıması gereken nitelikler. (Ed. M. Tunagür & M.N.
• Kardaş). Çocuk edebiyatı içinde 79-98. Ankara: Pegem Akademi.
• Sarıkaya, B. (2019). Çocuk edebiyatı eserlerinde bulunması gereken özellikler. (Ed. Erhan Akın). Çocuklar için edebiyat eğitimi içinde 207- 238. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sarıkaya, B. (2023). Türkçe Öğretmenlerinin Türkçe Ders Kitapları ile İlgili Görüşleri. Asya Studies-Academic Social Studies / Akademik Sosyal Araştırmalar, 7(26), 1-14.
• Sever, S. (2003). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Sever, S. (2015). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem Yayınları.
• Temizyürek, F. & Şahbaz, N. K. & Güler, Z. (2016). Çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Akademi.
• Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük (2011). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Yalçın, A. & Aytaş, G. (2012). Çocuk edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayıncılık.
• Yardımcı, M. & Tuncer, H. (2002). Eğitim fakülteleri için çocuk edebiyatı. Ankara: Ürün Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.