Kitap İncelemesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi ve Cümle Çözümlemeleri

Yıl 2020, Sayı: 7, 23 - 27, 16.12.2020

Öz

"Bu bir kitap tanıtımı/inceleme yazısıdır." Bu eser temel olarak kelime grupları ve cümleler olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Erten kelime gruplarında 1-İsim Tamlaması, 2-Sıfat Tamlaması, 3- Bağlama Grubu, 4-Unvan Grubu, 5-Ünlem Grubu,6- Sayı Grubu, 7- Tekrar Grubu, 8- Edat Grubu, 9- İsim-Fiil Grubu, 10-Sıfat-Fiil Grubu, 11- Zarf-Fiil Grubu, 12-Kısaltma Grupları gibi pek çok kelime grubunu incelemiştir. Ayrıca, İsim Tamlamasının alt başlığında “Zincirleme İsim Tamlaması” ve “Takısız Tamlama Sorunu”na değinmiş, Tekrar Grubunu “Aynen Tekrarlar, Eş Anlamlı Tekrarlar, Zıt Anlamlı Tekrarlar, Eklemeli Tekrarlar“ olmak üzere dört alt başlıkta incelemiştir. Kısaltma Gruplarının alt başlığında ise “İlgi Durumu Grubu, Yükleme Durumu Grubu, Yönelme Durumu Grubu, Bulunma Durumu Grubu, Ayrılma Durumu Grubu, İsnat Grubu, Eşitlik Grubu, Araç Birliktelik Grubu, Diğer Kısaltma Grupları”na yer vermiştir. Araştırmacı bu bölümde değişik türden çoğu kelime gruplarını incelerken “birleşik isimler”i ve “birleşik fiiller”i ele almadığını, yani bunları kelime grubu oluşturacak nitelikte görmediğini anlamaktayız. Erten bu bölümde kelime gruplarını önce kısaca tanımlamış, daha sonra ilgili örnekleri sıralamıştır.
İsim Tamlamasında dikkat çeken bazı maddeler şunlardır: “Bir cümle de isim gibi kullanılarak isim tamlamasının tamlayanı olabilir: Ordular, ilk hedefiniz Akdenizdir, ileri emri, mezun oldun haberi. İsim tamlamasının tamlananı da cümleden oluşabilir: Hocanın neden iyi çalışmıyorsunuzu.” Bu tanımlama ve örnekte, isim tamlamasının tamlayan ve tamlanan kısmında cümlelerin de yer alabileceğini görüyoruz.
“İsim tamlaması, +lI eki ile sıfatlaştırıldığında iyelik eki düşürülür: güneş şemsiye(si)li adam, eğitim fakülte(si)li öğrenci.” Bu madde ve örnekte, isimden sıfat türeten +lI ekinin isim tamlamaları üzerindeki kullanımı gösterilmiştir.

Kaynakça

  • Banguoğlu, Tahsin. (2011), Türkçenin Grameri, 9. Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • Deny, Jean. (1921), Türk Dil Bilgisi, Çev. Ali Ulvi Elöve (1941), Haz. Ahmet Benzer (2012), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
  • Ergin, Muharrem. (2013), Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım, İstanbul.
  • Erten, Münür. (2018), Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi ve Cümle Çözümlemeleri, Bizim Büro Matbaacılık, Ankara.
  • Karahan, Leylâ. (2013), Türkçede Söz Dizimi, 19. Baskı, Akçağ Yayınları, Ankara.
  • Koç, Nurettin. (1996), Yeni Dilbigisi, 3. Baskı, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
  • Korkmaz, Zeynep. (2014), Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, 4. Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Toplam 7 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Dil Çalışmaları
Bölüm Kitap Tanıtımı
Yazarlar

Mahsun Atsız 0000-0003-2512-4504

Yayımlanma Tarihi 16 Aralık 2020
Gönderilme Tarihi 24 Eylül 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Sayı: 7

Kaynak Göster

APA Atsız, M. (2020). Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi ve Cümle Çözümlemeleri. Türk Ekini(7), 23-27.
AMA Atsız M. Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi ve Cümle Çözümlemeleri. Türk Ekini. Aralık 2020;(7):23-27.
Chicago Atsız, Mahsun. “Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi Ve Cümle Çözümlemeleri”. Türk Ekini, sy. 7 (Aralık 2020): 23-27.
EndNote Atsız M (01 Aralık 2020) Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi ve Cümle Çözümlemeleri. Türk Ekini 7 23–27.
IEEE M. Atsız, “Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi ve Cümle Çözümlemeleri”, Türk Ekini, sy. 7, ss. 23–27, Aralık 2020.
ISNAD Atsız, Mahsun. “Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi Ve Cümle Çözümlemeleri”. Türk Ekini 7 (Aralık 2020), 23-27.
JAMA Atsız M. Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi ve Cümle Çözümlemeleri. Türk Ekini. 2020;:23–27.
MLA Atsız, Mahsun. “Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi Ve Cümle Çözümlemeleri”. Türk Ekini, sy. 7, 2020, ss. 23-27.
Vancouver Atsız M. Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi ve Cümle Çözümlemeleri. Türk Ekini. 2020(7):23-7.