Oğuz Atay’ın Öykülerindeki Bireyin Eşyaya Yabancılaşması

Yıl 2021, , 185 - 198, 10.12.2021

Nesligül Kurucu

https://doi.org/10.20427/turkiyat.817809

Öz

Bu çalışma, Oğuz Atay’ın Korkuyu Beklerken adlı öykü kitabından seçilmiş üç öyküde bulunan eşya-birey ilişkisini, kent hayatının bireyi topluma ve kendine yabancılaştırmasını eşyanın etkisi çerçevesinde tartışmaktadır. Atay’ın 1975 yılında yayımladığı bu öykü kitabında modern yaşamın zorunluluğunun sonucu olarak bireyin topluma ve iç dünyasına yabancılaşması; bir burjuva simgesi olan eşyanın, bireyin dekor evreninin tamamını kaplamasıyla iletişimsizliği, uyumsuzluğu, toplumu cezalandırmak istemesi ve başkaldırısı eşyayı merkeze alarak incelenecektir. Nesnenin özneye dönüştüğü, eşyanın kişileşmesi üzerinde durulacağı kitabın ilk öyküsü “Beyaz Mantolu Adam” da suskun başkahramanın anomik süreci tamamlayarak sonlanan intiharı başkaldırı odağında ele alınacaktır. İncelenecek ikinci öykü “Unutulan”, tavan arasında gündelik yaşama ayak uydurma çabasıyla geçmişin unutulması ve bilincin derinliklerine doğru bırakılan eşyaların geri dönüş tekniğiyle bir hatırlatma nesnesi olması ele alınacaktır. “Korkuyu Beklerken” öyküsünde eşyanın burjuva yaşamında ortak bir dil, ortak bir araç olarak görülmesi sonucunda bireyin topluma uymak için yarattığı taklit evrenindeki eşyanın rolü üzerinde durulacaktır. Eşyanın insan hayatındaki rolünün incelenen öykülerde müphem kalmış yanlarına yönelik çıkarımlarda bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Eşya, Korkuyu Beklerken, yabancılaşma, küçük burjuva, Oğuz Atay

Alienation of the Individual in Oğuz Atay Stories

Öz

This work, discusses the object-individual relationship in three selected stories of Oğuz Atay’s story book, Korkuyu Beklerken; the alienation of the urbanized individual to society and to oneself within the framework of the effect of the objects influence. In this story book published by Atay in 1975, we will examine by centering upon the object, the alienation of the individual to society and the inner world as a result of the imperative of modern life, the non-communication, incompatibility, the desire to punish the society and the revolt of the object, which is a bourgeois symbol, as the object covers the entire universe of decoration. The first story of the book, “Beyaz Mantolu Adam”, that emphasizes the object that turns into a subject, and the personality of the object, the silent protagonist’s suicide, which ends by completing the anomic process, will be discussedwith the focus on rebellion. The second story to be examined, “Unutulan”, will be discussed as the forgotten of the past in an effort of keeping up with daily life in the attic, and the return of the objects left into the depths of consciousness as a reminder. In the story of “Korkuyu Beklerken”, the role of goods in the universe of imitation created by the individual to fit into society as a result of seeing things as a common language and a common tool in bourgeois life will be emphasized. Inferences will be made about the ambiguous aspects of the role of the goods in human life in the analyzed stories.

Anahtar Kelimeler

Object, Korkuyu Beklerken, Alienation, Petite Bourgeois, Oğuz Atay

Kaynakça

• Akatlı, F. (1982). Bir Pencereden. İstanbul: Adam Yayınları.
• Akış, Y. (2014). Bir Varoluşçu Drama Yazarı Olarak Soren Kierkegaard. M. Günay ve A.O. Gündoğan (Ed.), Felsefe ve Edebiyat içinde (ss. 289-307). Konya: Çizgi Yayınları.
• Atay, O. (2014). Tutunamayanlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Atay, O. (2016). Korkuyu Beklerken. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Atay, O. (2018). Tehlikeli Oyunlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Başkaya, D.B. (2013). Albert Camus’nün Yoksayıcılık Penceresi. Özne Dergisi, 10(19), 67-75.
• Bayraktar, I. (2011). Korkuyu Beklerken Düşmek, Düşerken Hayatı Düşlemek. H. Tezgör (Ed.), Korkuyu Beklerken Gelenler Oğuz Atay Öyküleri Üzerine Yazılar içinde (ss. 103-124). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dirlikyapan, D. (2011). Oğuz Atay’da Korkuyu Beklerken Gelenler. H. Tezgör (Ed.), Korkuyu Beklerken Gelenler Oğuz Atay Öyküleri Üzerine Yazılar içinde (ss. 125-139). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ecevit, Y. (2011). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eren, B.N. (2011). Unutulan Üzerine. H. Tezgör (Ed.), Korkuyu Beklerken Gelenler Oğuz Atay Öyküleri Üzerine Yazılar içinde (ss. 83-91). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gürbilek, N. (2014). Ev Ödevi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kantarcıoğlu, S. (2007). Türk ve Dünya Romanlarında Modernizm. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Moran, B. (2001). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ofluoğlu, G. ve Büyükyılmaz, O. (2008). Yabancılaşmanın Teorik Gelişimi ve Tarihsel Süreç İçinde Farklı Alanlarda Görünümleri. Kamu-İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 10(1), 113-144.
• Sazyek, H. (2010). Yusuf Atılgan’ın Aylak Adam’ı C. Kitap-lık Dergisi, 142, 64-78.
• Sazyek, H. (2013). Roman Terimleri Sözlüğü. Ankara: Hece Yayınları.
• Tekin, M. (2016). Roman Sanatı. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Tosun, N. (2011). Yabancılaşma, Aydın Eleştirisi ve İroni: Oğuz Atay Öyküleri. H. Tezgör (Ed.), Korkuyu Beklerken Gelenler Oğuz Atay Öyküleri Üzerine Yazılar içinde (ss. 9-24). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yağcıoğlu, H. (2011). Modern Bir Mesih: Beyaz Mantolu Adam. H. Tezgör (Ed.), Korkuyu Beklerken Gelenler Oğuz Atay Öyküleri Üzerine Yazılar içinde (ss. 47-57). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yaşat, D. (2011). Oğuz Atay’ın Öykülerinde ‘Susku’ İzleği. H. Tezgör (Ed.), Korkuyu Beklerken Gelenler Oğuz Atay Öyküleri Üzerine Yazılar içinde (ss. 33-45). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yavuz, H. (1992). Romanda Psikolojik Yabancılaşma (II): Anayurt Oteli. T. Yüksel vd. (Ed.), Yusuf Atılgan’a Armağan içinde (ss. 233-238). İstanbul: İletişim Yayınları.