Although there have been many studies about the decorations of Anatolian Seljuk and Principality periods, there are still ongoing disputes about ornamentation terminology. In this study, the aim is to identify sphere, sphere and cone cross-sections/bosses and rosettes. The use of sphere, sphere cross-sections/bosses and rosettes is a common practice during the Seljuk and Principality periods. Mostly, bosses and rosettes have been lined gradually and symmetrically in the portal, the mihrab’s recess and the squinch.
Sphere cross sections/bosses and rosettes reflect a variety of construction and ornamentation techniques. In terms of construction techniques, two main groups attract attention: the ones that are directly carved onto the surface of the stone and the ones that have been added or implemented to the surface of the stone. Carving is the most common decoration technique, and geometrical designs, especially stars, are the most common ornamentation types. The technique of perforations is preferred because they are more suitable for the forms of sphere, sphere and cone cross-sections.
Sphere, sphere and cone cross sections/bosses and rosettes in the Anatolian Seljuk and Principality periods are most commonly seen in buildings in the cities of Karaman, Kayseri, Konya, Niğde, and Sivas in the Central Anatolian Region. In other words, these features are common in regions where stone materials are densely used, and we encounter them on the portals of large scale constructions such as hans, madrasah, hospital and mosques.
The Seljuks principalities ornamentation sphere cone boss rosette.
Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemi bezemelerini konu alan çok sayıda çalışma yapılmış olmasına rağmen, süsleme terminolojisindeki tartışmalar devam etmektedir. Bu çalışmada mimari bezemede çok kullanılan küre, küre ve koni kesitleri/kabaralar ile rozetlerin tanımlanması amaçlanmıştır. Selçuklu- Beylikler Dönemi yapılarında küre, küre ve koni kesitleri/kabaralar ile rozetler kullanılmıştır. Çoğunlukla kabara ve rozetler yapıların taç kapı, mihrap kavsara ve kemer köşeliklerine kademeli ve simetrik dizilmişlerdir.
Küre ve koni kesitleri/kabaralar ile rozetler çeşitli yapım ve süsleme tekniklerini yansıtır. Yapım tekniğinde taşın yüzeyine doğrudan işlenenler ve taşın yüzeyine eklenen veya monte edilenler olarak iki ana grup dikkati çeker. Bezeme tekniğinde en çok oyma, süsleme türünde geometrik motifler özellikle yıldız çeşitlemeleri karşımıza çıkar. Delik işi süsleme tekniği küre ve koni kesitlerinin biçimine uygun olduğu için tercih edilmiştir.
Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemi’nde küre, küre ve koni kesitleri/kabaralar ile rozetler en çok Orta Anadolu Bölgesi’nde özellikle Karaman, Kayseri, Konya, Niğde ve Sivas illerindeki yapılarda görülür. Bir başka deyişle bu ögeler taş malzeme kullanımının yoğun olduğu çevrelerde, özellikle büyük ölçekli yapıların (han, medrese, darüşşifa, cami) taç kapılarında karşımıza çıkar.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Sanat Tarihi |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2013 |
Gönderilme Tarihi | 15 Mayıs 2013 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013 Cilt: 19 Sayı: 19 |