Ottoman-Greek Crisis and Paris Conference of 1869

Yıl 2012, Sayı: 16, 133 - 172, 05.06.2012

Hayrettin Pınar

Öz

The Cretan Uprising of 1866 was one of the serious problems of the Ottoman Empire in the 19th century. Greece makes every kind of fiscal and military assistance to the rebellious Cretans according with the philosophy of Megali Idea. The Ottoman Empire could not have achieved to put an end the rebellion because of this assistance coming from Morea. The Sublime Porte carries out a very effective diplomatic measure through the ends of 1868 to cut down the Greek assistance. The ultimatum of the Sublime Porte, has resulted in a deep crisis between the Ottoman Empire and Greece. After the interference of the European powers the meeting of a conference in which the problem will be discussed is decided. Paris Conference of 1869 ends with the brilliant victory of the Ottoman Empire. The method followed through this crisis proves the maturity of the Ottoman diplomacy in 19th century. It also proves that the Ottoman Empire is still alive enough to draw the policy in 19th century.

Anahtar Kelimeler

Crete, Cretan Uprising of 1866, Greece, Ottoman Diplomacy, Paris Conference

OSMANLI-YUNAN KRİZİ VE 1869 PARİS KONFERANSI

Öz

1866 yılında çıkan Girit İsyanı, 19. yüzyıl Osmanlı tarihinin en önemli olayları arasında yer alır. İsyan başladığı andan itibaren özellikle Yunanistan, kendisini hayata bağlayan temel felsefe olan Megali İdea’nın etkisiyle adadaki Rumların isyanı sürdürmesi için askerî ve mali bütün yardımları sunar. Osmanlı Devleti, Mora’dan gelen yardımlardan ötürü adadaki ayaklanmayı tamamen kontrol altına alamaz. Yunanistan’ın, Girit’teki isyana sunduğu desteğe son vermek amacıyla Babıali, 1868 yılının sonlarında etkili bir diplomatik hamle yapar. Babıali’nin, Yunanistan’a verdiği ültimatomla iki ülke arasında uzun süreden beri devam eden gerilim, ciddi bir krizle sonuçlanır. Avrupa devletlerinin müdahalesi ile sorunun uluslararası bir konferansta çözülmesi kararlaştırılır. 1869 yılında Paris’te toplanan konferans, Osmanlı Devleti’nin başarısıyla sonuçlanır. Bütün bu süreç boyunca izlenen yöntem, Osmanlı diplomasisinin 19. yüzyılda eriştiği olgunluğu gösterdiği gibi Osmanlı Devleti’nin hâlâ siyaseti tayin edebilme yeteneğine sahip olduğunu da ispat eder.

Anahtar Kelimeler

Girit, 1866 Girit İsyanı, Yunanistan, Osmanlı diplomasisi, Paris Konferansı

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Hariciye Nezareti Siyasi Kısım Evrakı Dosya Envanteri, (HR. SYS.) 157 / 35, 210 / 40, 482 / 1.
• Hariciye Nezareti Tercüme Odası Evrâkı, (HR. TO), 451 / 31.
• İrade / Dahiliye, 1294 / 101686.
• İrade / Girit, 248, 253, 256, 261, 262, 273, 280, 292, 300.
• İrade / Mısır, (İ. MTZ. 05) 21 / 854.
• İrade / Yunanistan, (İ. MTZ. 01) 5 / 99, 5 / 108, 6 / 133, 15 / 452, 15 / 459, 15 / 461, 15 / 462, 15 / 463, 15 / 464, 15 / 467, 15 / 468, 15 / 471, 15 / 472, 15 / 475, 15 / 478, 15 / 479, 16 / 482.
• National Archives Foreign Office Documents 78 / 1957, 78 / 1958, 78 / 1960, 78 / 2024, 78 / 2025, 78 / 2072.
• National Archives Foreign Office Documents 881 / 1635, 881 / 1646.
• Adıyeke, N. (2003). Girit’te Cemaatler Arası Evlilikler, Kebikeç, Sayı 16, 17-25.
• Beydilli, K. (1999). Osmanlı ve Avrupa Devletleri Arasında İttifâklar ve Siyasi Ahlak (1790-1856). İ. Soysal (Yay. Haz), Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç, Ankara: TTK Yayınları, 35-43.
• Clogg, R. (1997). Modern Yunanistan Tarihi (D. Şendil, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dakin, D. (1973). The Formation of the Greek State, 1821-1833 (R. Clogg, Ed.). The Struggle for Greek Independence, London: The Macmillan Press, 156-181.
• Davison, R. H. (1973). Ottoman Diplomacy at the Congress of Paris (1856) and the Question of Reforms. VII. Türk Tarih Kongresi, Ankara: TTK Yayınları, 580-586.
• Davison, R. H. (1993). Ottoman Diplomacy and the Ending in 1869 of the Crisis with Greece by the Rebellion in Crete of 1866-1869. X. Türk Tarih Kongresi, Ankara: TTK Yayınları, 1195-1203.
• Davison, R. H. (2000). Osmanlı Diplomasisi ve Bıraktığı Miras. L. Carl Brown (Yay. Haz.), İmparatorluk Mirası: Balkanlar’da ve Orta Doğu’da Osmanlı Mirası, (G. Ç. GÜVEN, Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları, 246-297.
• Deringil, S. (1990). II. Mahmud’un Dış Siyaseti ve Osmanlı Diplomasisi. Sultan II. Mahmud ve Reformları Seminer. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, 59-70.
• Grey, I. (1971). The Romanovs: The Rise and Fall of a Russian Dynasty. Newton Abbot: David – Charles.
• Hampden, C. H. (2010). Hobart Paşa’nın Anıları (D. Türkömer, Çev.). K. Şarman (Yay. Haz.). İstanbul: İşbankası Yayınları.
• Jelavich, B. (1966). The Philorthodox Conspiracy of 1839: A Report to Metternich. Balkan Studies, vol. 7, no. 1, 1-14.
• Jusdanis, G. (1998). Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür: Millî Edebiyatın İcat Edilişi (T. Birkan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Lacour, C. (1326). Türkiye Ricâl-i Devleti. İstanbul: Tanin Matbaası.
• Leontiev, K. (1969). Against the Current: Selected Writings (G. Reavey, Trans.). New York: Weybright and Talley.
• Macfie, A.L. (2003). Osmanlı’nın Son Yılları, 1908-1923, (D. Acar, F. Soysal, Çev.). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Mehmed Hayrullah. (1327). Sadr-ı Esbâk Âlî Paşa. İstanbul: Bekir Efendi Matbaası.
• Mehmed Salâhaddin. (1306). Bir Türk Diplomatının Evrâk-ı Siyâsiyyesi. İstanbul: Âlem Matbaası.
• Millas, H. (1999). Yunan Ulusunun Doğuşu. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Millas, H. (2000). Türk Romanı ve Öteki: Ulusal Kimlikte Yunan İmajı. İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.
• Mosse, W. E. (1961). The End of the Crimean System: England, Russia and the Neutrality of the Black Sea, 1870-1. The Historical Journal, vol. 4, no. 2, 164-190.
• Mosse, W.E., (1963). The Rise and Fall of the Crimean System, 1855-1871: The Story of a Peace Settlement. London: Macmillan. Muharrerât-ı Nâdire. İstanbul, tarihsiz (Tek cilt içinde 14 ciltten oluşmuştur).
• Muharrerât-ı Resmiyye. İstanbul, tarihsiz.
• Ortaylı, İ. (1986). Tanzimat Dönemi’nde Yunanistan ve Osmanlı İmparatorluğu, Üçüncü Askerî Tarih Semineri: Türk-Yunan İlişkileri. Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, 162-172.
• Robson, M. M. (1960). Lord Clarendon and the Cretan Question, 1868-1869. The Historical Journal, vol.3, No.1, 38-55.
• Salzmann, A. (2011). Modern Devleti Yeniden Düşünmek: Osmanlı Ancien Régime’i (A. Özdemir, Çev.).İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sauvigny, G. De Bertier (1962). Metternich and His Times (P. Ryde, Trans.). London: Dorton, Longman and Todd.
• Shaw, S. J. and E. K. Shaw, (2000). Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye (M. Harmancı, Çev.). C. II. İstanbul: E Yayınları.
• Sumner, B. H. (1933a). Ignatyev at Constantinople, 1864-1874. I, The Slavonic and East European Review. vol. 11, No. 32, 341-353.
• Sumner, B. H. (1933b). Ignatyev at Constantinople: II. The Slavonic and East European Review, vol. 11, No. 33, 556-571.
• Şeni, N. (1999). Marie ve Marie: Konstantiniyye’de Bir Mevsim (Ş. Tekeli, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Türkgeldi, A. F. (1928). Ricâl-i Mühimme-i Siyâsiyye. İstanbul
• Viereck, P. (2005). Conservatism Revisited: Revolt Against Ideology. New Brunswick: Transaction Publishers.
• Yapp, M.E. (1987). The Making of the Modern Near East, 1792-1923, London: Longman.