16. Yüzyıl Klasik Türk Şiirinde Tıp İlmi

Yıl 2007, Sayı: 6, 107 - 128, 01.06.2007

Nagehan U.eke

Öz

Tabii ilimler, tabiattaki basit ve mürekkep cisimleri konu alırlar. Bu ilimlerin başında gelen ilmu’t-tıb (tıp ilmi), sağlık ve hastalık bakımından insan bedenini inceleyen ilim dalıdır. Klasik Türk şiirinde de tıp ilmiyle ilgili, doğrudan olmasa da dolaylı olarak bahisler mevcuttur. Bu çalışmada, 16. yüzyıl klasik Türk şairlerinden Fuzûlî’nin Türkçe Divanı ile Zâtî, Üsküplü İshak Çelebi, Hayâlî Bey ve Helâkî’nin Divan’ları olmak üzere toplam beş Divan’dan hareket edilmiş; bu Divan’lar, çalışmanın örneklemini teşkil etmiştir. Çalışmanın evreninde ise bu Divan’ların sistematik bir şekilde taranmasından elde edilmiş olan beyitlerden yola çıkarak söz konusu şairlerin şiirlerine, tıp ilmini nasıl yansıttığı ve bu ilmin şiirin estetik yapısına katkılarının ne olduğu araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

tabii ilimler, tıp ilmi, 16. yüzyıl klasik Türk şiiri

Kaynakça

• AÇIKGÖZ, Namık, (1989). “Divan Şiirinde İbn-i Sînâ”, Millî Eğitim, S.89.
• ADIVAR, Adnan, (1991). Osmanlı Türklerinde İlim, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• BALTACI, Cahid, (1976). 15–16. Asırlar Osmanlı Medreseleri Teşkilat- Tarih, İstanbul.
• ÇAPAN, Pervin, (1991). “Edebiyat Tarihi Geleneğimiz Etrafında Düşünceler ve Bir Eser”, Millî Kültür, S. 86.
• DEMİR, Ömer, (2000). Bilim Felsefesi, Vadi Yayınları, Ankara.
• FÂRÂBÎ, (1990). İhsâ’ü’l-ulûm, İlimlerin Sayımı, (çev. Ahmet Ateş), MEB Yayınları, Ankara.
• FUZÛLÎ, (1997). Dîvan, (Haz. Kenan Akyüz, Süheyl Beken, Sedit Yüksel, Müjgan Cunbur), Akçağ Yay., Ankara.
• GÜFTÂ, Hüseyin, (2004). Dîvan Şiirinde İlim, Akçağ Yayınları, Ankara.
• HAYÂLÎ, (1993). Dîvan,. (hzl. Ali Nihad Tarlan), Akçağ Yayınları, Ankara.
• HELÂKÎ, (1982). Dîvan,. (hzl. Dr. Mehmet Çavuşoğlu), İÜ Ed. Fak. Yayınları, İstanbul.
• İZGİ, Cevat, (1997). Osmanlı Medreselerinde İlim, İz Yayıncılık, C. 2, İstanbul.
• KÖKER, Ahmet Hulusi, (1984). “Tıp Kanunu Hakkında Açıklama”, İbni Sînâ Kongresi Tebliğleri, Erciyes Üniversitesi Matbaası, Kayseri.
• KUTLUER, İlhan, (2001). İlim ve Hikmetin Aydınlığında, İz Yayıncılık, İstanbul.
• NEV’Î EFENDİ, (1995). İlimlerin Özü (Netayic el-Fünûn), (hzl. Ömer Tolgay), İnsan Yayınları, İstanbul.
• PALA, İskender, (2003). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, L&M Yayınları, İstanbul.
• Türkçe Sözlük, ( 2005). TDK Yayınları, Ankara.
• ÜSKÜPLÜ İSHAK ÇELEBİ, (1989). Dîvan, (Haz. Dr. Mehmet Çavuşoğlu, Mehmet Ali Tanyeri), MSÜ Fen-Ed. Fak. Yayınları, İstanbul.
• ZÂTÎ, Dîvân, (Edisyon Kritik ve Transkripsiyon) Gazeller Kısmı, C. I, (hzl. Ali Nihad Tarlan), İÜ Edebiyat Fak. Yay., İstanbul 1967, G. 1-496; C. II, (hzl. A. N. Tarlan), İÜ Edebiyat Fak. Yay., İstanbul 1970, G. 497-1003; C. III, (hzl. Mehmet Çavuşoğlu- Mehmet Ali Tanyeri), İÜ Edebiyat Fak. Yay., İstanbul 1987, G. 1004-1825.