Bush Doktrini ve Dünya Güvenliğine Etkileri

Yıl 2008, Sayı: 8, 103 - 122, 01.06.2008

Ertan Efegil

Öz

George W. Bush, 11 Eylül saldırılarının ardından, Büyük Ortadoğu Projesini ortaya attı. Bu proje kapsamında, Başkan Bush, Büyük Ortadoğu ülkelerine demokrasi ve özgürlükler getireceğini iddia etti. Bu çerçevede, ABD, Irak’a müdahale ederken, Kırgızistan, Ukrayna ve Gürcistan’da meydana gelen halk ayaklanmalarına destek verdi. Filistin’de Hamas iktidarını destekledi. Ortadoğu ülkelerindeki siyasi reformları teşvik etti. Ancak Başkan Bush, istediği sonucu elde edemedi. Aksine beklenilmeyen gelişmeler (Büyük Devletler arasındaki rekabetin artması, Demokratikleşme Sorunu ve İç Savaş Endişesi, Terörle Mücadelede askeri yöntemlerin yetersizliği gibi) ortaya çıktıGeorge W. Bush, 11 Eylül saldırılarının ardından, Büyük Ortadoğu Projesini ortaya attı. Bu proje kapsamında, Başkan Bush, Büyük Ortadoğu ülkelerine demokrasi ve özgürlükler getireceğini iddia etti. Bu çerçevede, ABD, Irak’a müdahale ederken, Kırgızistan, Ukrayna ve Gürcistan’da meydana gelen halk ayaklanmalarına destek verdi. Filistin’de Hamas iktidarını destekledi. Ortadoğu ülkelerindeki siyasi reformları teşvik etti. Ancak Başkan Bush, istediği sonucu elde edemedi. Aksine beklenilmeyen gelişmeler (Büyük Devletler arasındaki rekabetin artması, Demokratikleşme Sorunu ve İç Savaş Endişesi, Terörle Mücadelede askeri yöntemlerin yetersizliği gibi) ortaya çıktı.

Anahtar Kelimeler

ABD, Büyük Ortadoğu, Bush Doktrini, Orta Asya, Filistin Sorunu

Kaynakça

• ABD, BEYAZ SARAY, (2 Şubat 2005), “State of the Union Address” 2 Şubat 2005, http://www.whitehouse.gov/news/releases/2005/02/print/20050202-11.html (Erişim Tarihi: 1 Mayıs 2006, 17:15).
• ABD, BEYAZ SARAY, 17 Eylül 2002, “The National Security Strategy of the United States of America”, http://www.whitehouse.gov/nsc/print/nssall.html (Erişim Tarihi: 1 Mayıs 2006, 17:15).
• BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, (1996), Blue Helmets, The: A Review of United Nations Peace-keeping, Üçüncü Baskı, New York; Birleşmiş Milletler Yayınları.
• Cumhuriyet Gazetesi, (27 Aralık 2004).
• Cumhuriyet Gazetesi, (27 Aralık 2004).
• EFEGİL, Ertan, (2002), “Debating the New World Order: Global Governance vs. Multipolarity”, Ertan Efegil (der.), Geopolitics of Central Asia in the post – Cold War Era: A Systemic Analysis, Haarlem: SOTA Research Centre for Turkestan and Azerbaijan, Sayfa No. 25 – 62.
• EFEGİL, Ertan, (2003), “New Chapter in the Eurasia Politics After the September 11 Attacks: Reactions to the American Attempts”, Review of Social, Economic and Business Studies, Cilt 2, Sayfa No. 66 - 90.
• EFEGİL, Ertan, (2004), “11 Eylül Sonrası Orta Asya’da Silâhlanma Girişimleri ve Bölge Güvenliği’ne Etkileri”, Kamer Kasım ve Zerrin A. Bakan (der.), Uluslar arası Güvenlik Sorunları, Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, Sayfa No. 141 – 153.
• EFEGİL, Ertan, (Bahar 2002), “11 Eylül Sonrası Büyük Devletler Arasında Artan İşbirliği”, KÖK Araştırmalar, Cilt IV, Sayı 1, Sayfa No: 163 – 172.
• EVANS, Greth, (11 Eylül 2003), “Why the War on Terror is not going well: Two years later”, The International Herald Tribune.
• EVANS, Greth, (19 Kasım 2001), “The World after 11 September : a balance sheet”, The Academy of International Business Conference, Sydney.
• EVANS, Greth, (20 Ocak 2004), “Building peace – and a belief in the future”, Global Agenda.
• EVANS, Greth, (9 Ekim 2001), “Responding to Terrorism: Where Conflict Prevention and Resolution Fit in”, Johns Hopkins University SAIS.
• HOLSTI, K. J., (1988), International Politics: A Framework For Analysis, New Jersey; Prentice Hall International Inc..
• KEGGLY, Charles W. ve Eugene R. Witthopf, (1996), American Foreign Policy: Pattern and Process, Boston; Bedford / St. Martin’s.
• Radikal Gazetesi, (12 Şubat 2005).
• Radikal Gazetesi, (15 Nisan 2005).
• Radikal Gazetesi, (15 Şubat 2005).
• Radikal Gazetesi, (22 Şubat 2005).
• Radikal Gazetesi, (27 Ocak 2005).
• TAŞPINAR, Ömer, (18 Mayıs 2005), “ABD Özbekistan Sınavında”, Radikal Gazetesi. ULUSLAR ARASI KRİZ GRUBU, (11 Ağustos 2004), “Political Transition in Kyrgyzstan: Problems and Prospects”, Asia Report, Sayı 81.
• ULUSLAR ARASI KRİZ GRUBU, (11 Mart 2004), “The Failure of Reform in Uzbekistan: Ways Forward For the International Community”, Asia Report, Sayı 76.
• ULUSLAR ARASI KRİZ GRUBU, (13 Mayıs 2004), “Azerbaijan: Turning Over A New Leaf?”, Europe Report, Sayı 156.
• ULUSLAR ARASI KRİZ GRUBU, (15 Mart 2002), “Securing Afghanistan: The Need for More International Action”, Afghanistan Briefing.
• ULUSLAR ARASI KRİZ GRUBU, (18 Şubat 2003), “Uzbekistan’s Reform Program: Illusion or Reality?”, Asia Report, Sayı 46.
• ULUSLAR ARASI KRİZ GRUBU, (20 Ağustos 2002), “Kyrgyzstan’s Political Crisis: An Exit Strategy”, Asia Report, Sayı 37.
• ULUSLAR ARASI KRİZ GRUBU, (23 Ağustos 2004), “Darfur Dealine: A New International Action Plan”, Africa Report, Sayı 83.
• ULUSLAR ARASI KRİZ GRUBU, (23 Mayıs 2002), “Somalia: Countering Terrorism In A Failed State”, Africa Report, Sayı 45.
• ULUSLAR ARASI KRİZ GRUBU, (30 Mart 2004), “Elections and Security in Afghanistan”, Asia Briefing.
• WEBBER, Mark ve Michael Smith, (2002), Foreign Policy in a Transformed World, Londra; Prentice Hall.
• WINTER, Sonia, (18 Haziran 1998), “United States: Albright Plan For Normalizing Ties With Iran”, Radio Free Europe / Radio Liberty, Sayfa No. 1 – 3.
• Yeni Şafak Gazetesi, (13 Şubat 2005).
• Yeni Şafak Gazetesi, (15 Nisan 2005).
• Yeni Şafak Gazetesi, (16 Mart 2005).
• Yeni Şafak Gazetesi, (19 Nisan 2005).
• Yeni Şafak Gazetesi, (20 Mart 2005).
• Yeni Şafak Gazetesi, (23 Şubat 2005)
• Zaman Gazetesi, (12 Nisan 2005).
• Zaman Gazetesi, (2 Nisan 2005).
• Zaman Gazetesi, (23 Mart 2005).
• Zaman Gazetesi, (28 Nisan 2005).
• Zaman Gazetesi, (3 Şubat 2005).
• Zaman Gazetesi, (17 Nisan 2005).
• Zaman Gazetesi, (22 Ocak 2001).