Aydınlanma ve Türkiye Cumhuriyeti

Yıl 2008, Sayı: 8, 123 - 144, 01.06.2008

Bedi Gümüşlü

Öz

Aydınlanma, ulus- devletlerin özellikle de 19. yüzyılda ortaya çıkmasını sağlamış bir çok etken gibi önemli bir süreçtir. 20. yüzyılda kurulmuş olsa da yeni bir cumhuriyetle sonuçlanan iç dinamikler ve aydınlanma düşüncesi arasındaki ilişkiyi anlamaksa bugünün Türkiye’si ve sorunları üzerine yoğunlaşmak için oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Aydınlanma , Türkiye Cumhuriyeti , Modernleşme , İnkılaplar , Eğitim

Kaynakça

• AKIN, Yiğit. (2003), “19 Mayıs: Büyük Tıkanıklık,” Radikal Gazetesi, 29 Mayıs 2003.
• ATATÜRKÇÜLÜK. (1988), Atatürk’ün Görüş ve Direktifleri (Birinci Kitap), (İstanbul: Milli Eğitim Basımevi).
• AYBAY, Rona. (1982), “Anayasal Metinlerde Egemenlik,” Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, I: 40-44.
• BELGE, Murat. (2004), “İkilik Temeli Üstünde Birlik.” Radikal Gazetesi, 28 Mayıs 2004.
• CHEANU, Pierre. (2000), Aydınlanma Çağı Avrupa Uygarlığı, (İzmir: Dokuz Eylül Yayınları), (Çev.: M. Ali Kılıçbay).
• DAVRAN, Zeynep. “Aydınlanma Çağı,” DAVRAN, Zeynep/ DENKEL, Arda (ed.), Osmanlılarda ve Avrupa’da Çağdaş Kültürün Oluşumu 16-18. Yüzyıllar, (İstanbul: Metis Yayınları).
• ERGİN, Osman. (1977), Türk Maarif Tarihi, C.I-V, (İstanbul: Eser Matbaası).
• GOYARD-FABRE, Simone. (2003), “Aydınlanma; Aydınlanmacı Siyaset,” Siyaset Felsefesi Sözlüğü, (İstanbul: İletişim Yayınları): 126-138.
• GÖKBERK, Macit. (1994), Felsefe Tarihi, (İstanbul: Remzi Kitabevi, 7. Baskı).
• GÜNEŞ, İhsan, (Ed.) (1996), Türk Parlamento Tarihi I, Meşrutiyete Geçiş Süreci, (Ankara: TBMM Vakfı Yayınları).
• HANÇERLİOĞLU, Orhan. (1981), Felsefe Sözlüğü, (İstanbul: Remzi Kitabevi, 6. Baskı).
• IŞIN, Ekrem. (1982), “Osmanlı Modernleşmesi ve Pozitivizm,” ve “Osmanlı Materyalizmi,” Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi , III: 371- 376; 377-382.
• İNALCIK, Halil. (1988), “Atatürk ve Türkiye’nin Modernleşmesi,” Belleten, LII: 204- 205: 985-992.
• JUSDANIS, Gregory. (1998), Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür-Milli Edebiyatın İcat Edilişi, (İstanbul: Metis Yayınları), (Çev.: Tuncay Birkan).
• KAHRAMAN, Hasan Bülent. (2003), “Cumhuriyet, Demokrasi, Modernleşme ve Türkiye,” Radikal Gazetesi, 29 Ekim 2003, Cumhuriyet Eki :18-21.
• KARAKAŞ, Mehmet. (2000), Türk Ulusçuluğunun İnşası, (Ankara: Vadi Yayınları).
• KEYDER, Çağlar. (1998), “Türkiye Demokrasisinin Ekonomi Politiği,” SCHICK, Cemil/ TONAK, E. A. (ed.), Geçiş Sürecinde Türkiye, (İstanbul: Belge Yayınları): 38-75.
• KILIÇBAY, Mehmet Ali. (1982), “Osmanlı Aydını,” Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, I: 55-60.
• MANGO, Andrew. (1999), Atatürk, (İstanbul: Sabah Kitapları), Çev. Füsun Doruker).
• MARDİN, Şerif. (1964), Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908, (Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları).
• MARDİN, Şerif. (1982), “Tanzimat ve Aydınlar,” Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, I: 46-54.
• MARDİN, Şerif. (1991), Türkiye’de Toplum ve Siyaset, Makaleler II, (İstanbul: İletişim Yayınları).
• MARDİN, Şerif. (1992), Türkiye’de Din ve Siyaset, Makaleler III, (İstanbul: İletişim Yayınları, 2. Baskı).
• MINASSIAN, A. Ter. (1995), “1876-1923 Döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nda Sosyalist Hareketin Doğuşunda ve Gelişmesinde Ermeni Topluluğunun Rolü,” ZÜRCHER E.Jan/ TUNÇAY, Mete (ed.), Osmanlı İmparatorluğu’nda Sosyalizm ve Milliyetçilik 1876-1923, (İstanbul: İletişim Yayınları) : 163-238.
• PARLA, Taha. (1998), Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm, (İstanbul: İletişim Yayınları).
• PARLA, Taha. (2001), “Kemalizm Türk Aydınlanması mı?,” Ahmet İNSEL (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Kemalizm, (İstanbul: İletişim Yayınları), II: 313-316.
• ROUSSEAU, Jean Jacques. (2004), İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı, (İstanbul: Say Yayınevi, 8. Baskı), (Çev. R. Nuri İleri).
• TEKELİ, İlhan. (1985), “Türkiye’de Halkçılık,” Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, VII: 1929-1934.
• TİMUR, Taner. (1997), Türk Devrimi ve Sonrası, (Ankara: İmge Kitabevi, 4. Baskı).
• TUNAYA, Tarık Zafer. (1952), Türkiye’de Siyasal Partiler 1859-1932, (İstanbul: Say Yayınları).
• TUNAYA, Tarık Zafer. (2003), Kanun-i Esasi ve Meşrutiyet Dönemi 1876-1918, (İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayını, 2. Baskı).
• TUNÇAY, Mete. (1992), “İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin 1911 Kongresi Belgeleri,” Tarık Zafer Tunaya’ya Armağan, (İstanbul: İstanbul Barosu Yayını): 557-570.
• TURAN, Şerafettin. (1988), “Atatürk Milliyetçiliği,” Belleten, LII, 204-205: 849-867.
• TÜRKER, Yıldırım. (2003), “Cumhuriyet Adına,” Radikal Gazetesi, 27 Ekim 2003.
• HOF, Ulrich Im. (2004), Avrupa’da Aydınlanma, (İstanbul: Literatür Yayınları), (Çev. Şebnem Sunar).
• YENİŞEHİRLİOĞLU, Şahin. (1994), “Cumhuriyetimizin Temelinde Yatan Kavramlar,” X. Tür