TRAKYA GAZETESİNE GÖRE YUNANİSTAN’DA İÇ SAVAŞ (ANDARTLIK) VE BATI TRAKYA TÜRKLERİ (1944-1949)

Yıl 2020, Sayı: 33, 7 - 32, 18.11.2020

Tuğba Eray Biber

https://doi.org/10.20427/turkiyat.691882

Öz

Öz: II. Dünya Savaşı’nda Yunanistan’ın işgale uğramasıyla birlikte direnişe yönelik örgütlenmeler başladı. Savaş sonuna doğru sağ ve sol görüşlü örgütler iktidar mücadelesine girerek İç Savaş’ın (1944-1949) başlamasına neden oldu. Türk azınlığı, komünist çetelerin faaliyetleri nedeniyle zor zamanlar yaşadı. Komünist çeteler, köylere baskınlar yapıp hükümet kuvvetlerine karşı silahlı çatışmaya girdi. Bu süreçte Türk azınlık Yunan Hükümeti’nin yanında olup Yunan kuvvetleriyle birlikte hareket etmiştir. Yunan Hükümeti çetecilere af ilân etti ve ardından 1947’de “Temizleme Harekâtı” başladı. Bu harekât sonunda komünist çetelere büyük darbe vuruldu. Bu süreçte olağanüstü Divan-ı Harp kurularak yargılamalar yapıldı. Çetecilerden zarar gören insanlara devlet eliyle yardım yapılıyordu. Ancak Türk azınlık bu yardımlardan yeteri kadar faydalanamadı. İç Savaş’ın getirdiği zorluklarla beraber vergiler ve kötü hava koşulları Batı Trakya Türklerini ekonomik anlamda da zorlamaktaydı. Savaş sonrası yaşanan bu kargaşa ortamında Türk teşkilatlanması da sekteye uğramıştır. Türklerin teşkilatlanmasında müftülük meselesi de bu dönemde gündeme gelmiştir. Her alanda yaşanan sorunlar, eğitim hayatını da etkilemişti. Çetecilerin verdiği zararlarla Batı Trakya Türk okullarında eğitim işlemez hale geldi. Çete hareketlerinin Türk köylerine verdiği zarar sebebiyle Batı Trakya Türklerinin bir kısmı sınırı geçerek Türkiye’ye göç etmeye başladı. Bu çalışmada Batı Trakya Türklerinin çeteciler tarafından uğradığı saldırılar, ekonomik ve sosyal yaşamları İskeçe’de çıkan Trakya gazetesine yansıdığı şekliyle ele alınmıştır.
Anahtar kelimeler: Trakya, Trakya gazetesi, Yunanistan, iç savaş, Batı Trakya Türkleri, Türk azınlık. 

Anahtar Kelimeler

Trakya, Trakya gazetesi,, Yunanistan,, iç savaş,, Batı Trakya Türkleri, Türk azınlık,

Civil War in Greece (Andartlık) and the Western Thrace Turks (1944-1949) according to Thrace Newspaper

Öz

Abstract: During the Second World War, Greece’s German occupation brought forth a number of resistance organizations. Towards the war’s end right and leftist organizations engaged in a power struggle that caused the beginning of the Civil War (1944-1949). Turkish minority had a hard time due to communist gangs’ activities. Communist gangs, raiding villages, engaged in armed conflict against government forces. During this period the Turkish minority collaborated with the Greek government. Eventually, the Greek government declared amnesty and after 1947 a Cleansing Operation began. With the Cleansing Operation, communist gangs were hit hard. With the establishment of a supreme war court, trials commenced. The Greek state helped to ameliorate the damage caused by the militants. However, the Turkish minority did not benefit enough from the war reparations. Apart from the difficulties brought about by the Civil War, taxes and bad weather conditions caused the economic deterioration of the Turkish minority. On the other hand, Turkish organizations could not continue their activities. The multiplicity of problems finally had an impact on education in the Western Thrace Turkish schools, interrupted by the militant activities. As a result of the damages, Western Thrace Turks started migrating across the border to Turkey. This paper will utilize the Thrace newspaper published in Xanthi to discuss the impact of the militant activity on the economic and social life of Western Thrace Turks.
Keywords: Thrace, Thrace newspaper, Greece, civil war, Western Thrace Turks, Turkish minority.

Anahtar Kelimeler

Thrace,, Thrace newspaper,, Greece,, civil war,, Western Thrace Turks,, Turkish minority,

Kaynakça

• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
• BCA; 030-0-001; 65-403-14; 21.11.1946.
• BCA; 30-1-0-0; 65-404-3; 24.11.1946, s. 1-5.
• BCA; 30-1-0-0; 65-405-2; 04.02.1947, s. 1-2.
• BCA; 30-1-0-0; 65-406-8; s. 1.
• BCA; 30-10-0-0; 256-725-13; 30.12.1944.
• Trakya Gazetesi
• Aksaklık Nerede?. Trakya, 10.05.1948, s. 1.
• Aksaklık Nerede?. Trakya, 17.05.1948, s. 1.
• Baskınların Tepkisi. Trakya, 24.11.1947, s. 1.
• Belediye ve Nahiyeler. Trakya, 25.07.1949, s. 1.
• Bereket. Trakya, 23.06.1947, s. 2.
• Bir Yıldız Söndü. Trakya, 27.10.1948, s. 1.
• Bu da Nereden Çıktı. Trakya, 21.07.1947, s. 1.
• Bu İnsanlara Neden Yardım Edilmiyor?. Trakya, 13.09.1948, s. 1.
• Bu İnsanlara Yardım Etmek Lazım. Trakya, 12.01.1948, s. 2.
• Bu Milletin Çekisi Nedir?. Trakya, 10.03.1947, s. 1.
• Bu Yıl 35 Öğrenci Gidecektir. Trakya, 10.11.1947, s. 2.
• Bu, Olamaz mı?. Trakya, 12.05.1947, s. 1.
• Büyük Bayındırlık İşleri. Trakya, 02.05.1949, s. 2.
• Cemaat Seçimleri. Trakya, 11.05.1949, s. 1.
• Cemaat Seçimlerine Ait Kral İradesi. Trakya, 29.08.1949, s. 2.
• Çete Baskınları. Trakya, 24.02.1947, s. 2.
• Çete Faaliyetleri”, Trakya, 17.03.1947, s. 2.
• Çete Faaliyetleri. Trakya, 21.04.1947, s. 1.
• Çete Faaliyetleri. Trakya, 28.07.1947, s. 2.
• Çete Faaliyetleri. Trakya, 03.03.1947, s. 2.
• Çete Faaliyetleri. Trakya, 31.03.1947, s. 2.
• Çete Faaliyetleri. Trakya, 06.01.1947.
• Çete Felaketzedeleri İçin. Trakya, 18.04.1949, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 13.10.1947, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 14.03.1949, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 14.04.1947, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 17.05.1948, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 27.09.1948, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 03.01.1948, s. 1.
• Çete Hareketleri. Trakya, 30.08.1948, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 04.081947, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 05.05.1948, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 05.01.1948, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 06.12.1948, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 06.10.1947, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 06.09.1948, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 06.16.1949, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 07.14.1947, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 03.11.1947, s. 2.
• Çete Hareketleri. Trakya, 10.11.1947, s. 2.
• Çetelerin Bir Yılda Verdikleri Kayıplar. Trakya, 12.04. 1948, s. 1.
• Çetelerin Yaptıkları. Trakya, 20.10. 1947, s. 2.
• Çetelik Felaketzedeleri. Trakya, 19.01.1948, s. 1.
• Çetelikten Zarar Görenler ve Tedbirleri. Trakya, 14.06.1948, s. 1.
• Durumu Olduğu Gibi İnceleyeceğiz. Trakya, 28.07.1947, s. 1.
• Evros Bölgesinde Gördüklerimiz. Trakya, 15.12.1947, s. 2.
• Evros Müftülüğü. Trakya, 05.05 1947, s. 1.
• Fevkalade Tedbirler Alınırken Biraz Geniş Görüşlü Olmak Lazımdır. Trakya, 09.02.1948, s. 1.
• Gizli Hareketler Şüphe Uyandırır. Trakya, 24.02.1947, s. 1-2.
• Gümülcine Cemaat Hey’eti. Trakya, 07.03.1949, s. 2.
• Gümülcine Cemaati. Trakya, 18.04.1949, s. 2.
• Gümülcine Müftülüğü. Trakya, 11.10.1948, s. 1.
• Gümülcine Okul. Trakya, 12.01.1948, s. 2.
• Gümülcine Türk Cemaatinde. Trakya, 21.02.1949, s. 2.
• Gümülcine Türk Cemaatinde. Trakya, 28.02.1949, s. 2.
• Gümülcine Türk Okulları Açılmadı. Trakya, 13.10.1947, s. 2.
• Gümülcine Türk Okulu Münasebetiyle Bazı Öğütler. Trakya, 10.11.1947, s. 1.
• Gümülcine’de İki Sakat Tedbir. Trakya, 30.08.1948, s. 1.
• Hata ile Kabahati Ayırdedelim. Trakya, 11.08.1947, s. 1.
• Havalar Yüzünden. Trakya, 21.04.1947, s. 2.
• Hükümetle Ekalliyet Arsında Bir Türlü Kurumayan Meseleler. Trakya, 29.12.1947, s. 1.
• İç ve Dış Haberler. Trakya, 24.03.1947, s. 1.
• İç ve Dış Haberler. Trakya, 09.12.1946, s. 1.
• İskeçe Divanı Harbinin Kararı. Trakya, 07.03.1949, s. 2.
• İskeçe Fevkalade Divanı Harbinde. Trakya, 20.10.1947, s. 2.
• İskeçe Müftülüğü Meselesi. Trakya, 23.05.1949, s. 1.
• İskeçe Müftülüğü Meselesi. Trakya, 06.06 1949, s. 1.
• İskeçe Müftüsü de Öldü. Trakya, 23.05.1949, s. 1.
• İskeçe Olağanüstü Divanı Harbinde. Trakya, 13.10.1947, s. 2.
• İskeçe Türk Birliği. Trakya, 31.03.1947, s. 2.
• İskeçe ve Gümülcine Havalisinde Çete Faaliyetleri. Trakya, 06.06.1947, s. 1.
• İstikbalimiz. Trakya, 10.08.1949, s. 1.
• Kayıplar. Trakya, 05.05.1947, s. 2.
• Komşu Kapı. Trakya, 02.05.1949, s. 1.
• Kurdun Adı Çıkmış Tilki Baş Koparıyor. Trakya, 14.04.1947, s. 1.
• Maarife Yardım. Trakya, 03.01.1949, s.
• Mevsim Değişirken. Trakya, 21.06.1948, s. 1.
• Mıntıkamızda Çete Hareketleri. Trakya, 14.04.1947, s. 1.
• Müftü Meselesi. Trakya, 30 Mayıs 1949, s. 2.
• Mültezimler ve Köylülerimiz. Trakya, 16 Aralık 1946.
• Mütebaki Yunanistan’da. Trakya, 08.09.1947, s. 2.
• Ne Olabilir?. Trakya, 17.03.1947, s. 1.
• Okullarımız. Trakya, 27.09.1948, s. 1.
• Ortalığı Seller Bastı. Trakya, 16.12.1946, s. 2.
• Ramazan. Trakya, 21.07.1947, s. 2.
• Sabır ve Cesaret Lazım. Trakya, 20.10.1947, s. 1.
• Sabırlı Olalım. Trakya, 05.05.1947, s. 1.
• Siyasi Olaylar. Trakya, 12.07.1948, s. 1.
• Sudan Zarar Gören Mıntıka. Trakya, 26.01.1948, s. 2.
• Süt Meselesi. Trakya, 24.01.1949, s. 2.
• Türk Köylerine Gelen Çeteler. Trakya, 23.12.1946.
• Türkiye Büyükelçisi Dış İşleri Bakanını Ziyaret Etti. Trakya, 30.06.1947, s. 2.
• Türkiye Mülteci Kabul Edecek. Trakya, 14.07.1947, s. 2.
• Yeni Ders Yılına Giriyoruz. Trakya, 06.09.1948, s. 1.
• Yunanistan Halkının Üçte Biri Hükümet Yardımına Muhtaç. Trakya, 25.04.1949, s. 2.
• Zararın Neresinden Dönülürse Kardır. Trakya, 13.12.1948, s. 1.
• Ziraat İşleri. Trakya, 06.06.1949, s. 2.
• Nuri, O. Alev Bacayı Sardı!”, Trakya, 04.08.1947, s. 1
• Araştırma Eserleri/Makaleler
• Akdeniz, M. (2011). İkinci Dünya Savaşı’nda Batı Trakya Türkleri, Türk Yurdu, (290), Ekim 2011. Bkz.: https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=1719 [Erişim tarihi 01.05.2019].
• Ali, R. (2015). Ebced’li Yıllardan Günümüze Batı Trakya Türkleri’nde Eğitim (İnceleme-Yorum-Anı-Belge). Gümülcine (Komotini): BAKEŞ Yayınları.
• Ali, R. ve Hüseyinoğlu T. (2009). (1946-1949) Yunan İç Savaşı’nda Batı Trakya Türk Azınlığı. Gümülcine (Komotini): Paratiritis Matbaası.
• Andreades, K. G. (1956). The Moslem Minority in Western Thrace. Selanik.
• Αγγλοελληνικο-Ελληνοαγγλικο Λεξικο (English-Greek/Greek-English Dictionary). (2007). Athens: Ελληνοεκδοτικη (Yunan Yayınları).
• Armaoğlu, F. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (Cilt: 1-2: 1914-1995). İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Belli, M. (1998). Gerilla Anıları Yunan İç Savaşından. İstanbul: Belge Yayınları.
• Cin, T. (2013). 3647 Sayılı ve 2008 (3647/2008) Tarihli Yunanistan Vakıflar Yasası ve Uygulamaları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 15(2): ss. 63-121.
• Clogg, R. (1997). Modern Yunanistan Tarihi. (Çev.: Dilek Şendil). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çağatay, M. (2011). Geçmişten Günümüze Azınlık Vakıflarının Mal Edinmeleri Sorunu. TBB Dergisi. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2011-96-1137 [Erişim Tarihi: 02.12.2019]:112.
• Çakmak, G. (2012). The Euporeanization Of Greek Foreign Policy: Progress, Challenges And Strategies, Institute of Social Sciences Yeditepe University (Doctoral thesis). İstanbul.
• Demirözü, D. (2005). İşgal, Direniş, İç Savaş: Yunan Edebiyatında II. Dünya Savaşı Yılları. İstanbul: İstos Yayın.
• Eray Biber, T. (2019). Batı Trakya Türklerinin Sorunları Üzerine Bir Değerlendirme. Bozkırın Oğlu Ahmet Taşağıl’a Armağan. (Ed.: Tuğba Eray Biber), İstanbul: Yeditepe Yayınevi, ss. 691-710.
• Featherstone, K. – Papadimitriou, D.- Mamarelis A.- Niarchos, G. (2011). The Last Ottomans The Muslim Minority of Greece. 1940-1949. New York: Palgrave Macmillan.
• Hatipoğlu, M. M. (1999). Yunanistan’da Etnik Gruplar ve Azınlıklar, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• İzmirli, L. A. (2018). Çözülemeyen Problem; Cemaat (Azınlık) Vakıflarının Taşınmaz Mal Edinmesi. TESAM Akademi Dergisi. 5 (1): ss. 97-135.
• Keser, U. (2010). Kızılay Belgeleri Işığında Yunanistan’da Ölüm, Açlık, İşgal 1939-1949. Ankara: Türk Kızılayı Yayınları.
• Koliopoulos, J. S.-Veremis, T. M. (2010). Modern Greece A History since 1821. Malaysia.
• Oran, B. (1986). Türk-Yunan İlişkilerinde Batı Trakya Sorunu, Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.
• Özgür, P. S. (2015). Yunanistan İç Savaşı Ve Dış Güçlerin Rolü. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. (57): ss. 101-129.
• Öztürk, İ. M. (2014). Soğuk Savaş Döneminde Batı Trakya Türk Azınlığı (1945-1960). Tarih Okulu Dergisi (TOD). (XIX): ss. 467-507.
• Tsoucalas, C. (1969). The Greek Tragedy. İngiltere: Penguin Books.
• Weinberg, Gerhard K. (1995). A World At Arms A Global History Of World War II. New York: Cambridge University Press.
• İnternet Kaynakları
• “28 Οκτωβρίου 1940: Το τελεσίγραφο, το «όχι» και η εισβολή”, CNN Greece, https://www.cnn.gr/news/ellada/story/152397/28-oktovrioy-1940-to-telesigrafo-to-oxi-kai-i-eisvoli [Erişim tarihi: 12.04.2019].