Yaprak Dergisinin Çeviriyazısı ve Eleştirisi

Yıl 2021, Sayı: 35, 51 - 87, 10.12.2021

M. Gül Uluğtekin

https://doi.org/10.20427/turkiyat.906326

Öz

Yaprak dergisi, ulaşılabilen kaynaklara göre 1327 [1911] yılında Selanik’te yayımlanan iki sayıdan oluşmaktadır. Dergide ağırlıklı olarak şiir, mensur şiir ve hikâye türünde eserlere rastlanır. Tanıtım ifadesinin aksine “içtimai” ve “felsefi” türde yazı içermemesine karşın dergide dönemin ana konularından biri olan dilde sadeleşmeyle ilgili özgün bir düşünce yazısı yer alır. Yapılan literatür taramasında Yaprak dergisiyle ilgili bilgiye rastlanmamıştır. Bu çalışmada Yaprak dergisindeki yazıların ayrıntılı bir değerlendirmesinin yanı sıra derginin tamamının transkripsiyonu ile eski sözcüklerin bağlam içindeki karşılıklarına da yer verilmiştir. Yaprak’taki yazıların kendi döneminin tema ve üslup özellikleri çerçevesinde incelenmesinin Türk edebiyatı tarihine katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Bilindiği kadarıyla yalnız iki sayı yayımlanan Yaprak, gerek yayımlandığı dönemin genel görünümüne gerekse yazarlarının bibliyografyalarına sunduğu katkı bakımından Türk edebiyatı tarihinin gözden kaçmış ancak önemli bir parçasıdır.

Anahtar Kelimeler

II. Meşrutiyet Dönemi edebiyatı, Fecr-i Âti, Türkçülük, Yaprak, süreli yayın

The Transcription and Critique of Yaprak Journal

Öz

According to available sources, Yaprak journal consists of two issues published in Thessaloniki in 1327 [1911]. The journal was mainly composed of poetry, prose poetry and short stories. Contrary to the introductory statement that the journal contains “social” and “philosophical” writing, there is a single article on the simplification in the language, one of the main topics of the period. Current scholarship revealed no information about the journal. This study, gives a detailed evaluation of the articles in Yaprak journal, transcribes the entire journal and provides the modern equivalents of old words in context. The analysis of the articles in Yaprak journal in terms of the theme and of style, characteristic of the period it was published would contribute to the history of Turkish literature. Although the journal published only two issues -to our knowledge-, its contribution to the general overview of its time as well as to the bibliographies of its writers, will assign the previously unnoticed Yaprak journal an important part in Turkish literary history.

Anahtar Kelimeler

Literature of II. Meşrutiyet Period, Fecr-i Âtî, Turkism, Yaprak journal, periodicals

Kaynakça

• Akyüz, K. (1979). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri (1860-1923) I (3. bs.). Ankara: Ankara DTCF Yayınları.
• Alangu, T. (2010). Ömer Seyfettin Ülkücü Bir Yazarın Romanı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. (1968).
• Argunşah, H. (1999). Ömer Seyfettin’in Bilinmeyen Şiirleri ve Bazı Düzeltmeler. Erdem, 34(12), 25-43.
• Argunşah, H. (2001). Ömer Seyfettin Külliyatı Tamamlanıyor. Dergâh, 131(11), 12-14, 18-20.
• Bozdoğan, A. (2014). Fecr-i Ati Topluluğu ve ‘Musavver Muhit’ Mecmuası. Türklük Bilimi Araştırmaları, (35), 43-60. 10 Aralık 2020 tarihinde dergipark.org.tr/tr/download/article-file/157170 adresinden erişildi.
• Çetindaş, D. “Osman Fahri” maddesi. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 3 Aralık 2020 tarihinde teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/osman-fahri adresinden erişildi.
• Çetişli, İ. (2016). İkinci Meşrutiyet Döneminde Ortaya Çıkan Fikrî, Siyasî Hareketler ve Türk Edebiyatına Yansımaları. İ. Çetişli vd. (Haz.), II. Meşrutiyet Dönemi Türk Edebiyatı içinde (ss.125-370). Ankara: Akçağ.
• Danişment, İ. H. (1972). İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi (C. 4). İstanbul: Türkiye Yayınevi.
• Devellioğlu, F. (2017). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat (33. bs). Ankara: Aydın Kitabevi.
• Duru, K. N. (1999). Türkçe mi Osmanlıca mı?. İ. Parlatır ve N. Çetin (Haz.), Genç Kalemler Dergisi içinde (ss. 39-40). Ankara: TDK.
• Ercilasun, B. (2012). Servet-i Fünun’da Edebî Tenkit (3. bs). Ankara: Akçağ.
• Gariper, C. (2006). Yankısız Yönelişler: Nev Yunaniler ve Nayiler. T. S. Halman vd. (Ed.), Türk Edebiyatı Tarihi 3 içinde (ss. 161-170). İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Gökalp, Z. (1999). Yeni Lisanın Güzelliği. İ. Parlatır ve N. Çetin (Haz.), Genç Kalemler Dergisi içinde (ss. 171-177). Ankara: TDK.
• İnal, İ. M. K. (1988). Son Asır Türk Şairleri, Cilt IV (3. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kerman, Z. (1988). Osman Fahri Hayatı ve Şiirleri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Kestelli, R. N. (1999). Yeni Lisan. İ. Parlatır ve N. Çetin, (Haz.), Genç Kalemler Dergisi içinde (ss. 347-348). Ankara: TDK.
• Levend, A. S. (1960). Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri. Ankara: TTK.
• Ömer Seyfeddin. (1999a). Yeni Lisan. İ. Parlatır ve N. Çetin (Haz.). Genç Kalemler Dergisi içinde (ss. 75-81). Ankara: TDK.
• Ömer Seyfeddin. (1999b). Yeni Lisan. İ. Parlatır ve N. Çetin (Haz.), Genç Kalemler Dergisi içinde (ss. 125-129). Ankara: TDK.
• Ömer Seyfeddin. (1999c). Yeni Lisan ve Hüseyin Cahit. İ. Parlatır ve N. Çetin (Haz.), Genç Kalemler Dergisi içinde (ss. 145-148). Ankara: TDK.
• Polat, N. H. (2003). II. Meşrutiyet Devri Türk Kültür-Edebiyat ve Basın Hayatının Bir Yansıtıcısı Olarak Rübap Dergı̇sı̇. TÜBAR-XIV-/2003-Güz, 7-41. 10 Aralık 2020 tarihinde dergipark.org.tr/tr/download/article-file/156782 adresinden erişildi.
• Polat, N. H. (2005). Rübab Mecmuası ve II. Meşrutiyet Dönemi Türk Kültür, Edebiyat Hayatı. Ankara: Akçağ.
• Polat, N. H. (2014). Şair Ömer Seyfettin (Bütün Şiirleriyle). Ankara: TDK.
• Şemseddin Sami. (1999). Lisan ve Edebiyatımız. İ. Parlatır ve N. Çetin (Haz.), Genç Kalemler Dergisi içinde (ss. 421-426). Ankara: TDK.
• Şen, C. (2006). Fecr-i Âtî Edebiyatı Tespit-Tahlil-Tenkit. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Tanrıöver, H. S. (1999). Yeni Lisan. İ. Parlatır ve N. Çetin (Haz.), Genç Kalemler Dergisi içinde (ss. 299-302). Ankara: TDK.
• Tansel, F. A. (1992). Doğumunun Yüzüncü Yılı Dolayısıyle Ömer Seyfeddin’in Hayât Çizgisi İlk Eser ve Şiirleri. Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin içinde (ss. 51-72). Ankara: TTK. (1985).
• Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. (2001). İstanbul: YKY.
• Tural, S. (1984). Ömer Seyfeddin’in Hayatı ve Eserleri. Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfeddin içinde (ss. 9-39). İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
• Uyguner, M. (1990). Ömer Seyfettin Yaşamı Sanatı Yapıtlarından Seçmeler. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Yöntem, A. C. (1999). Edebiyyât-ı Müstakbelemiz. İ. Parlatır ve N. Çetin (Haz.), Genç Kalemler Dergisi içinde (ss. 2-3). Ankara: TDK.