“KOLEKTİF KİMLİK KURMA” ÇABASI OLARAK MEHMET AKİF’İN “BENLİK” ÖZELLİKLERİ

Yıl 2021, Sayı: 35/Özel Sayı, 183 - 206, 27.12.2021

Canan Olpak Koç

https://doi.org/10.20427/turkiyat.1019566

Cited By: 1

Öz

Bu makalenin amacı Mehmet Âkif Ersoy’un benlik özelliklerini yaşamı ve şiirlerinden yola çıkarak tespit edip Milli Mücadele öncesi ve sonrasında oluşması istenen kolektif kimliğe yönelik şairin önerilerini belirlemektir. Kimlik, kişinin ait olma hissiyle beraber gelişen bir kavramken benlik, içerisine kimliği de alarak dış dünyayla bağlantı kurmada kişinin sınırlarını tayin etmesine kadar gidebilir. Kolektif kimlikse, toplumu yalnız bağımsızlığa kavuşturan itici güç değil aynı zamanda toplumun sürekliliğini sağlayan unsurdur. O nedenle sağlam temeller ve karakterler üzerine kurulması gerekir. Edebiyat, ortak kimliğin en samimi görünür yüzü olduğundan, Türk edebiyatında şair/yazarların benlik tanımları, kimlik seçimleri zaman zaman tartışma konusu olmuştur. Mehmet Âkif, bunların başında gelir. Benlik gelişimi ve kimlik seçiminde çok erken yaşlarda tercihlerini kesin olarak yapmış bir şairdir. Bu tercihler yalnız kendisiyle ilgili olmayıp yaşadığı dönemde toplumuna önerdiği nitelikler olduğundan ulusal kimliğin inşasında da çok etkili olmuştur. Çünkü kendisinin olduğu kadar toplumunun dinamiklerini, gücünü bilir; onu ortaya çıkaracak bilgiyi arar. Kalemiyle ortak bir dil kurup toplum bilincine gider. Onu rehber yapan benlik özelliklerini yaşayışında/eserlerinde görmek mümkündür. Bu nedenlerden ötürü öncelikle şairin benlik özellikleriyle beraber kimlik tanımlaması yapılacak, ardından milletinin var olma mücadelesi verdiği zamanlarda önerdiği kolektif kimlik çabası da belirtilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

BENLİK, KİMLİK, KOLEKTİF KİMLİK, MEHMET AKİF'İN BENLİK ÖZELLİKLERİ, KOLEKTİF KİMLİK ÖNERİLERİ

As an Effort to “Build a Collective Identity” Mehmet Âkif's “Self” Features

Öz

The aim of this article is to determine the self-characteristics of Mehmet Âkif Ersoy based on his life and poems and to determine the poet's suggestions for the collective identity that is desired to be formed before and after the National Struggle. While identity is a concept that develops with a person's sense of belonging, the sense of self can go as far as determining one's limits in connecting with the outside world, including identity. Collective identity, is not only the driving force that makes the society independent, but also the factor that ensures the continuity of the society. Therefore, it must be built on solid foundations and characters. Since literature is the most real expression of the common identity, poets and authors’ the self-definitions and the identity choices in literary outputs have been discussed from time to time. Mehmet Âkif is one of the most prominent of these poets. He is a poet who has made his choices about self-development and identity selection precisely at a very early age. These were not only personal preferences, but also had a great impact on the construction of national identity, as the characteristics he presented as an offer to the society in his life. Because he recognise the social dynamics and power of his society as much as he knows himself and seeks knowledge and way how to reveal those. He establishes a common language with his pen and uses it as a bridge to enter the public consciousness. It is possible to see the self-characteristics that as a guide in his life and works. For these reasons, first of all, the identity of the poet will be defined together with his personality traits, and then the collective identity which he tried to propose during the Nation Struggle will be stated.

Anahtar Kelimeler

Self, identity, collective identity, Mehmet Âkif, collective identity suggestions.

Kaynakça

• Bilgiseven, Â. K. (1982). Genel Sosyoloji: Kavramlar-Nazariyeler Bünye (Türkiye’de Sosyal Tabakalaşma) Değişme ve Sosyal Gelişme. İstanbul: Divan Yayınları.
• Burke, P. J. ve Tully, J. (1977). The Measurement of Role Identity. Social Forces, 55, 881-97.
• Cevizci, A. (2005). Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yay.
• Cevizci, A. (2015). Felsefe Sözlüğü. Ankara: Say Yay.
• Çantay, H. B. (2020). Âkifname. İstanbul: Erguvan Yayınevi.
• Doğan, A. (2015). Mehmed Âkif’in Manzumelerinde Çocuk. Mehmet Âkif Asım ve Gençlik Bilgi Şöleni (s. 178-192). Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yay.
• Düzdağ, E. (2002), Mehmed Âkif Ersoy. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yay.
• Erişirgil, M. E. (2017). İslamcı Bir Şairin Romanı Mehmet Âkif Ersoy (A. Kazancıgil ve C. Alpar, Haz.). Ankara: Atlas Yayınevi.
• Ersoy, M. A. (1999). Safahat (E. Düzdağ, Haz.). İstanbul: Şule Yay.
• Ersoy, E. A. (2010). Babam Mehmet Âkif Ersoy ve İstiklal Harbi Hatıraları. Kurtuba Kitap.
• Eşref, E. (1962). Mehmet Âkif (Hayatı ve Eserleri I). İstanbul: Beyan Yay.
• Gündüzalp, S. (2008). Mehmet Âkif Ersoy. İstanbul: Zafer Yay.
• İmamoğlu, A. V. (1991). Âkif’in Hayatından Seçmeler. Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, (10), 324-335.
• İmamoğlu, A. V. (1996). Mehmet Âkif ve İnanan İnsan. İstanbul: Ravza Yay.
• Kabaklı, A. (2006). Mehmet Âkif. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yay.
• Karakoç, S. (1979). Mehmed Âkif. İstanbul: Diriliş Yay.
• Kuntay, M. C. (2020). Mehmet Âkif Ersoy Hayatı-Seciyesi-Sanatı. İstanbul: Alfa Yay.
• Ran, N. H. (1965). Kurtuluş Savaşı Destanı. İstanbul: Yön Yay.
• Saydam, M. B. (2013). Deli Dumrul’un Bilinci “Türk-İslam Ruhu” Üzerine Bir Kültür Psikolojisi Denemesi. İstanbul: Metis Yay.