TÜRKÇE YARKENT BELGELERİ

Yıl 2024, Sayı: 41, 261 - 327, 09.11.2024

Çevirmen: Gözde Salur

https://doi.org/10.20427/turkiyat.1507074

Öz

Orijinal künyesi E, Marcel (1984). The Turkish Yarkand Documents. Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, Vol. 47, No. 2, (1984), pp. 260-301. olan makale Prof. Dr. Marcel Erdal’ın yardımıyla ve kontrolünde çevrilmiştir. Ayrıca yazar tarafından GÜNCEL bilgiler de eklenerek YENİLENMİŞTİR. Makalede, Yarkent bölgesinden 11. yy sonlarına ait birkaç arazi satış belgesi bulunmaktır. Bu belgeler bilinen en eski hukuk belgeleri olduğundan oldukça önemlidir. Ayrıca buradaki belgeler Müslüman Türk yazısının da en eski örnekleridir. Önceki okumalar ve anlamlandırmalar da göz önünde bulundurularak belgeler yeniden incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yarkent, Yarkent Belgeleri, Eski Türk Dili

Teşekkür

Bu makaleyi çevirmek istediğimde Prof. Dr. Marcel Erdal bana bir şans ve destek verdi. Her çevirimini tek tek kontrol ederek tüm hatalarımı düzeltti. Makale bu sayede hem çevrildi hem de yenilendi. Bu uzun süreç boyunca bana yardım eden, çevirdiğim her bölümü tek tek kontrol eden ve en önemlisi bu makaleyi çevirmeme izin veren Prof. Dr. Marcel Erdal Hoca'ma teşekkürü borç bilirim. Ayrıca bu makale ile beni tanıştıran ve bu makaleyi çevirme fikrini veren Danışman Hocam Prof. Dr. Bülent Gül'e de sonsuz teşekkür ederim.

The Turkish Yarkand Documents

Öz

Orijinal künyesi E, Marcel (1984). The Turkish Yarkand Documents. Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, Vol. 47, No. 2, (1984), pp. 260-301. olan makale Prof. Dr. Marcel Erdal’ın yardımıyla ve kontrolünde çevrilmiştir. Ayrıca yazar tarafından GÜNCEL bilgiler de eklenerek YENİLENMİŞTİR. Makalede, 11. yy sonralarına ait birkaç arazi satış sözleşmesi çeşitli açılardan incelenmiştir. Bu belgeler, bilinen en eski hukuk belgeleri olduğundan önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yarkand, Yarkand Documents, Old Turkic

Kaynakça

• Ayalon, D. (1975). Names, titles and “nisbas” of the Mamlūks. Israel Oriental Studies, V, 189-232.
• Barbier de Meynard, C. A. (1861). Dictionnaire geographique et littéraire de la Perse et des contrés adjacents. Extrait du Mo’djem el-Bouldan de Yaquout... (Amsterdam, 1970 baskısı). Paris: İmparatorluk Yayınevi.
• Barthold, [W.]. (1923). The Bughra Khan Mentioned in the Qudatqu Bilik. BSOS, III, 1: 151-8.
• Barthold, W. (1928). Turkestan down to the Mongol invasion. (2. yayın) (E.J.W. Gibb Memorial Serisi.) London: Gibb Memorial Vakfı.
• Bazin, L. (1974). Les calendriers turcs anciens et médiévaux. Thése présentée devant l’Université de Paris III, Lille.
• Bazin, L. (1978). Notes d’anthroponymie: noms d’esclaves tatares et turcs vendus sur les marchés chrétiens au Moyen Age. İ. Başgöz ve M. Glazer (Ed.), Pertev N. Boratav Onuruna Türk Folkloru Üzerine Çalışmalar içinde (ss. 46-60) (Indiana University, Turkish Studies, 1.). Bloomington: İndiana Üniversitesi Yayınevi.
• Brockelmann C. (1951-54). Osttürkische Grammatik der islamischen Litteratursprachen Mittelasiens. Leiden: E. J. Brill.
• Clark, L. V. (1975). Introduction to the Uyghur civil Documents of East Turkestan (Basılmamış Doktora Tezi). İndiana Üniversitesi.
• Dankoff, R. 1982. Wisdom of Royal Glory (Kutadgu Bilig). Chicago ve London: Şikago Üniversitesi Yayınevi.
• DLT = Dankoff, R. ve J. Kelly (Yay. ve Çev.). (1982-1985). Maḥmūd al-Kāšγari, Compendium of the Turkic dialects (Diwan Luγāt at-Turk). (Sources of Oriental Languages and Literatures. Turkish Sources VII.). Cambridge, Mass.: Harvard Üniversitesi Yayınevi.
• Doerfer, G. (1975). Mongolica aus Ardabīl. Zentralasiatische Studien, (9), 186-263.
• Doerfer, G. (1983). Türkoloji’de Eleştiri Sorunları. TDAYB, (1980-81), 87-99.
• DTS = Nad’elyaev, V. M., Vasilov, D.M., Tenişev, E.R., Şçerbak, A.M. (1969). Drevnetjurkskij slovar. Leningrad.
• Eckmann, J. (1976). Middle Turkic Glosses of the Rylands Interlinear Koran Translation. Budapeşte: Akadémia Kiadò.
• EDPT = Clauson, S. G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-thirteenth-Century Turkish. Oxford.
• Erdal, M. (1979). The Chronological Classification of Old Turkish Texts. CAJ, XXIII, 151-75.
• Erdal, M. (1982). Çelebi and Some Early Turkish Names for the Moslem God. Asian and African Studies, 16, 407-416.
• Erdal, M. (1991). Old Turkic Word Formation. A Functional Approach to the Lexicon. Wiesbaden, Harrassowitz. (Turcologica 9)
• Erdal, M. (1993). Die Sprache der wolgabolgarischen Inschriften. Wiesbaden, Harrassowitz. (Turcologica 13)
• Erdal, M. (2004). A Grammar of Old Turkic. Leiden: Brill. (Handbuch der Orientalistik 8,3)
• Gabain, A. von. (1973). Das Leben im uigurischen Königreich von Qočo (850-1250). Wiesbaden: Otto Harrassowitz.
• Gabain, A. von. (1976). Alt-türkische Texte in sogdischer Schrift. G.Y. Káldy-Nagy (Ed.), Hungaro-Turcica: Studies in Honour of Julius Németh içinde (69-77). Budapest: Akadémia Kiadó.
• Gershevitch, I. (1954). A Grammar of Manichean Sogdian. (Publications of the Philological Society). Oxford: Blackwell.
• Grohmann, A. (1934-36). Arabic Papyri in the Egyptian Library (C. I-II). Cairo: Dār al-Kutub.
• Gronke, M. (1986). The Arabic Yārkand Documents. Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 49(3), 454-507. University of London.
• Grønbech, K. (1942). Komanisches Wörterbuch: türkischer Wortindex zu Codex Cumanicus. (Monumenta Linguarum Asiae Maioris. Subsidia 1.) Kopenhagen: E. Munksgaard.
• Hamilton, J. (1969). Un acte ouīgour de vente de terrain provenant de Yar-Khoto. Turcica, I, 26-52.
• Hamilton, J. (1977). Nasales instables en turc khotanais du xe siécle. BSOAS, XL(3), 508-21.
• Har-El, S. (2012). Silāḥdār Maddesi. P. Bearman (Yay.), Encyclopaedia of Islam New Edition Online. Brill.
• Hedin, S. A. (1903). Im Herzen von Asien, zehntausend Kilometer auf unbekannten Pfaden. Bd. I. Leipzig: F. A. Brockhaus.
• Hinz, W. (1970). lslamische Masse und Gewichte, umgerechnet ins metrische System. (Handbuch der Orientalistik, 1. Abt., Ergӓnzungsbd. I, Ht. 1.). Leiden/Köln: E. J. Brill.
• Houtsma, M. Th. (1894). Ein türkisch-arabisches Glossar nach der Leidener Handschrift hrsg. Und erlӓutert. Leiden: E. J. Brill.
• Hovdhaugen, E. (1971). Turkish Words in Khotanese Texts: A Linguistic Analysis. Norsk Tidsskrift for Sprogvidenskap, XXIV, 163-209.
• Huart, C. (1914). Trois actes notariés arabes de Yârkend. Journal Asiatique, 11(4), 607-627.
• Jarring, G. (1964). An Eastern Turki-English Dialect Dictionary. (Lunds Universitets Arsskrift. N.F. Avd. 1, Bd. 56, Nr. 4.). Lund: GWK Gleerup.
• Justi, F. (1895). lranisches Namenbuch. Marburg: N. G. Elwert. (Yeni baskı Hildesheim, 1963).
• ḲB = Arat, R. R. (1947). Kutadgu Bilig. Metin. İstanbul.
• ḲB = Arat, R. R. (1974). Kutadgu Bilig. Çeviri. Ankara.
• ḲB = Arat, R. R. (1979). Kutadgu Bilig. Index. İstanbul.
• Khadr, M. (1967). Deux actes de wakf d’un Qaraḫanide d'Asie Centrale. Journal Asiatique, 255(3-4), 305-34.
• Lane = Lane, E. W. (1865). An Arabic English Lexicon (Book I, Part 2). London,
• Mansuroğlu, M. (1959). Das Karakhanidische. J. Deny, K. Grønbech, H. Scheel, Z. V. Togan (Yay.), Philologiæ turcicæ fundamenta içinde (ss. 87-112). I. Wiesbaden: Franz Steiner.
• Meier, F. (1981). Aussprachefragen des ӓlteren Neupersisch. Oriens, XXVII-XXVIII, 70-176.
• Menges, K. H. (1955). Glossar zu den volkskundlichen Texten aus Ost-Turkistan. (Akademie der Wissenschaft und der Literatur. Abh. der Geistes- und Sozialwissenschaftlichen Klasse. Jg. 1954, Nr. 14.). Wiesbaden: Franz Steiner.
• Mesgnien Meninski, Franciscus à (1680). Thesaurus Linguarum Orientalium Turcicae, Arabicae, Persicae. 4 cilt. Viennae.
• M. = Minorsky, V. (1942). Some Early Documents in Persian (I). JRAS, 181-94.
• Radlov, V. (1893-1911). Versuch eines Wörterbuches der Türk-Dialecte. St. Pétersbourg: Commissionaires de l’Académie Impériale des Sciences. (yeni baskı ‘s-Gravenhage, 1960).
• Rӓsӓnen, M. (1969). Versuch eines etymologischen Wörterbuchs der Türksprachen. (Lexica Societatis Fenno- Ugricae, XVII). Helsinki: Suomalais Ugrilainen Seura.
• Redhouse, J. W. (1890). A Turkish and English Lexikon. Constantinople: The American Mission.
• Samolin, W. (1964). East Turkestan in the Twelfth Century: A Brief Political Survey. The Hague: Mouton. Sauvaget, J. (1950). Noms et surnoms de Mamlouks. Journal Asiatique, 238(1), 31-58.
• Schacht, J. (1964). An Introduction to Islamic Law. Oxford: Clarendon Press.
• Schwarz, P. (1896). Iran im Mittelalter nach den arabischen Geographen. Leipzig: Otto Harrassowitz. (yeni baskı Hildesheim, 1969).
• Spuler, B. (1961). Wüstenfeld-Mahler’sche Vergleichungs-Tabellen zur muslimischen und iranischen Zeitrechnung ... Wiesbaden: Deutsche Morgenlӓndische Gesellschaft.
• Spuler, B. (1966). Mittelasien seit dem Auftreten der Türken. Handbuch der Orientalistik içinde (ss. 123-310). 1. Abt., 5. Bd., 5. Abschn. Leiden/Köln: E. J. Brill.
• Steingass, F. (1892). A Comprehensive Persian-English Dictionary. London: K. Paul, Trench, Trubner. (Yeni baskı London, 1963; Beirut, 1970).
• Sundermann, W. (1981). Nachlese zu F. W. K. Müllers “Soghdischen Texten I”. AoF, VIII, 169-225.
• T. = Tekin, Ş. (1975). Bilinen En Eski İslami Türkçe Metinler: Uygur Harfleriyle Yazılmış, Karahanlılar Devrine Âit Tarla Satış Senetleri. Selçuklu Araştırmaları Dergisi, IV, 157-86.
• Tekin, Ş. (1979-1980). A Qaraḫanid Document of A.D. 1121 (A.H. 515) from Yarkand. Eucharisterion: Essays Presented to Omeljan Pritsak içinde (ss. 868-83). (Harvard Ukrainian Studies, III-IV).
• Tekin, T. (1968). A Grammar of Orkhon Turkic. (Indiana University Publications. Uralic Altaic Series, Vol. 69.). Bloomington: Indiana University; The Hague: Mouton.
• Tezcan, S. (1981). Kutadgu Bilig Dizini Üzerine. Belleten, XLV(2), 23-78.
• TMEN = Doerfer, G. (1963-1975). Türkische und mongolische Elemente im Neupersischen, (C. I-IV). Wiesbaden: Franz Steiner.
• UW= Röhrborn, K., Laut, J.-P., Wilkens, J., Özertural, Z., & Nugteren, H. (1977). Uigurisches Wörterbuch [Neubearbeitung]. Wiesbaden: Steiner.
• Wilkens, J. (2021). Handwörterbuch des Altuigurischen. Altuigurisch - Deutsch - Türkisch. Eski Uygurcanın El Sözlüğü. Eski Uygurca - Almanca - Türkçe. Akademie der Wissenschaften zu Göttingen.
• Zieme, P. (1976). Zum Handel im uigurischen Reich von Qočo. AoF, IV, 235-49.
• Zieme, P. (1981). Uigurische Steuerbefreiungsurkunden für buddhistische Klöster. AoF, VIII, 237-63.