EKONOMİK İNSAN VE EKONOMİNİN SİYASETİ: EKONOMİ İLE SİYASETİN İLİŞKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 61, 125 - 150, 29.04.2022

Nuri Baltacı

Öz

Ekonomi bir bilim dalı olarak birçok disiplin ile bağlantılı olarak incelenen bir alandır. Temel inceleme alanı olarak insan ve insanın çeşitli güdüler altında nasıl davrandığını ve bu davranışların sonucunu tahmin etme çalışmalarını kapsar. Temel olarak varmak istediği nokta ise insan ihtiyaçlarının kıt kaynaklardan en etkin ve verimli bir şekilde karşılanmasıdır. Bu amaç doğrultusunda iktisadi yaklaşımlar bu kıt kaynakların kullanımı ile çeşitli kıstaslar geliştirmişlerdir. Ekonominin temel kurum ve işleyişlerinin yanında ekonomik aktör ve kurumların ekonomiyi yönetmek için kullanılması yaklaşımı ise merkantilist döneme kadar gitmektedir. Değerli metallerin ülke zenginliğini gösterdiğinin kabul edildiği 16. yüzyılda ülkelerin ellerindeki kıymetli metallerin artması ve kıymetli metal biriktirmek için yarıştığı yıllardır. Bu amaçla devletler de politik olarak dış ticarette müdahaleci bir anlayış benimsemişler ve ülkelerden kıymetli maden çıkışının engellenmesi amacı ile ithalatta kısıtlayıcı, ihracatta destekleyici müdahaleci devlet politikaları takip etmişlerdir. İktisadın bağımsız bir bilim olarak incelendiği dönemlerden 1929 ekonomik krizine kadar geçen yaklaşık 150 yıllık dönemde ise devlet müdahaleciliğinin ekonomik sorunların temeli olarak gören klasik iktisadi akım egemen olmuştur. Bu dönemde genel olarak ekonominin kendi kurum ve doğal işleyişine çok fazla müdahil olmamışlar ve teorik olarak siyaset ve ekonomi ilişkisinin zayıf olduğu dönemler olarak kabul edilmiştir. Ekonomideki iç dinamiklerin ekonomik dengeyi her zaman garanti edeceğine inanılmış ve siyasî iktisada şiddetle karşı çıkmışlarıdır. 1929 krizi ise devletin siyasî olarak ekonominin önemli bir aktörü olduğu dönem olarak bilinmektedir. Devlet siyasal aktörler ve iktisat politikaları aracılığı ile ekonomiye müdahale etmekte, ekonomi politikalarına yön vermekte, ekonomik aktiviteleri siyasal kararlar ile belirlemeye çalışmaktadır. Özellikle devletin ekonomiye müdahalesi ile ekonomik krizden çıkış yolu olarak görülmesinden sonra salt ekonomik hedefler için değil siyasî amaçlara ulaşmak için de ekonomi politikalarının kullanılmaya başladığı görülmektedir. Siyasî ekonomik kararların maliyetleri ile birçok ülke kamu borç stokuna bağlı olarak ekonomik krizler yaşamıştır. Literatüre kamu borç stoku kaynaklı ekonomik krizler olarak geçmiştir. Siyasetin ekonomiye müdahalesi halen tartışılan ve ana akım iktisat içerisinde güncelliğini koruyan bir konu olmaya devam etmektedir. Bu çalışmada temel olarak ekonomi kavramı, ekonomik aktörler ve bu aktörlerin karşı karşıya geldiği piyasa kavramları üzerinde açıklamalar yapılarak, ekonomi ve siyaset ilişkisi irdelenmeye çalışılacaktır. Çalışma teorik ve pratik örnekler yardımı ile siyasetin, bireyin ve firmaların amaçlarını gerçekleştirmek için nasıl bir yol izlediklerini ve bu tercihlerin sonuçlarını iktisadi bakış açısı ile inceleyecektir. Ekonominin siyaseti ile siyasetin ekonomisi farklı bakış açısı ile teorik kavramlar üzerinden tartışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Ekonomi-Siyaset İlişkisi, Ekonomik Etik, Ekonomi Politikası

Homo Economicus and Politics of Economy: The Relationship of Economics and Politics

Öz

Economics is a subject of science that is studied in conjunction with a wide variety of disciplines. Its main research topic encompasses the study of people and how they behave under different reasons, as well as the prediction of the consequences of their behaviors. Its primary aim is to address the needs of the people most effectively and efficiently possible with scarce resources. Economic approaches have developed numerous criteria regarding the usage of these finite resources for this aim. In addition to the fundamental institutions and functioning of the economy, the strategy of employing economic actors and institutions to manage the economy dates back to the mercantilist period. Countries competed to enhance their precious metals and acquire precious metals in the 16th century when it was considered that precious metals indicated a country's richness. In order to prevent the exit of precious metals from countries, authorities have taken a political interventionist view of foreign trade and implemented interventionist government policies that are restrictive on imports and supportive in exports. The classical economic trend, which implied state interference as the source of economic issues, reigned for 150 years, from the time when economics was studied as a separate science to the 1929 economic crisis. They were not as concerned with the institution and normal functioning of the economy in general at this period, and it was theoretically regarded as a period when the relationship between politics and the economy was weak. Political economy was strongly opposed because it was believed that the internal dynamics of the economy would always ensure economic balance. The 1929 crisis is known as a time when the government was a political player in the economy. The state, through political actors and economic policies, intervenes in the economy, guides economic policies, and attempts to control economic activities by political decisions. Economic policies started to be used not only for achieving economic goals but also for obtaining political goals, especially after the state's participation in the economy was considered as a solution to the economic crisis. Due to the consequences of political and economic policies, and their public debt stock, many countries have suffered an economic crisis. Later, it was referred to as an economic crisis caused by public debt stock. In mainstream economics, political intervention in the economy is still a topic that is discussed and maintained up to date. In this study, the relationship between economy and politics will be studied by providing explanations on the term of economy, economic actors, and the market conceptions that these actors encounter. The study will analyze how politics, individuals, and businesses accomplish their goals, as well as the economic consequences of these preferences, using theoretical and practical examples. The politics of economy and the economy of politics will be discussed from a different perspective using theoretical principles

Anahtar Kelimeler

Economy-Politics Relationship, Economic Ethics, Economic Policy

Kaynakça

• Arslan, E. G. 2019 . Küresel Kapitalizmin Sanayileşme Stratejisi “İhra- cata Yönelik Sanayileşme Stratejisi” İflas Mı Etti?. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 15 : 151-171.
• Araz, B. 2018 . Ana Akım İktisadın Gölgesi: Etik Sorun. Yönetim Araştır- maları Dergisi, 14 1-2 : 26-47.
• Baltacı, N. 2013 . “Ekonomi ve Etik”. Bilim ve Ahlâk. C. Vatandaş Der. . İstanbul: Açılım Kitap, 207-222.
• Baltacı, N. 2014 . “İktisadın Siyaseti mi? Siyasalın İktisadı mı? İktisat ve Siyaset İlişkisi”. Siyaset Bilimi ve Disiplinlerarası İlişki. M. Tosun ve N. Yılmaz Der. . İstanbul: Değişim Yayınları, 379-403.
• Becker G. 1976 . “The Economic Approach to Human Behavior” Chicago, Univ. of Chicago Press, s. 14.
• Bhaskar, R. 1975 . “Realist theory of science”. Leeds: Leeds Books.
• Bozkurt, E. 2017 . Etik ve Ahlâk Felsefesi, Havâss Dergisi, S.2, Ağustos- Ekim, Trabzon, s. 38-42.
• Dağ, A. 2016 . David Hume’un Siyasal Ekonomisi ve İnsan Doğası, Çan- kırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 1 : 947- 968.
• Dimitrios, A. ve Price, S. 2000 . Financial Development And Economic Growth: Time Series Evidence for the Case of UK. Economia-Cyprus Economic Comminity and University of Cyprus, 4 2 : 122-141.
• Erdoğan, S. 2004 . Siyaset Ekonomi İlişkileri. İstanbul: Değişim Yayınları.
• Erkan. B, 2016 . Ana Akım Ortodoks-Neoklasik İktisat Öğretisi Eleşti- risi: Heteredoks Yaklaşım İhtiyacı. Akademik Araştırmalar ve Çalışma- lar Dergisi, 14 8 : 25-40.
• Kamber, S. C. 2018 . Davranışsal İktisat ve Rasyonellik Varsayımı: Lite- ratür İncelemesi. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7 1 : 168-199.
• Kargı, B. 2013 . Siyasal İktisat. İstanbul: Derin Yayınları.
• Kaya, F. ve Özçim. H. 2019 . Davranışsal İktisat, Sınırlı Rasyonellik ve İs- lam İktisadı İlişkisi. Toros Üniversitesi İİBF Sosyal Bilimler Dergisi. 11 6 : 1-24.
• Sezgin, Ş. 2005 . Politika ve Ekonomi İlişkisinde Teorik Yaklaşımlar. Bandırma İİBF Akademik Fener Dergisi Yönetim ve Ekonomi Araştır- maları Dergisi , 2 1 : 102-117.
• Torun, F. ve Duran, H. 2010 . Sabri Ülgener ve İki Eser Üzerine Bir De- ğerlendirme, Sosyoloji Konferansları Dergisi, 42: 63-75.
• Yıldırım, K. 2019 , İktisada Giriş. Eskişehir: Nisa Kitabevi.