6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Etkinlik Temelli Öğretimin Kullanılmasının Öğrencilerin Çevresel Okuryazarlık Düzeylerine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 85 - 108, 01.03.2021

Süleyman Aslan Birol Bulut

Öz

Bu araştırmada 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Etkinlik Temelli Öğretimin Kullanılmasının Öğrencilerin Çevresel Okuryazarlık Düzeylerine Etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Etkinlik Temelli Öğretimin Kullanılmasının Öğrencilerin Çevresel Okuryazarlık Düzeylerine etkisini ortaya koymak amacıyla yapılan bu araştırmada deneysel desen türlerinden “öntest–sontest kontrol gruplu yarı deneysel desen” modeli kullanılmıştır.
Yapılan çalışma sonucunda, hem etkinlik temelli öğretimin uygulandığı deney grubunda hem de mevcut programda yer alan öğretim ve etkinliklerin uygulandığı kontrol grubunda öğrencilerin Çevre Bilgi ön-test ve son-test puanları arasından yukarıya doğru bir yönelimin olduğu gözlemlenmiştir. Gruplar arası yapılan karşılaştırmalarda deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilerin Çevre Bilgi Testine ilişkin puanları deney ve kontrol grupları arasında anlamlı bir farklılık göstermediği görülmüştür. Ancak Çevresel Duyuş Ölçeği ve Çevresel Davranış Ölçeği ile ilgili gruplar arası yapılan karşılaştırmalarda deney grubunun kontrol grubuna göre daha başarılı olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Etkinlik Temelli Öğretim, Çevresel Okuryazarlık

Kaynakça

• Aladağ, C. (2019). Coğrafya 10. Sınıf Doğal Sistemler Ünitesinde Etkinlik Temelli Öğretimin Öğrenci Başarısına Etkisi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Alım, M. (2006). Avrupa Birliği Üyelik Sürecinde Türkiye’de Çevre ve İlköğretimde Çevre Eğitimi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (2), 599-616.
• Ali Alaş, A., Erkol, M. Kışoğlu, M., Gürbüz, H. ve Sülün, A., (2010). Çevre Okuryazarlığı ve Çevre Okuryazarlığı İle İlgili Türkiye’de Yapılan Çalışmaların Değerlendirilmesi. International Online Journal of EducationalSciences, 2 (3), 772-791.
• Alp, E.,Ertepınar, H., Tekkaya, C. ve Yılmaz, A. (2008). A Survey on Turkish Elementary School Students' Environmental Friendly Behaviours and Associated Variables. Environmental Education Research, 14 (2), 129–143.
• Akçadağ Karakaya, Ç., Çobanoğlu, E. O. (2018). “İnsan Ve Çevre” Ünitesi İçin Sınıf Dışı Öğretim Uygulamasının Çevre Okuryazarlığı Üzerine Etkisi, İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 3(2), 1-23. Aydoğdu,M. ve Uşak, M. (2009). Çevre Bilimi, Çevre Nedir?Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bell, D. R. (2005). Liberal Environmental Citizenship. Environmental Politics, 14 (2),179-194.
• Bener, Ö. ve Babaoğul, M. (2008). Sürdürülebilir tüketim davranışı ve çevre bilinci Oluşturmada bir araç olarak tüketici eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E- dergisi,(http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/surdurulebilirtuketimdavranisi.p df 07.12.2018 tarihinde ulaşılmıştır).
• Benzer, E. ve Şahin, F. (2012). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlığının Proje Tabanlı Öğrenme Süresince Örnek Olaylarla Değerlendirilmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 35, 55-83.
• Bilgi, M. G. (2008). Ortaöğretim Kurumlarında Coğrafya Dersi Kapsamındaki Çevre Konularının Öğretiminde Aktif Öğretim Yöntemlerinin Rolü.Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Brooks, M.G. ve Brooks J.G. (1993). The Case for Constructivist Classrooms. Virginia: ASCD Alexandria. Büyüköztürk, S. (2007). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem AkademiYayıncılık. Can, A. (2015). SPSS İle Nicel Veri Analizi, Ankara, Pegem Akademi Yayıncılık.
• Chen, C. (2003). A Constructivist Approachto Teaching; Implications in Teaching Computer Networking. Information Technology, Learning and Performance Journal, 21(2), 17‐ 27.
• Çabuk, B. (2001). Okulöncesi Dönem Çocuklarının Çevre İle İlgili Farkındalık Düzeyleri. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü yüksek lisans tezi, Ankara.
• Çiftçi, S. (2019). Sosyal Bilgiler Dersinde Etkinlik Temelli Öğretimin Çevresel Sorumlu Vatandaşlık Davranışlarına Etkisinin İncelenmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
• Dobson, A. (2007). Environmental Citizenship: towards Sustainable Development. Sustainable Development, 15, 276-285.
• Egeli, G. (1996). Avrupa birliği ve Türkiye’de çevre politikaları. Ankara: Türk Çevre Vakfı Yayını. Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş: Nitel, Nicel ve Eleştirel Kuram Metodolojileri, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erçiş, A. ve Türk, B. (2016).Etik Çerçevesinde Tüketim, Tüketici ve Çevre: Ekolojik Okuryazarlığın Moderatör Rolü. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(2), 1-24
• Ertürk, H. ve Atasoy E. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Alan Araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105-122.
• Genç, M. ve Akıllı, M. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 5(2).81-97.
• Gül, F. (2013). İnsan doğa ilişkisi bağlamında çevre sorunları ve felsefe. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:14, 17-21.
• Karacaoğlu, C., ve Çabuk, B., (2003). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 189- 198.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi; Kavramlar, İlkeler, Teknikler, Ankara: Nobel Yayınları.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım
• Karatekin, K. (2013). Öğretmen Adayları İçin Katı Atık ve Geri Dönüşüme Yönelik Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(10), 71-90.
• Kışoğlu, M. & Gürbüz, H. & Sülün, A. & Alaş, A. & Erkol, M. (2010). Environmental Literacy and Evaluation of Studies Conducted on Environmental Literacy in Turkey. International Online Journal of Educational Sciences, 2010, 2 (3), 772-791
• McBride B. (2011). Essential Elements Of Ecological Literacyand The Pathways To Achieve It: Perspectives Of Ecologists, Ph. D. Dissertation Univ. Of Montana Missoula.
• MEB, (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). Ankara. MEB. (2011). Aile ve Tüketici Hizmetleri-Ekoloji. Ankara.
• Morgil, F. İ. Yücel, A. S. (1998). Yükseköğretimde Çevre Olgusunun Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 84-91.
• Noyan, Ö. F., (1991). Dünden Bugüne Ekoloji Gerçeği. Ekoloji Dergisi, 1, 12-15.
• Ok, A. and Erdoğan, M.,(2011). An Assessment of Turkish Young Pupils’ Environmental literacy: A Nationwide Survey. International Journal of Science Education, 33(17), 2375– 2406.
• Özdemir, O. & Uzun, N. (2006). Yeşil Sınıf Modeline Göre Yürütülen Fen Ve Doğa Etkinliklerinin Ana Sınıfı Öğrencilerinin Çevre Algılarına Etkisi, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 1 (2), 12-20.
• Özden, Y. (2003). Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Roth C.E. (1992). Environmental Literacy: Its Roots, Evolutionand Directions in The 1990s, (https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED348235.pdf 08.12.2018 tarihinde erişilmiştir).
• Sontay, G., Gökdere, M., Usta, E. (2014). Ortaokul Seviyesinde Çevre Okuryazarlık Bileşenleri ile İlgili Ölçek Geliştirme Çalışması, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, S:9//1, 49-80.
• Şentürk, C. (2009). Eğitimde Yeniden Yapılanma ve Yapılandırmacılık. Eğitişim Dergisi, sayı:23.(file:///C:/Users/Malatya/Downloads/EitimdeYenidenYaplanmaveYaplandrma clkEitiimHaziran2009.pdf 09.12.2018 tarihinde erişilmiştir.)
• Tanrıverdi, B. (2009). Eğitim programlarında yer alan kazanımların sürdürülebilir kalkınma stratejisi açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34 (151), 89-103.
• Teksöz, G., Şahin, E. ve Ertepınar, H. (2010). Çevre Okuryazarlığı, Öğretmen Adayları ve Sürdürülebilir Bir Gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 39, 307-320.
• Tırpancı, H. (2009). Sosyal Bilgiler Dersinde Etkinlik Temelli Çevre Eğitimi Uygulamalarının Öğrencilerin Akademik Başarılarına Etkisi ve Uygulama Hakkındaki Görüşleri, (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Tural, A. (2015). Yapılandırmacı Yaklaşımı Benimseyen Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Sürecine İlişkin Öğrenci Görüşleri. (http://dergipark.gov.tr/download/article-f file/200545 09.12.2018 Tarihinde Erişilmiştir). Venkarataman, B. (2008). Why Environmental Education? Environment Magazine, 50(5).
• Wall, D. (2007). Earth Tones: How Environmental Journalism and Environmental Ethics Influence Environmental Citizenship. Unpublishedmaster’sthesis, University of North Texas, USA.
• Willis, A. L. (1999). A Survey of the Environmental Literacy of High School Junior and Senior Science Students from A Southeast Texas School District Unpublished Dissertation, Houston University, Houston, USA.
• Yıldırım, S. (1997). İçinde Bulunduğumuz Çevre, Ankara: Hava Lojistik Komutanlığı Yayınları.
• Yılmaz, M.,Yıldız, K. ve Sipahioğlu,Ş. (2008). Çevre Bilimi ve Eğitimi, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Yurttaş, Ö. U. ve Şişman, B. (2012). Sivil Toplum Örgütleri ve Kitle İletişim Araçlarının Çevre Okuryazarlığı Bilinci Oluşturmadaki Rolü. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1(4),445-457.