The Leadersiıp Behavior of School Managers The Effect on Teachers’ Motivation and Job

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 123 - 150, 26.12.2024

İrem Demir Arıcı , Prof. Dr. İbrahim Kocabaş

https://doi.org/10.33907/turkjes.1452964

Öz

This study, which focuses on the effect of leadership behaviors of teachers on the motivation of teachers and job satisfaction, was applied to teachers working in Beylikdüzü and Esenler districts of Istanbul province in the 2018-2019 academic year. The study group consisted of 203 male and 266 female teachers. The data of the study were obtained through a questionnaire including demographic information and the Motivation and Job Satisfaction Scale for Teachers. The scale was developed within the scope of this research. In this study, factor analysis and reliability analysis of the scale were conducted in this study. There was a significant difference between the teachers' Motivation and Job Satisfaction Scale. Accordingly, in the second factor, the third factor, and the Motivation and Job Satisfaction Scale for Teachers, a significant difference was found between the average of teachers working in public schools and the average of teachers working in private schools in favor of teachers working in public schools. In terms of both sub-dimensions and overall average, it can be said that the teachers' perceptions of the behaviors of the administrators in public schools perceive themselves more negatively.

OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÖĞRETMENLERİN MOTİVASYONU VE İŞ DOYUMUNA ETKİSİ

Öz

Okul yöneticilerinin liderlik davranışlarının öğretmenlerin motivasyonu ve iş doyumuna etkisini konu alan bu araştırma 2018-2019 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Beylikdüzü ve Esenler ilçelerinde çalışan öğretmenlere uygulanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 203 erkek 266 kadın olmak üzere topam 469 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri demografik bilgileri içeren anket ve “Öğretmenlere Yönelik Motivasyon ve İş Doyumu Ölçeği” yoluyla elde edilmiştir. Ölçek, bu araştırma kapsamında geliştirilmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin “Motivasyon ve İş Doyumu Ölçeği”ne ilişkin görev yaptıkları okul türü değişkenine göre anlamlı fark bulunmuştur. Buna göre, Birinci Faktörde, İkinci Faktörde, Üçüncü faktörde ve Öğretmenlere Yönelik Motivasyon ve İş Doyumu Ölçeğinin genelinde devlet okullarında çalışan öğretmenlerin ortalaması ile özel okullarda çalışan öğretmenlerin ortalamaları arasında devlet okullarında çalışan öğretmenler lehine anlamlı farklılık belirlenmiştir. Hem alt boyutlar açısından hem de genel ortalama açısından devlet okullarında görev yapan öğretmenlerin öznel algıları açısından yöneticilerin davranışlarının kendilerinin motivasyonlarına etkisini daha olumsuz algıladıkları ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul yöneticisi, liderlik, öğretmen, motivasyon, iş doyumu.

Kaynakça

• Akyar, A. (2011). Etkili Yönetim Ve Yöneticilik. İzmir: İlya Yayınevi.
• Akyurt, N., Alparslan, A. M., & Oktar, Ö. F. (2015). Sağlık çalışanlarında liderlik tarzları-iş tatmini-örgütsel bağlılık modeli. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 6(13), 50-61.
• Arslan, M., & Uysal, H. (2019). Öğretmenlerin motivasyonu üzerinde mesleki kıdem ve cinsiyetin etkisi: Bir değerlendirme. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10(4), 50-65.
• Avolio, B. J., & Gardner, W. L. (2005). Authentic leadership development: Getting to the root of positive forms of leadership. The leadership quarterly, 16(3), 315-338.
• Bass, B. M. (1990). From transactional to transformational leadership: Learning to share the vision. Organizational Dynamics, 18(3), 19-31.
• Boyraz, M., & Kocabaş, İ. (2020). İlkokul Öğretmenlerinin Zaman Yönetimi Becerilerinin Belirlenmesi. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 42-57.
• Brestrich, A. (1999). Heraklits: Lehrgedicht vom Wesen und Wandlung. Düsseldorf: Artemis & Winkler.
• Buchanan, J., & Shimabukuro, J. (2018). Transformational leadership: Creating positive change in organizations. New Jersey: Business Expert Press.
• Burnes, B. (2004). Kurt Lewin and the planned approach to change: A re-appraisal. Journal of Management Studies, 41(6), 977-1002.
• Chen, X., & Wang, Y. (2019). The relationship between school principals' leadership styles and teachers' job satisfaction: A comparative study. Educational Management Administration & Leadership, 47(2), 234-251.
• Çelik, V., & Atik, S. (2016). Otoriter liderlik ve öğretmen motivasyonu: Bir meta-analiz çalışması. Eğitim Yönetimi Dergisi, 22(3), 289-307.
• Çetin, Canan. 2008. Yöneticilerin Liderlik Stilleri, Değişim Yönetimi Ve Ekip Çalışması Arasındaki Çok Yönlü Olarak Değerlendirilmesi. İstanbul: İto Yayınları.
• Çınar, O., & Karadağ, E. (2019). Liderlik, motivasyon ve iş doyumu ilişkisi: Eğitim sektöründe bir uygulama. Business and Economics Research Journal, 10(3), 683-694.
• Day, C., Sammons, P., Leithwood, K., Hopkins, D., Gu, Q., Brown, E., & Ahtaridou, E. (2011). Successful School Leadership: Linking With Learning And Achievement. Open University Press.
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic Motivation And Self-Determination İn Human Behavior. Berlin: Springer Science & Business Media.
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The "what" and "why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
• Demir, K. (2016). Mesleki kıdem ve öğretmen motivasyonu: Bir inceleme. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 45-59.
• Erdoğmuş, Y., Gelmiş, S., Katar, Y., & Gürfidan, S. (2024). Öğretmenlik mesleğinde iş doyumu, stres ve tükenmişlik durumları arasındaki ilişki. International Journal Of Original Educational Research, 2(1), 482-495.
• Eren, E. (2008). Yönetim Ve Organizasyon:(Çağdaş Ve Küresel Yaklaşımlar). İstanbul: Beta.
• Hallinger, P., & Heck, R. H. (2010). Collaborative leadership and school improvement: Understanding the impact on school capacity and student learning. School Leadership & Management, 30(2), 95-110.
• Harris, A., Jones, M., & Hadfield, M. (2013). Leading Professional Learning: Practical Strategies For İmpact İn Schools. Oxfordshire: Routledge.
• Huang, T. C., & Chiu, T. K. (2020). Exploring the influence of organizational change on employee performance: The mediating role of psychological capital. Sustainability, 12(5), 2104.
• Johnson, C., & et al. (2020). Exploring the effects of school principals' leadership behaviors on teachers' motivation: A quantitative study. Journal of Educational Administration, 48(3), 321-336.
• Kaya, B., Çiǧdemoglu, C., Yilmaz, A. A., & Tuzlukaya, Ş. (2023). Etik liderlik, örgütsel sinizm ve iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi: Öğretmenler üzerine bir araştırma. Third Sector Social Economic Review, 58(4), 3068-3082.
• Koçel, T. (2015). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta
• Korkmaz, M. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ve öğretmen motivasyonu: Bir araştırma. Eğitim Araştırmaları, 26(2), 123-135.
• Korkmaz, M. (2005). Duyguların Ve Liderlik Stillerinin Öğretmenlerin Performansı Üzerinde Etkisi. Kuram Ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 11(3), 401-422.
• Leithwood, K., & Jantzi, D. (2005). Transformational leadership. In B. Davies (Ed.), The essentials of school leadership (pp. 31-43). Sage Publications.
• Leithwood, K., & Jantzi, D. (2008). Linking leadership to student learning: The contributions of leader efficacy. Educational Administration Quarterly, 44(4), 496-528.
• Leithwood, K., Louis, K. S., Anderson, S., & Wahlstrom, K. (2004). How leadership influences student learning. Best evidence encyclopedia.
• Locke, E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction. Handbook Of İndustrial And Organizational Psychology, 1297-1349.
• Northouse, P. G. (2018). Leadership: Theory and practice. California: Sage publications.
• Özdemir, M. (2012). Öğretmenlerin mesleki doyumları ve motivasyonları üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(3), 391-406.
• Özlok, K. K. (2024). The mediating role of ıntrinsic motivation in the relationship between paternalistic leadership and organizational citizenship behavior. The Journal Of International Scientific Researches, 9(1), 81-90.
• Pinto, J. K. (2011). Project Management: Achieving Competitive Advantage (3rd ed.). New Jersey: Prentice Hall.
• Polat, S., & Kazak, M. (2015). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin öğretmenlerin iş doyumu ve motivasyonu üzerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 40(179), 101-119.
• Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2019). Organizational behavior (18th ed.). London: Pearson.
• Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2021). Organizational behavior (19th ed.). London: Pearson.
• Robinson, V. M., Lloyd, C. A., & Rowe, K. J. (2008). The impact of leadership on student outcomes: An analysis of the differential effects of leadership types. Educational Administration Quarterly, 44(5), 635-674.
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68-78.
• Schein, E. H. (2019). Organizational Culture And Leadership (5th ed.). John Wiley & Sons.
• Smith, A., & Jones, B. (2018). The impact of school leaders' leadership behaviors on teachers' motivation and job satisfaction. Educational Leadership Review, 15(2), 45-62.
• Sökmen, A. (2020). Lider üye etkileşimi, iş tatmini ve örgütsel özdeşleşme ilişkisi: Ankara’daki otel işletmelerinde ampirik bir araştırma Journal Of Tourism & Gastronomy Studies, 8(3), 2132-2143.
• Şahin, S., & Fırat, M. (2017). Öğretmenlerin yönetici davranışlarını algılamaları ve motivasyonları üzerinde mesleki kıdem ve cinsiyetin ortak etkisi. Eğitim ve Bilim, 42(190), 23-38.
• Şişman, M. (2014). Öğretim Liderliği. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Timsina, K. P. (2020). Impact of workplace environment on job satisfaction. International Journal of Scientific and Research Publications, 10(1), 40-45.
• Tschannen-Moran, M., & Gareis, C. R. (2015). Principals, trust, and cultivating vibrant schools. Society, 52(3), 223-230.
• Wilson, T. D., & Madsen, C. (2008). On the complex relationship between cost and value: In The psychology of learning and motivation, Academic Press.49,89-122.
• Yukl, G. (2008). How leaders influence organizational effectiveness. The Leadership Quarterly, 19(6), 708-722.