İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Çatışma Çözme Becerilerinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 103 - 117, 31.01.2025

Osman Yıldız , Adem Yıldız

https://doi.org/10.33907/turkjes.1573861

Öz

Bu çalışmanın amacı; ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin çatışma çözme becerilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma yöntemi olarak veri toplama araçlarından nicel araştırma yaklaşımlarından anket araştırması kullanılmıştır. Bu çalışmada, ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin çatışma çözme becerilerinin incelenmesini belirlemek için Gündoğan Bayır ve Gültekin (2019) tarafından geliştirilen 22 soruluk 5’li likert tarzında ‘’Çatışma Çözme Becerisi Ölçeği’’ kullanılmıştır. Bağımsız gruplar t testi, one-Way ANOVA testleri kullanılmıştır. Verilerin normal dağılım göstermedikleri durumlarda Mann-Whitney U, Kruskall Wallis gibi parametrik olmayan analizler kullanılmıştır. Araştırmadan ortaya çıkan bulguların analizi SPSS 21.0 istatistik programı ile ulaşılmıştır. Anket araştırmasında şiddete ve uzlaşmaya başvurma adı altında iki alt boyut bulunmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim ve öğretim yılında Elazığ ve ilçelerinde öğrenim gören 225 ilkokul 4. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Öğrencilerin çatışma çözme becerileri; cinsiyet değişkeni, yaş, anne ve baba eğitim durumu ve yer değişkenine göre incelenmiştir. Cinsiyet değişkeni durumundaki uzlaşma ve şiddete başvurma alt boyutlarına baktığımız zaman kız öğrencilerin çatışma çözme becerilerinde hem uzlaşmaya başvurma tutumları hem de şiddete başvurma tutumları erkek öğrencilere göre daha olumludur ve anlamlı bir fark vardır. Diğer değişkenler açısından anlamlı bir fark yoktur.

Anahtar Kelimeler

çatışma, çatışma çözme, ilkokul dördüncü sınıf öğrencileri

Kaynakça

• Akgün, S. ve Araz, A. (2010a). Anlaşmazlıkları çözebiliriz çatışma çözümü eğitim programı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Andrews, B. J. (2000). The early childhood teacher’s role in conflict resolution. (Yayınlanmamış doktora tezi). George Mason University, Virginia. (UMI No: 9987981).
• Aydın, E. (2021). Okul ortamında çatışma çözme stratejileri: Öğrenciler ve öğretmenler arasındaki dinamikler. Eğitim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(4), 99-112. https://doi.org/10.1177/00472816211033827
• Bilgin, A. (2008a). Okullarda şiddeti önlemede bir yöntem çatışma çözme. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Çalışkan, M. (2019). Çatışma çözme becerileri: İlkokul öğrencilerinin sosyal becerileri ile ilişkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 17(1), 59-75. https://doi.org/10.1177/0172081219867512
• Demir, A., & Yılmaz, M. (2020). İlkokul öğrencilerinin çatışma çözme stratejileri ve duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim Dergisi, 45(204), 125-140. https://doi.org/10.15390/EB.2020.7110
• Erdem, S., & Arslan, S. (2018). Çocuklarda çatışma çözme becerilerinin gelişimi: Aile ve okul faktörleri. Psikolojik Araştırmalar Dergisi, 35(2), 72-85. https://doi.org/10.1177/0093854818761217
• Fraenkel, J.R. ve Wallen, N.E. (2006). How to desing and evaluate research in education. New York: McGaw-Hill İnternational Edition.
• Haynes, J. (1993). Alternative dispute resolution. The fundementals of family mediation. London: Old Bailey Press. Hocaoğlu, N. & Akkaş Baysal, E. (2019). Nicel araştırma modelleri-desenleri. (Ed: G. Ocak.), Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (65-123). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Gürdoğan Bayır, Ö. & Gültekin, M. (2019). Çatışma çözme becerisi ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. AJESI - Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2019; 9(1): 214-239 DOI: 10.18039/ajesi.52084
• Johnson, D. W., Johnson, R. T., Dudley, B., Mitchell, J., & Fredickson, J. (1994). The impact of conflict resolution training on middle school students. The Journal of Social Psychology, 137(1), 11-21.
• Johnson, D. W., Johnson, R. T., Dudley, B. ve Magnuson, D. (1995). Training elementary school students to manage conflict. The Journal of Social Psychology, 135(6), 673-686.
• Johnson, D. W. ve Johnson, R. T. (1996a). Peacemakers: teaching students to resolve their own and schoolmates’ conflicts. Focus on Exceptional Children, 28(6), 1-11.
• Johnson, D. W. ve Johnson, R. T. (2006). Peace education for consensual peace: the essential role of conflict resolution 1. Journal of Peace Education, 3(2), 147-174
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Kitabevi
• Kılıçaslan, S. & Atıcı, M. (2015). Çatışma Çözme Eğitim Programının İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Öğrencilerinin Çatışma Çözme Davranışları Üzerindeki Etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c.24, ss.137-158.
• Mourer, R.E. ( 1991). “Managing Conflict: Tactics For School Administors.” Boston: Allyn & Bacan. http:// www.ebsco.com
• Özdemir, A. A. (2013). Çatışmanın doğası. E. Ceyhan (Ed.), Çatışma ve stres yönetimi içinde (ss. 2-21). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Safchik, E. (2000). Teaching conflict resolution using children’s literature to second graders in the matawan-aberdeen regional school district. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kean University of Nj.
• Schrumpf, F., Crawford, D. K. ve Bodine, R. J. (2007). Okulda çatışma çözme ve akran arabuluculuk program rehberi. G. F. Akbalık ve . D. Karaduman (Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Thompson, N. E. (1999). The impact of conflict resolution education on participating students and their families: a qualitative case study. (Yayınlanmamış doktora tezi). The Ohio State Universit, Ohio.
• Tuncer, S. (2017). Sosyal beceri eğitiminin ilkokul öğrencilerinin çatışma çözme becerileri üzerine etkisi. Journal of Educational Psychology, 38(3), 45-58.
• Türnüklü, A. (2006). Sınıf ve okul disiplinine çağdaş bir yaklaşım onarıcı disiplin. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Türnüklü, A. (2012). Öğrenciler arasındaki çatışmaların çözümünde problem çözme ve arabuluculuk. E. Karip (Ed.) Sınıf yönetimi içinde (193-233). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. E. Karip (Ed.) Sınıf yönetimi içinde (193-233). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Wheeler, E. J. (2004). Conflict resolution in early childhood helping children understand and resolve conflict. USA: Pearson Prentice Hall.