SULAK ALAN BİYOTOPLARINDA VEJETASYON ANALİZİ (KURUCAŞİLE/ BARTIN/ TÜRKİYE)

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 190 - 206, 24.10.2020

Burçin Ekici

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.685491

Öz

Günümüzde yanlış ve yoğun arazi kullanımları ile biyolojik ve ekolojik çeşitlilik tehdit altına girmektedir. Oysa ekosistemlerin devamı ve bakımı biyoçeşitliliğin varlığı ve sürdürülebilir kullanımı ile mümkün olmaktadır. Etkin ve sürekliliği olan doğal kaynak yönetim yapılanması için biyolojik envanterlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle ekolojik planlama yapılırken alandaki doğal varlığın envanterinin tespiti şarttır. Sulak alanlar, ekolojik önemleri ve insan topluluklarına katkılarıyla kültürel süreçleri de şekillendiren ekosistemlerdir. Çevre kalitesini arttırıcı etkileri, biyolojik ve sosyo- ekonomik değerleri ile atropojenik etkiye açık bu alanların tanınması ve korunması günümüzde önemi gittikçe artmaktadır. Bu araştırmada Kurucaşile (Bartın) ilçesinin sahip olduğu sulak alan biyotopları ve yakın çevresinin vejetasyon analizi gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda 6 örnek alandan 34 odunsu, 71 otsu bitki tespit edilmiş, bu bitkilerin Braun Blanquet Yöntemi’ne göre vejetasyon örtüsünün tür kompozisyonu ve türlerin örnek alanlarda tekrarlanma sıklıkları saptanmıştır. Buna göre alandaki en yaygın bitkiler; Alnus glutinosa subsp. glutinosa, Platanus orientalis, Salix alba, Rhododendron ponticum subsp. ponticum, Buxus sempervirens, Smilax excelsa, Petasites hybridus, Sambucus ebulus ve Anagallis arvensis var. arvensis’tir. Petasites hybridus ise baskın tür olarak belirlenmiştir. Bu çalışma ile alanın sulak alan potansiyeli açıklanarak doğal alanların sürdürülebilir kullanımı için veri tabanı oluşturulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sulak alan, habitat, flora, Bartın, Türkiye

VEGETATION OF WETLAND BIOTOPES (KURUCAŞİLE/ BARTIN/ TURKEY)

Öz

Today, biodiversity and ecological diversity are threatened by wrong and intense land use. However, the continuity and maintenance of ecosystems is possible through the existence and sustainable use of biodiversity. Biological inventories are needed for effective and sustainable natural resource management structure. Therefore, it is essential to determine the inventory of the natural asset in the area during ecological planning. Wetlands are ecosystems that shape cultural processes with their ecological importance and contributions to human communities. Recognition and protection of these areas which are open to anthropogenic effects with their environmental enhancing effects, and biological and socio- economic values are of increasing importance. In this study, vegetation analysis of the wetland biotopes and the immediate surroundings of Kurucaşile (Bartın) district was carried out. In this context, 34 woody and 71 herbaceous plants were determined from 6 sample areas and vegetation composition of these species and their frequencies were determined with Braun- Blanquet Method. Accordingly, the most common plants in the area; Alnus glutinosa subsp. glutinosa, Platanus orientalis, Salix alba, Rhododendron ponticum subsp. ponticum, Buxus sempervirens, Smilax excelsa, Petasites hybridus, Sambucus ebulus and Anagallis arvensis var. arvensis. Petasites hybridus is dominant taxa. By this way, it is aimed to create a database for the sustainable use of natural areas by explaining the wetland potential of the area.

Anahtar Kelimeler

Wetland, Habitat, Flora, Bartın

Kaynakça

• Akman, Y., Ketenoğlu, O., Kurt, L., Güney, K., Hamzaoğlu, E. & Tuğ, N. (2007) Angiospermae (Kapalı tohumlular). Palme Yayıncılık, ISBN: 9944- 341- 21- 5.
• Altan, T. (2000) Doğal bitki örtüsü. Adana: Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 2353, Ders Kitapları Yayın No: A- 76.
• Atalay, İ., Ekinci, D. & Bayrak, M. (2019) Ecological problems based on anthropogenic process of some coastal wetlands in Turkey. https://www.academia.edu/19550651/Türkiye_Kıyılarındaki_Bazı_Sulak_Alanların_Antropojenik_Süreçlere_Bağlı_Ekolojik_Sorunları (20/09/2019).
• Başaran, S. (1998) Kirazlık (Bartın) barajı florası. Zonguldak: Doktora tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Baytop, T. (1997) Türkçe bitki adları sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 578.
• Braun- Blanquet, J. (1964) Pflanzensoziologie. New York.
• Çakır, G. & Çakır, A. (2019) The evaluation of ecotourism in wetland: İğneada example. https://www.academia.edu/22878862/Sulak_Alanlar%C4%B1n_Ekoturizm_A%C3%A7%C4%B1s%C4%B1ndan_De%C4%9Ferlendirilmesi_The_Evaluation_Of_Ecotourism_In_Wetland_I%C4%9Fneada_Example (10/05/2019).
• Chokor B. A. (1992) Environmental pressure groups and habitat protection in the developing world: The case of Nigeria. The Environmentalist, 12 (3), 169- 180.
• Çilsüleymanoğlu, S. (1996) Bartın halk kültürü. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, (Cilt 1). Davis, P. H. (1965- 1985) Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh: Edinburgh University Press (Volume 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8- 9).
• Davis, P. H., Mill, R. R. & Tan, K. (1988) Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Volume 10, Edinburgh University Press, Edinburgh, 590 pp.
• Durmuşkahya, C. (2006) Ege Bölgesinde doğal yayılış gösteren ağaç ve çalılar. Ankara: Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Biyolojik Çeşitlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi Projesi, ISBN: 975- 8273- 86- 8.
• Ekici, B. (2012) Mapping of the biotopes in the Kurucaşile (Bartın) coastline and its surrounding areas. Bartın: Doktora tezi, Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Ekici, B. (2017) Some geophyte plants determined in Bartın/ Turkey. Biological Diversity and Conservation, 10 (1).
• Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z. & Adıgüzel, N. (2000) Türkiye bitkileri kırmızı kitabı (Eğrelti ve tohumlu bitkiler). Ankara: Türkiye Tabiatını Koruma Derneği Yayını.
• Erik, S., Akaydın, G. & Göktaş, A. (1998) Başkentin doğal bitkileri. Ankara: Ankara Valiliği Çevre Koruma Başkanlığı.
• Fitter, R., Fitter, A. & Blamey, M. (1986) Pareys blumenbuch. London: Wild Pflanzen Deutschlands und Nordwesteuropas.
• Gibbons, B. & Brough, P. (1993) Blüten- pflanzen. Stuttgart: Franckh- Kosmos Verlags- GmbH & Co., ISBN: 3- 440- 07504- 4.
• Gren I. M., Folke, C. & Turner, K. (1994) Primary and secondary values of wetland ecosystems. Environmental and Resource Economics, 4, 55- 74.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. & Başer, K. H. C. (2000) Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh: Edinburgh University Press, (Volume 11).
• Haner, B. & Türk, Y. (2000) Batı Karadeniz havzasının maden kaynakları potansiyeli, işletebilirliği, beklentiler ve öneriler. Türkiye 12. Kömür Kongresi Bildiriler Kitabı, 23- 26 Mayıs 2000.
• Hong, S. K., Song. I. J., Byun, B., Yoo, S. & Nakagoshi, N. (2005) Applications of biotope mapping for spatial environmental planning and policy: Case studies in urban ecosystems in Korea. Landscape Ecology Engineering, 1, 101- 112.
• Hora, B. (1981) The Oxford encyclopedia of trees of the world. Oxford: Oxford University Press.
• Karadeniz, N., Tırıl, A. & Baylan, E. (2009) Wetland management in Turkey: Problems, achievements and perspectives. African Journal of Agricultural Research, 4 (11), 1106- 1119.
• Kaya, Z., Başaran, S. (2006) Bartın florasına katkılar. Gazi Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 6 (1).
• Kıymaz, S. (2010) Water resources management of Seyfe Lake wetlands and recomendation for resolve. e-Journal of New World Sciences Academy, 5 (2), 174- 185.
• Kimmel, K., Kull, A. & Salm, J. O. (2010) The status, conservation and sustainable use of Estonian wetlands. Wetlands Ecology Management, 18, 375- 395.
• Korkanç, S. (2004) The role of wetlands in watershed system. Z. K. Ü. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 6 (6), 117- 126.
• Kremer, B. P. (1998) Die bäume Mitteleuropas. Stuttgart: Kosmos, ISBN: 3- 440- 07604- 0.
• Löfvenhaft, K., Björn, C. & Ihse, M. (2002) Biotope patterns in urban areas: a conceptual model integrating biodiversity issues in spatial planning. Landscape and Urban Planning, 58, 223- 240.
• Maraşlıoğlu, F. & Salur, A. (2016) Biodiversity of lake Gölünyazı (Eymir). Uluslararası Bütün Yönleriyle Çorum Sempozyumu, 28 - 30 Nisan 2016.
• Müller, R., Nowicki, C., Barthlott, W. & Ibisch, P. L. (2003) Biodiversity and endemism mapping as a tool for regional conservation planning- case study of Pleurothallidinae (Orchidaceae) of the Andean rain forest in Bolivia. Biodiversity and Conservation, 12, 2005- 2024.
• Namıkoğlu, N. G. (2007) Türkiye’nin ağaçları ve çalıları. İstanbul: NTV Yayınları, ISBN: 978- 975- 6690- 80- 2.
• Naveh, Z. (2007) Landscape ecology and sustainability. Landscape Ecology, (10), 1437- 1440.
• Özbey, B. G., Kurt, L., Bölükbaşı, A., Özdeniz, E. & Özcan, A. U. (2015) A research of Eregli reeds in respect to floristic diversity and plant dynamism (Eregli/ Konya). Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 15 (1), 49- 57.
• Özhatay, N., Özhatay, E. & Erdem, A. Ö. (2010) Şile’nin doğal bitkileri. İstanbul: Işık Üniversitesi Yayınları, ISBN: 978- 975- 6494- 02- 8, l.
• Ramsar Convention Bureau (1992) Ramsar convention, Slimbridge, England.
• Ramsar Convention Secretariat (2018) Ramsar Convention on Wetlands, “Global wetland outlook: State of the world’s wetlands and their services to people”.
• Sarı Nayim, Y., (2010) Amasra- İnkum (Bartın) arasında yer alan önemli biyotopların haritalanması. İstanbul: Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Sarı Nayim, Y., Ayaşlıgil, Y. (2015) Contributions to the flora between Amasra and İnkum (Bartın) located in Western Black Sea Region. Biological Diversity and Conservation, 8 (3).
• Sarı Nayim, Y. (2017) Mapping of biotopes between Amasra and İnkum (Bartın), Western Black Sea Regon of Turkey. Journal of Environmental Biology, 38, 1033-1042.
• Schönfelder, P. & Schönfelder, I. (1990) Was blüht am mittelmeer. Stuttgart: Franckh- Kosmos Verlags- GmbH & Co., ISBN: 3- 440- 05790- 9.
• Schönfelder, P. & Schönfelder, I. (1995) Der kosmos- heilpflanzenführer. Stuttgart: Franckh- Kosmos Verlags- GmbH & Co., , ISBN: 3- 440- 06954- 0.
• Seçmen, Ö., Gemici, Y., Görk, G., Bekat, L. & Leblebici, E. (1995) Tohumlu bitkiler sistematiği. İzmir Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi No: 116.
• Seçmen, Ö. & Leblebici, E. (1997) Türkiye sulak alan bitkileri ve bitki örtüsü. İzmir: Ege Üniv. Fen Fak. Yayınları.
• Shah, P. S. & Ayiemba, E. H. O. (2019) Convention on biological diversity and rural- urban connections with reference to Kenya. International Journal of Research in Environmental Studies, 6, 14- 26.
• Ssymank, A. & Dankers, N. (1996) II. Red List of biotopes and biotope complexes of the Wadden Sea area. Helgoländer Meeresunters, 50, 9- 37.
• Symonds, W. D. & Chelimsky, S. V. (1958) The tree identification book. New York: William Morrow and Company.
• Symonds, W. D. & Merwin, A. W. (1963) The shrub identification book. New York: William Morrow and Company.
• Tutin, T. G., Burges, N. A., Chater, A. O., Edmondson, J. R., Heywood, V. H., Moore, D. M., Valentine, D. H., Walters, S. M. & Webb, D. A. (1964) Flora Europeae. Cambridge: Cambridge University Press, (Volume 1).
• Tutin, T. G., Burges, N. A., Heywood, V. H., Moore, D. M., Valentine, D. H., Walters, S. M. & Webb, D. A. (1968- 1980) Flora Europeae. Cambridge: Cambridge University Press, (Volume 2- 3- 4- 5).
• Uluocak, N. (1994) Yerörtücü bitkiler ders kitabı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3874, Orman Fakültesi Yayın No: 428.
• UN (2020) United Nation, World Day to Combat Desertification and Drought 17 June http://www.un.org/ en/events/desertificationday/background.shtml (Accessed 2020).
• Wang, Y., Hong, W., Wu, C., He, D., Lin, S. & Fan, H. (2008) Application of landscape ecology to the research on wetlands. Journal of Forestry Research, 19 (2), 164- 170.
• Vurdu, H., Uslu, N., Güney, K., Ünal, S., Ayan, S., Sıvacıoğlu, A., Gürel, N., Küçük, Ö., Akyıldız, H., Ulushan, M.D., Öztürk, S., & Türkyılmaz, E. (2004) Küre Dağı Milli Parkı’nın floristik zenginliği ve yaban hayatının belirlenmesi. Devlet Planlama Teşkilatı Projesi, Proje No: 2002K120250.
• Yaltırık, F. (1988) Dendroloji ders kitabı II Angiospermae. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3509, Orman Fakültesi Yayın No: 390.
• Yaltırık, F. & Efe, A. (1996) Otsu bitkiler sistematiği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3940, Orman Fakültesi Yayın No: 10.
• Yatgın, H. (1996) Amasra yöresi floristik kompozisyonu. Zonguldak: Yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz, O. (1993) Maki bitkileri. Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1326, Ders Kitabı: 325.
• Yılmaz, H. (2001) Bartın kenti ve yakın çevresinin biyotoplarının haritalanması. Zonguldak: Doktora tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz, M. & Çiçek, E. (2003) Forestry activities in and around riparian areas. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 52- 53 (2), 95- 109.
• Yılmaz, H., (2004) Bartın kentinin çayır vejetasyonu üzerinde araştırmalar. Ekoloji Dergisi, 13, 26- 32.
• Zeydanlı, U., Erdoğan, M. K. & Gemici, Y. (1999) Ankara: ODTÜ kampusu kır çiçekleri rehberi.