THE REALITY BEHIND ECOLOGICAL DESTRUCTION AND OUTBREAK; IS ECOSYSTEMIC ALIENATION?

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 266 - 287, 30.04.2021

Turgay Dindaroğlu

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.866874

Öz

Ecosystems are open and dynamic systems that change according to time and space. The ability to perceive and analyze the ecological threats created by the pressures on ecosystems of today's modern world, which has passed from the industrial society to the risk society, depends on the correct definition and management of the risk. However, the excess and complexity of the relationships in the ecosystem makes it difficult to identify and resolve potential risks. Therefore, life is threatened out of the equalizing effect of risks in the ecosystem. Many living things generally survive through the cycles of matter in the ecosystem, of which they are not even aware of their existence. Because every link that makes up the chain is alienated from each other. Alienation as a cycle has begun to form the dynamics of life. One of the reasons why people are alienated from themselves is to adopt continuous pleasure as the aim of the life cycle. Today, nature uses similar arguments that are alienated from the modern world bourgeoisie. The resource to be used to rehabilitate an inefficient ecosystem increases the pressure on other natural resources. Today it uses nature-like arguments that are alienated from the modern world bourgeoisie. Although the weak in the basic paradigm of modernity are forced to feed the system continuously, the systems that feed modernity tend to kill their hosts by constantly exploiting them. Similarly, catastrophic ecological destruction has started to show its potential with the disruption of functions in natural ecosystems. Both are not aware that they are preparing their end under the influence of alienation. In this study, global warming, reductions in ecosystem services, epidemics, deterioration in the food chain are examined with the concept of "ecosystemic alienation" caused by humans. According to the aspect, the necessity to calculate the monetary values of innumerable natural ecosystem services and functions and the subsequent sale or exchange of these values, that is, the reduction to the market, is an indication of the highest level of alienation that has gained a universal dimension. The growth of the strong in the environment is a result of ecosystemic alienation. Individual alienation that started with the industrialization revolution in the past century has reached the level of ecosystemic alienation in this century. The pandemic-level latent virus of this century is ecosystemic alienation. The main purpose of paraecological approaches is to solve environmental problems that arise as a result of ecosystemic alienation is to help the efforts to make nature conservation and environmental ethics understanding more permanent. In this context; the main purpose in combating global climate change and desertification is not to eradicate the aliens in the ecosystem, but to push them into its background. Achieving the multidimensional stability (ecologic, sociological, economic, psychological, etc.) of the human primarily depends on ensuring the ecological balance.  

Anahtar Kelimeler

Alienation, Paraecology, Ecosystem, Ecological Destruction, Outbreaks

EKOLOJİK YIKIMIN VE SALGINLARIN ARDINDAKİ GERÇEK; EKOSİSTEMİK YABANCILAŞMA MI?

Öz

Ekosistemler zaman ve mekâna göre değişim gösteren açık ve dinamik sistemlerdir. Sanayi toplumundan risk toplumuna geçen günümüzün modern dünyasının, ekosistemler üzerindeki baskılar sonucu oluşturduğu ekolojik tehditleri algılayabilmesi ve çözümleyebilmesi riskin doğru tanımlamasına ve yönetimine bağlıdır. Ancak, yetişme ortamlarındaki ilişkilerin fazlalığı ve karmaşıklığı potansiyel risklerin tespitini ve çözümünü de zorlaştırmaktadır. Bu nedenle yetişme ortamlarındaki riskler eşitleyici bir etkiye neden olmakta ve yaşam tehdit altına girmektedir. Canlıların birçoğu yaşamları boyunca varlığından dahi haberdar olmadıkları ekosistemdeki madde döngüleri sayesinde hayatlarını devam ettirirler. Bu durum yaşam zincirini oluşturan her halkanın yabancılaşmasının bir sonucudur. Yabancılaşma bir döngü olarak yaşamın dinamikleri arasında kedine yer edinmiştir. Özellikle, zevk almayı hayat döngüsünün amacı haline getiren insan da yabancılaşmanın tehdidi altındadır. Günümüzde modern dünya burjuvazisi ile yabancılaşan doğa, benzer argümanları kullanmaktadır. Modernitenin temel paradigmasında yer alan zayıflar, sistemi devamlı beslemek zorunda bıraksa da moderniteyi besleyen sistemler konakçısını sürekli sömürerek en sonunda öldürme eğilimindedir. Benzer şekilde doğal ekosistemlerdeki fonksiyonların bozulmasıyla katastrofik ekolojik yıkımlar, potansiyelini göstermeye başlamıştır. Her ikisi de yabancılaşmanın kıskacı altında kendi sonunu hazırladığının farkında değildir. Bu çalışmada insanların neden olduğu küresel ısınma, ekosistem hizmetlerindeki aksaklıklar, salgınlar ve besin zincirindeki bozulmalar “ekosistemik yabancılaşma” kavramıyla irdelenmiştir. Bu yaklaşıma göre sayısız doğal ekosistem hizmetlerinin ve fonksiyonlarının parasal değerlerinin hesaplama gerekliliği ve ticarete dönüştürülmesi evrensel boyut kazanan yabancılaşmanın en üst seviyesinin göstergesidir. Güçlülerin ortamda fazlalaşması ekosistemik yabancılaşmanın bir sonucudur. Geçmiş yüzyılda sanayileşme devrimiyle başlayan bireysel yabancılaşma bu yüzyılda seviye atlayarak ekosistemik yabancılaşma ölçeğine ulaşmıştır. Bu yüzyılın salgın seviyesindeki gizli virüsü, ekosistemik yabancılaşmadır.
Paraekolojik yaklaşımların temel amacı ekosistemik yabancılaşma sonucu ortaya çıkan çevre sorunlarının çözümünde doğa koruma ve çevre etik anlayışının yaşam tarzı haline gelebilmesi yönündeki çabaların daha kalıcı olmasına yardımcı olmaktır. Bu bağlamda; küresel iklim değişikliğiyle ve çölleşmeyle mücadelede asıl amaç ekosistemdeki yabancıların yok edilmesi değil, arka plana itilmesi ve etkisizleştirilmesinin sağlanmasıdır. Bunun başarılması için gerekli olan insanın çok boyutlu olan yaşamsal dengesinin (ekolojik, sosyolojik, ekonomik, psikolojik vb.) stabilitesi öncelikle ekolojik dengenin sağlanması ile mümkündür. 

Anahtar Kelimeler

Ekosistemik Yabancılaşma, Paraekoloji, Ekolojik Yıkım, Salgınlar

Kaynakça

• Ademir, D., Özdemir, İ. (2015) Batı Akdeniz Bölgesi’ndeki kızılçam ormanlarında uygulanan tıraşlama kesimlerinin kuşlar üzerindeki etkileri. Türkiye Ormancılık Dergisi, 2015, 16(2): 102-110
• Afşar, T.,(1992) “Yabancılaşma Sorununa Genel Bakış” Felsefe Dünyası Dergisi, Türk Felsefe Derneği Yayını, sayı 5, Ank. 1992, s.16-23
• Alver, K. (2006) Öyküde Mekan, Mekanda Öykü. Hece Öykü Dergisi, 2006/17, 37-43.
• Anonymous, (2013). Netzwerk-Jahrestreffe 1994, Budizm ve Ekoloji Başlıklı Atölye Çalışması Sonuç Bildirgesi, Was ist der Beitrag des Buddhismus zur Ökologiescher Frage? http://www.buddhanetz.org/projekte/oeko.htm 15.03.13
• Ata, S. (2002) Sürdürülebilir Bir Barbarlığa Doğru mu Özgürlükçü Bir Topluma Doğru mu? Özgür Üniversite Forumu, 03/2002, s. 37.
• Bari, J. (2003) “Devrimci Ekoloji: Biyomerkezcilik ve Derin Ekoloji,” (çev.) Anahid Hazaryan, Teori ve Politika, Sayı 31, s. 191-199
• Bauman, Z. (2016). Postmodern Etik Kitabı. Ayrıntı Yayınları, ISBN: 978-539-181-6, İstanbul
• Bayat, F. (2006). Ana Hatlarıyla Türk Şamanlığı. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 31
• Bayrakdar, M. (1992). İslâm ve Ekoloji, D.İ.B.Y., Ankara, 1992, s.63
• Beck, U. (2014). Risk Society. Towards a New Modernity. İthaki Yayınları. 21
• Bookchin, M. (1994). Özgürlüğün Ekolojisi Hiyerarşinin Ortaya Çıkışı ve Çözülüşü, (çev.) Alev Türker, Ayrıntı Yayınları,
• Bursevi, İ. H. (1997). Rûhu’l-Beyân. Damla Yayınevi, Damla Yayınevi Yayın No: 211 İstanbul, 4/672
• Capra, F. (1994). Sistem Açısından Dünyamız. Derin Ekoloji içinde, (der.) Günseli Tamkoç, Ege Yayıncılık, 1994, s. 37.
• Copleston, F. (1985) Felsefe Tarihi cilt VII. (Çev. Aziz Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınları, 1985, 60-62
• Çelik, S.K. (2001) Yabancılaşmadan Ötekileşmeye: Kültürel Bir Hegemonyanın Kuruluş Biçimleri. Proksis (4). 144-184
• Çepel N. (2005). Ormanların Erozyon Üzerindeki Etkileri. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. 161
• Çepel, N. (2006). Ekoloji, Doğal Yaşam Dünyaları ve İnsan. Palme Yayıncılık. Ankara.
• Çepel, N. (1995). Orman Ekolojisi Ders Kitabı. İstanbul Üniversitesi, Orman Fak. Yay.
• Çepel, N. (1998). Orman Ekolojisi Ders Kitabı. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları. İstanbul
• Çepel, N., (2006). Ekoloji Doğal Yaşam Alanları ve İnsan. Palme yayıncılık, Ankara. 177
• Demirer, T., Özbudun S. (1999). Yabancılaşma (2. Baskı). Ankara: Öteki Yayınları.
• Des Jardins, J.R. (2006). Çevre Etiği Çevre Felsefesine Giriş, (çev.) Ruşen Keleş, İmge
• Dindaroğlu, T. (2014a) İnsan ve Doğa İlişkisine "Paraekolojik" Bakış. II. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu. 22-24 Ekim 2014. İsparta, 313
• Dindaroğlu, T. (2014b). Resistance to the Reclamation of Environmentally Sensitive Areas Through the Establishment of a New Forest Ecosystem. Fresenius Enviromental Bulletin. Vol: 24, No:4, 1195-1203
• Dindaroğlu, T. (2015). “Paraecological” Paradigm in Education to Combat Environmental Problems. International Conference on Research in Education and Science (ICRES), April 23 - 26, 2015, Antalya, Turkey, 465-474
• Douglas, J. (1989). The Mith of the Welfare State. New-Jersey, 314-316
• Elgin, D. (1994). Evren ve Ekoloji. Derleyen Günseli Tamkoç, Ege Yayıncılık, 1994, s. 71.
• Eliade, M. (1993). Mitlerin Özellikleri, İstanbul: Simavi Yayınları, 23
• Elkins, S. (1989). Mistik ekolojik politika”, Çeviri: Sevda Alankuş Kural, Telos, Kış 1989-90, sayı: 82 aynı makale Birikim sayı 57-58 de yayınlanmıştır.
• Elkins, S. (1994). Mistik Ekolojik Politika, Birikim, (çev.) Sevda Alankuş Kural, Sayı 57–58, s. 75-86, 81.
• Erdost, B. (2010). Karl Marx: Yabancılaşma. Ankara: Sol Yayınları, 11
• Eren, E. (1993). Yönetim ve Organizasyon, 2. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 197
• Erzurumlu İbrahim Hakkı, 1756. Marifetname Kitabı. Bedir Yayınları. İstanbul. S. 257
• Ferry, L. (2000). Ekolojik Yeni Düzen, (çev.) Turhan Ilgaz, Yapı Kredi Yayınları, Eylül s. 103.
• Gökmen, S. (2011). Genel Ekoloji Ders Kitabı. ISBN:9786055426361Nobel Yayınları. Ankara
• Günay, T., Küçük, M., (2007). Yetişme Ortamı Etüt-Envanteri ve Haritacılığı Üzerine Bir Çalışma. Çevre ve Orman Bakanlığı Yayınları. ISBN: 978-975-8273-97-3
• Gürsel, D. (1995). Gelenekselci Çevrecilikten Liberalizme, Vadi Yay., Ankara, 1995, s.44
• Haktanır, G., Çabuk, B. (2000). Okulöncesi Dönemindeki Çocukların Çevrealgıları.Iv. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresinde Sunulmuş Bildiri, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Hyppolite, J. (2010). Marx ve Hegel Üzerine Çalışmalar. Ankara: DoğuBatı Yayınları, 142-143
• İdem, Ş., 2002. Toplumsal Ekoloji Nedir? Ne Değildir? Toplumsal Ekoloji Dergisi. Mart 2002, sayı:1. 13.03.2013 http://www.ekoloji.org/dergi/sayi1/01TE_Nedir.pdf
• Jonas, H. (1974). Philosophical Essays: From Ancient Creed to Technological Man, Englewood Cliffs; Prentice Hall. 7,8
• Keleş, R., Hamamcı C. (2002). Çevrebilim, İmge Kitabevi, Ankara, 2002, s.226
• Kovel,J. (2005). Doğanın Düşmanı, (çev.) Gürol Koca, Metis Yayınları, 2005, s. 223.
• Laçiner, Ö. (1998) Bir Aydınlanma ve Aydın Hareketi Olarak ’68,” Birikim, Sayı109,
• Löwith, K. (1982). Max Weber and Karl Marx, London: Geroge Allen and Unwin.
• Lynn W. (2003) Ekolojik Krizimizin Tarihsel Kökenleri, (çev.) Nergis Ertekin, Üç Ekoloji, Sayı 1, s.101
• Maity, S. (2014). Norepinephrine-mediated Synaptic Plasticity: A Novel Signaling Dialogue Between Receptors and Nucleus.
• Marcuse, H. (1997). Tek Boyutlu İnsan, Çeviren: Aziz Yardımlı, İstanbul : Idea Yay.
• Marx, K. (2014b). 1844 El Yazmaları. (Çev. Murat Belge). İstanbul: Birikim Yayınları, 8
• Marx, K. (2013). Alman İdeolojisi. (Çev. Tonguç Ok-Olcay Geridönmez). İstanbul: Evrensel
• Marx, K. (2014a). 1844 El Yazmaları. (Çev. Murat Belge). İstanbul: Birikim Yayınları, 76
• MEA. (2005). Millenium Ecosystem Assessment. 2005. Ecosystems and human well-being: biodiversity synthesis, Millennium Ecosystem Assessment. Island Press, Washington, DC
• Mellor, M. (1993). Sınırları Yıkmak Feminist Yeşil Bir Sosyalizme Doğru, (çev.) Osman Akınhay, Ayrıntı Yayınları, s. 104.
• Mengüşoğlu, T. (1971). Felsefi Antropoloji, İstanbul Üniv. Ed. Fak. Yay. 1971, s.27
• Metzner, R. (1994). Ekoloji Çağı, Derin Ekoloji (Der: Günseli Tamkoç), Ege Yayınları, İzmir, p:28
• Mevdudi, E.A, Kayani, M. H. (1996). Tefhimü’l-Kur’ân,. İnsan Yayınları, İstanbul, 7/170-171
• Naess A. (1995). The Shallow and Deep, Long-Range Ecology Movements: A Summary The Deep Ecology for the Twenty-First Century, George Sessions (ed.) Shamblama Publications, Inc., 151
• Naess, A. (1986). ‘‘The Deep Ecology Movement: Some Philosophical Aspects.’’ Philosophical Inquiry 8: p:24.
• Nasr, S., H. (1988). İnsan ve Tabiat, Çev: Nabi Avcı, İşâret Yay., İstanbul, 1988, s.156
• Odabaşı, T., Özalp, G. (1994). Ormanların işletilmesi yöntemleri ve doğaya uygun ormancılık anlayışı. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University (JFFIU), 44(1-2), 35-48
• Önder, T. (2003). Ekoloji, Toplum ve Siyaset, Odak Yayınevi, Ankara, 2003, s.148.
• Özdemir, İ., Yükselmiş, M. (1995). Çevre Sorunları ve İslâm, D.İ.B.Y., Ankara, 1995, s.69
• Öztürk, Y., (2002). Kur’ân Açısından Şeytancılık, Yeni Boyut Yayınları, İstanbul, s.250
• Pepper, D. (1999). Modern Environmentalism, Routledge, 26
• Plumwood, V. (2004). Feminizm ve Doğaya Hükmetmek, (çev.) Başak Ertür, Metis Yayınları, s. 31
• Porrit, J. (1994). Yeşil Ruh Yaşayacak, Derin Ekoloji içinde, (der.) Günseli Tamkoç, Ege Yayıncılık, 1994, s. 64.67
• Ravaisson. F. (2015). Alışkanlık Üzerine. Zeplin Kitap 15. ISBN: 978-605-9115-22-3
• Roszak, T. (1992). The Voice of the Earth - An Exploration of Ecopsychology. Simon & Schuster, New York; Deutsche
• Ausgabe:Ökopsychologie - Der Entwurzelte Mensch und der Ruf der Erde. Kreuz Verlag, Stuttgart 1994, ISBN 3-7831-1290-7
• Simmel, G. (1969). The Metropolis and Mental Life. Classic Essay of the Culture of the Cities, 52
• Swingewood, A. (1991). Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi, Çev. Osman Akınhay, Ankara, Bilim ve Sanat Yay., s. 91.
• Tamkoç G. (1994). Derin Ekolojinin Genel Çizgileri, Ege Yayıncılık, İzmir
• TDK. (2016). Türk Dil Kurumu Sözlüğü. http://www.tdk.gov.tr Erişim tarihi: 17.06.2016
• TDK. (2018). Türk Dil Kurumu Sözlüğü. http://www.tdk.gov.tr Erişim tarihi: 15.01.2018
• Tekin, M. (2010). Mevlâna Celâleddin Rûmi’de Din ve Yabancılaşma. İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi Bahar 2010/ 1(1) 101-118
• Ünder H. (1996). Çevre Felsefesi Etik ve Metafizik Görüşler, Doruk Yayımcılık, 126
• Ünder, H. (2005). Çevre Felsefesi, Felsefe Ansiklopedisi Editör; Ahmet Cevizci, cilt 3 Babil Yayınları, Ankara, s. 605
• Wagner, H., G. (2013). Ökologie und Buddhismus. http://www.buddhanetz.org/texte/oekobudd.htm 09.03.2013
• Wallace, R.A., Wolf, A. (2004). Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Çev. L.Elbruz M.R.Ayas, İzmir: Punto Yayıncılık.
• Weber, M. (1996). Sosyoloji Yazıları (Çev. Talha Parla) İletişim Yayınları
• Weber, M. (l993). Sosyoloji Yazıları, Çev. Taha Parla, İst: Hürriyet Vakfı Yayınları
• Zimmerman, M. (1989). Introduction to Deep Ecology, http://www.context.org/iclib/ic22/zimmrman, erişim tarihi:15.03.2013.