TÜRKLERDE GELENEKSEL AVLU KULLANIMI

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 296 - 309, 31.10.2021

Mahire Özçalık

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.856214

Öz

Avlular insanlık tarihinin başlangıcından beri toplumların ihtiyaç duyduğu alanlar olarak tarih sahnesinde yerini almaktadır. Tarihi süreç içinde yaşadığı çevre ile sürekli ilişki halinde olan insanoğlu, var olduğu günden itibaren doğayı kendi istekleri doğrultusunda biçimlendirmiştir. Bu durum önceleri korunma ve mücadele şeklinde gelişip, daha sonraları barınma ihtiyacının keşfedilmesi ile sürekli ve organik bir hale gelmiştir. Bu durum ise insanın dış mekana yeni anlamlar yüklemesine sebep olmuştur. Bu çalışmada geleneksel Türk evlerinin avlu kavramı, tarihçesi, özellikleri ve oluşumlarını etkileyen doğal ve kültürel faktörlerin belirlenmesi, geleneksel kültürlerde yaşam alanı olarak değerlendirilmesi ve avluların potansiyellerinin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Avlu, geleneksel Türk evi, avlu kullanımı, avlu tipleri

TRADITIONAL COURTYARD USAGE IN TURKS

Öz

Since the beginning of the history of humanity, courtyards have been taking place on the stage of history as the areas needed by societies. Human beings, who are in constant relationship with the environment they live in during the historical process, have shaped the nature in accordance with their own wishes since the day they existed. This situation developed in the form of protection and struggle previously, and later became a continuous and organic with the discovery of the need for housing. This situation has caused the person to impose new meanings on the outer space.

In this study, it is aimed to determine the courtyard, concept, history, characteristics and natural factors affecting the formation of traditional Turkish houses, to evaluate them as living spaces in traditional cultures and to reveal the potentials of courtyards.

Anahtar Kelimeler

courtyard, traditional Turkish house, courtyard use,, courtyard types

Kaynakça

• Referans1 Altas, N. et al., 2006. Domaniç’te Kır Meskenleri (Rural residences in Domanic). Doğu Coğrafya Dergisi (Journal of Eastern Geography), no. 16:74. Erzurum.
• Referans2 Anonymous-a. http://www.msxlabs.org/forum/x-sozluk/87503-avlu-avlu-nedir-avluhakkinda.html (accessed: May 12, 2012).
• Referans3 Arseven, C. E., 1975. Sanat Ansiklopedisi (Art Encyclopedia), Vol I. MEB Yayınevi (MEB Publication), p:131. Istanbul.
• Referans4 Asatekin, G., 1994. Anadolu’daki Geleneksel Konut Mimarisinin Biçimlenmesinde Aile- Konut Karşılıklı İlişkilerinin Rolü. Kent Planlama, Politik, Sanat. Tarık Okyay Anısına Yazılar (The Role of Family-House Mutual Relations in the Formation of Traditional Housing Architecture in Anatolia. Urban Planning, Political, Art. Articles in Memory of Tarık Okyay). ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayını (METU Faculty of Architecture Publication), Ankara. p:79.
• Referans5 Bozkurt, S. G. and Altınçekiç, H., 2013. Anadolu’da Geleneksel Konut ve Avluların Özellikleri ile Tarihsel Gelişiminin Safranbolu Evleri Örneğinde İrdelenmesi (Characteristics of Traditional Houses and Courtyards in Anatolia and Exploring its Historical Development in the Case of Safranbolu Houses). İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi (Journal of Istanbul University Faculty of Forestry), no. 63(1): 69-91.
• Referans6 Cantay, T., 1991. Avlu (Courtyard), TDV İslam Ansiklopedisi (TDV Islamic Encyclopedia), Vol: 4, Istanbul.
• Referans7 Demirel, Ö., 2009. Ülke Mekansal Planlaması İçinde Ekolojik Ağırlıklı Disiplin Olma Yönünde Bir Misyon Taşıyan Peyzaj Mimarlığı Mesleğinin Yeri (The Place of Landscape Architecture Profession with a Mission of Ecological Weighted Discipline in Country Spatial Planning). Peyzaj Mimarlığı Akademik İşbirliği Toplantısı (Landscape Architecture Academic Cooperation Meeting), Süleyman Demirel Üniversitesi (Suleyman Demirel Univesity), Isparta.
• Referans8 Eldem, S. H., 1955. Türk Evi Plan Tipleri (Turkish House Plan Types). İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayınları (Istanbul Technical University Architecture Faculty Publication), Istanbul.
• Referans9 Gehl, J., 1987. Life between buildings: Using public space, New York, Van Nostrand Reinhold, p.202.
• Referans10 Günay, B. ve Selman, B., 1994. Kentsel Görüntü ve Kentsel Estetik Örnek Kent: Ankara (Urban Image and Urban Aesthetics Sample City: Ankara), Editor İ. Tekeli, Kent, Planlama, Politika, Sanat (City, Planning, Politics, Art), ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayını (METU Faculty of Architecture Publication), 277-319, Ankara.
• Referans11 Hong, Hyung-Ock and et al, 2001. A Study of the Ecological Perspectives in Traditional Korean Homes. Journal of Korean Home Economics Association English Edition: Vol 2, No. 1, December 2001. www.khea.or.kr/InternationalJournal/2001/8.PDF, (accessed: Feb 20, 12, 2006).
• Referans12 Kazmaoğlu, M. ve Tanyeli, U., 1979. Anadolu Konut Mimarisinde Bölgesel Farklılıklar (Regional Differences in Anatolian Housing Architecture). Yapı (Structure): 33, 1979/13, s.29-41. Istanbul.
• Referans13 Köse, A., 2005. “Türkiye’de Geleneksel Kırsal Konut Planlarında Göçebe Türk Kültürü İzleri (Traces of the Nomadic Turkish Culture at Traditional Rural Housing Plan in Turkey).” Afyon Kocatepe Üniv. Sosyal Bilimler Dergisi (Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences VII, no:2: 165-200, Aralık 2005. Afyonkarahisar.
• Referans14 Köse, A., 2007. “Balıkesir Çevresinde Geleneksel Kırsal Avlu Peyzajı ve Değişimi (Traditional Rural Courtyard Landscape and Change Around Balıkesir).” Doğu Coğrafya Dergisi (Journal of Eastern Geography), no. 12/18.
• Referans15 Kuban, D., 1982. Türk Ev Geleneği Üzerine Gözlemler. Türk ve İslam Sanatı Üzerine Denemeler (Observations on Turkish Home Tradition. Essays on Turkish and Islamic Art), Arkeoloji ve Sanat Yayınları (Archeology and Art Publications). p: 197-198. İstanbul.
• Referans16 Küçükerman, Ö., 1991. Kendi Mekanının Arayışı İçinde Türk Evi (Turkish House in Search of ts Own Place). Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu (Touring and Automobile Club of Turkey), s.87-91. İstanbul. Meydan Larousse, 1990. Cilt 1,4 Meydan Gazetecilik ve Neşriyat Ltd.Şti (Meydan Journalism and Publication Co.Ltd). p:441-886. İstanbul. Nevter, Z. and Beser, O., 2003.
• Referans17 Sustainability of Gren Network and Built Environment Relation: Case Study: Lefke. SBE‟03 Technology and Management for Sustainable Building CSIR, 26-30 May 2003, s:6. Accessed: March 24, 2012. www.sustainablesettlement.co.za/event/SBE2003/Proceedings/Nevter_Zafer.pdf
• Referans18 Ögel, B., 1991. Türk Kültür Tarihine Giriş. III (Introduction to Turkish Cultural History III). Kültür Bakanlığı (Ministry of Culture)/638, Kültür Eserleri (Cultural Works )/46, Ankara.
• Referans19 Şimşek, O., 2015. “Büyük Selçuklu Mimarisinde Avlu Kimliği (Courtyard Identity in Great Seljuk Architecture).” Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi (Fatih Sultan Mehmet Foundation University, Journal of Humanities and Social Sciences), no. 5.
• Referans20 Rapoport, A., 1969. House Form and Culture. Prentice-Hall, Inc, London.
• Referans21 Roberts, B. K., 1996. Landscapes of Settlement, prehistory to the present. Routledge, London and New York.
• Referans22 Tanyeli, U., 1992. “Çağdaş İzmir’in Mimarlık Serüveni/ Üç İzmir (Architecture Adventure of Contemporary Izmir/ Three Izmir)”, Yapı Kredi Yayınları (Yapı Kredi Publications), Istanbul, p.327-340.
• Referans23 Tunçdilek, N., 1967. “Türkiye İskan Coğrafyası, Kır İskanı (Köy-Altı İskan Şekilleri) (Turkey Settlement Geography, Rural Settlement (Sub-Village Settlement Figure)).” İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını (Istanbul University Faculty of Letters Publication) no. 1283, Coğrafya Enstitüsü Yayını (Geography Institute Publication) no. 49: 78-90. Istanbul.
• Referans24 Yürüdür, E., 2006. “Yakın Mesafeli Yaylacılık Faaliyetlerine Bir Örnek: Tokat Yaylacık Dağıında Yaylacılık (An Example of Close-Range Transhumance Activities: Transhumance Activities at Yaylacik Mountain of Tokat).” Doğu Coğrafya Dergisi (Journal of Eastern Geography) no. 16: 259. Erzurum.
• Referans25 Xu, P., 1998. Feng-Shui Models Structured Traditional Beijing Courdyard Houses. Journal Architectural Planning Research, 15:4 (Winter, 1998), 271- 282, Locke Science Publishing, Inc. Chicago. 25.02.2006 www.japr.homestead.com/files/Xu.pdf .