ŞANLIURFA (HARRAN ÜNIVERSITESI OSMANBEY KAMPÜSÜ)’DA DOĞAL YAYILIŞ GÖSTEREN BAZI GEOFITLERIN ÖZELLIKLERI VE PEYZAJ MIMARLIĞINDA KULLANIMLARI

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 366 - 381, 31.10.2021

Hülya Öztürk Tel , Hasan Akan

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.903412

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, Harran Üniversitesi Osmanbey Kampüsü’nde doğal olarak yetişen bazı geofitlerin morfolojik ve fenolojik özellikleri saptanarak, peyzaj mimarlığında kullanım olanaklarının belirlenmesi ve süs bitkisi sektörüne alternatif türler kazandırılması amaçlanmıştır. Bu kapsamda yapılan arazi çalışmaları sonucu Hyacinthella nervosa (Bertol.) Chouard, Iris persica L. ve Biarum carduchorum (Schott) Engl. geofit türlerinin fotoğrafları çekilmiş, GPS ile nokta koordinatları alınmış, geofitlere ilişkin bilgiler (çiçeklenme zamanı, boyu, çapı, habitatı, yaprak, çiçek vb.özellikleri) kaydedilmiştir. Peyzaj mimarlığında kullanım şekillerine göre toplam 11 parametre (endemik olup olmadıkları, gösterişli çiçek, hoş koku, tıbbi ve aromatik kullanım, gölge ve yarı gölgeye dayanım, çiçek parterinde kullanımı, toprak toleransı yüksek, refüj kullanımı, doğal ve yapay su kenarları kullanımı, sergi ve gösteri amaçlı kullanımı, kaya bahçelerinde kullanım) üzerinden değerlendirilmiştir. Bu bitkilerin özellikle kurakçıl peyzaj tasarımı ve kaya bahçelerinde kullanılabileceği önerisi geliştirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Şanlıurfa (Harran Üniversitesi Osmanbey Kampüsü), Geofit, Peyzaj tasarımı, Bitkisel tasarım

Teşekkür

Araziçalışmalarında desteklerinden dolayı Maruf Balos'a teşekkür ederiz.

FEATURES OF SOME GEOPHYTES SPREADING NATURALLY IN ŞANLIURFA (HARRAN UNIVERSITY OSMANBEY CAMPUS) AND THEIR USE IN LANDSCAPE ARCHITECTURE

Öz

In this study, it is aimed to determine the morphological and phenological characteristics of the geophytes that grow naturally in Harran University Osmanbey Campus, to determine the usage possibilities in landscape architecture and to provide alternative species to the ornamental plant sector. In this context, photographs of Hyacinthella nervosa (Bertol.) Chouard,, Iris persica L. and Biarum carduchorum (Schott) Engl. geophytes were taken as a result of field studies, point coordinates were taken by GPS, and information on geophytes (flowering time, height, diameter, habitat, leaf, flower, etc.) was recorded. A total of 11 parameters according to their usage patterns in landscape architecture (whether they are endemic, showy flower, fragrance, medicinal and aromatic use, shade and semi-shade resistance, use in flower beds, soil tolerance, use of medians, use of natural and artificial water edges, exhibition and use for demonstration purposes, use in rock gardens). A suggestion has been developed that these plants can be used in xeriscape design and rock gardens

Anahtar Kelimeler

Şanlıurfa (Harran University Osmanbey Campus), Geofit, Landscape design, Botanical design, Natural plant., Doğal bitki

Kaynakça

• Akan, H. ve Eker, I. (2004). Şanlıurfa'da görülen Crocus L.'nin sonbahar türleri üzerinde bazı morfolojik ve anatomik araştırmalar. Türk Botanik Dergisi, 28 (1-2), 185-191.
• Akan, H., Eker,İ., Balos, M. (2005). Şanlıurfa’nın Nadide Çiçekleri- Geofitler. The Rare Plants of Şanlıurfa- Geophytes. Ankara.
• Akan, H., & Eker, İ. (2005). A new record for Turkey: Colchicum crocifolium, with a contribution to the description of the species. Belgian Journal of Botany, 93-96.
• Akan, H., Kaya, Ö.F., Eker, İ., & Cevheri, C. (2005). The Flora of Kaşmer Dağı (Şanlıurfa, Turkey). Turkish Journal of Botany, 29(4), 291-310.
• Altuntaş, A. (2020). Benefit From Natural Plants In Landscape Architecture: Example of Siirt Geophytes. ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 4(2), 260-271.
• Benek, S., Elmastaş, N., Şahinalp, M. S., Aytaç, A. S., Yetmen, H., Özcanlı, M., & Şahap, A. (2016). Harran Üniversitesi Osmanbey Kampüsü’nün Yeniden Planlanmasına Yönelik Öneriler..
• Çeçen, C., Akan H & Balos, M. M. (2019). Şanlıurfa Yöresinde Doğal Yayılış Gösteren Biarum Schott (Araceae Juss.) Cinsine Ait Taksonların Anatomik ve Morfolojik Yönden İncelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22, 69-83.
• Davis P. H. (1965-1985). Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol.: 1-9, Edinburgh University Press., Edinburgh.
• Deniz B, Şirin U. Samson Dağı doğal bitki örtüsünün otsu karakterdeki bazı örneklerinden peyzaj mimarlığı uygulamalarında yararlanma olanaklarının irdelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2 (2) , 5-12. 2005.
• Dilaver, Z. (2001). Ayaş Beli ve çevresi doğal bitki örtüsü örneklerinin peyzaj mimarlığı çalışmalarındakullanılabilirliğinin değerlendirilmesi üzerinde bir araştırma. Basılmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara, s.318.
• Dilaver, Z., & Dilaver, Z. (2014). İç Anadolu Doğal Bitki Örtüsü Örneklerinden Peyzaj Mimarlığında Yararlanma. İklim Değişikliğine Yerel Çözümler: Doğal Bitki Örtüsüyle Sürdürülebilir Uygulamalar, Doğal Bitkilerle İklim Dostu Çankaya Parkları Projesi Eğitim Kitapçığı, Peyzaj Araştırmaları Derneği, Ankara. Erişim: [www.pad.org.tr]
• Dilaver, Z., Yılmaz, M., & Öztekin, M. (2020). Soğuksu Milli Parkında Yer Alan Bazı Doğal Taksonların Süs Bitkisi Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(Özel Sayı), 197-216.
• Eker, İ., Koyuncu, M., & Akan, H. (2008). The geophytic flora of Şanlıurfa province, Turkey. Turkish Journal of Botany, 32(5), 367-380. Güner A, Aslan S, Ekim T, Vural M, Babaç MT (eds). (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). İstanbul: Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını.
• Güzel, A. (2020) Natural features geography of Şanlıurfa province. The Journal of International Social Research, 13 (71):195-2015. Johnson L.; Castleden H. (2011). Greening the campus without grass: using visual methods to understand and integrate student perspectives in campus landscape development and water sustainability planning. Area, 43 (3): 353-361.
• Kaya Ö.F & Ertekin, A. S. (2009). Flora of the protected area at the Tektek Dağları (Şanlıurfa-Turkey). OT Sistematik Botanik Dergisi, 16(2), 79-96.
• Kavaklı, S. A., & Sarikaya, A. G. (2019). Uludağ (Bursa)'da Doğal Yayılış Gösteren Scilla bifolia L.'nin Bazı Morfolojik ve Fenolojik Özellikleri ile Yetişme Yerine Ait Gözlemler. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (16), 454-459.
• Kılıçaslan, N., Dönmez, S. (2016). Göller bölgesinde doğal olarak yetişen soğanlı bitkilerin peyzaj mimarlığında kullanımı. Süleyman Demirel Universitesi Turkiye Ormancılık Dergisi, 17(1), 73-82. Öztürk, S., & Bilgili, B. (2015). The use of Natural plant species of Kastamonu University campus in Landscape. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 15(1), 175-182.
• Özhatay, E.C. (2009). Türkiye’nin peyzajda kullanılabilecek bazı doğal bitkileri. Basılmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul.
• Parmaksız, A., Atamov, V., And Aslan, M. (2006). The flora of Osmanbey campus of the Harran University. Journal of Biological Sciences, 6(5): 793-804
• Polat, R. (2020). Balıkesir Florasının Peyzaj Açısından Değerlendirilme Olanakları. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 9(2), 134-145.
• Tuttu, G., Aytaş, İ. ve Dilaver, Z. (2019). Use opportunities of some natural herbaceous plants of Cankiri province in landscape applications. International Journal of Scientific and Technological Research, 5 (3), 136-147.
• Yayğın, R., & AKAN, H. Harran Üniversitesi Osmanbey, Eyyübiye, Yenişehir Ve Şairnabi Kampüslerinin Peyzaj Bitkileri Üzerine Değerlendirmeler. Turkish Journal of Forest Science, 4(2), 351-395.