ORMANLARIN FONKSİYONLARINA İLİŞKİN TOPLUMSAL BİLİNÇ DÜZEYİNİN İNCELENMESİ (KAHRAMANMARAŞ İLİ ÖRNEĞİ)

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 462 - 477, 31.10.2021

Mehmet Pak , Okan Özkazanç Arif Okumuş

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.958038

Cited By: 1

Öz

İnsanoğlu ormanla daima iç içe olmuş ve bu eşsiz kaynaktan değişik şekillerde faydalanmıştır. Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin etkileri, nüfusun artması, sanayileşmede yaşanan artış, çarpık kentleşme, yanlış arazi kullanımı ve yaşam düzeyinin yükselmesine bağlı olarak ormanlardan faydalanmanın şekli zamanla değişmiştir. Ormanların ürettiği faydaların çeşitliliği ormanları aynı zamanda bir kaynaklar topluluğu haline getirmektedir. Genellikle ormanla etkileşim halinde olan toplumlar orman kaynaklarının en yüksek faydayı sağlayacak şekilde planlanması ve faydalanmaya konu edilmesini amaç edinmektedir. Bu süreçte toplumun orman kaynaklarına yönelik bakış açısı ve algısı, orman kaynaklarına ilişkin taleplerin belirlenmesinde ve bu kaynakların etkin bir şekilde kullanılmasında etkili olmaktadır. Bu çalışma ile Kahramanmaraş şehir merkezinde yaşayan insanların orman kaynaklarının fonksiyonlarına ilişkin toplumsal bilinç düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla hazırlanan 43 soruluk anket formu yüz-yüze görüşme ile 291 kişiye uygulanmıştır. Araştırma amacı doğrultusunda, anket sonuçlarının analizinde; frekans ve yüzde analizi ile çapraz tablo (crosstab) analizi ve khi-kare bağımsızlık testinden istifade edilmiştir. Araştırma sonucunda ankete katılanların % 5,5’inin orta, % 94,5’inin yüksek düzeyde bilince sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca ankete katılanların sosyo-ekonomik özelliklerden yaş, cinsiyet, eğitimi durumu ve gelir düzeyi değişkenleri ile orman kaynaklarına yönelik bilinç düzeyleri incelendiğinde sadece eğitim durumu ile bilinç düzeyi (χ2=12,032, p=0,034) arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Yine, cinsiyet ile ormandan faydalanma şekilleri (χ2=27,186, p=0,000), eğitim (χ2=136,150, p=0,000) ve gelir değişkenleri (χ2=111,323, p=0,000) ile ormandan faydalanma şekilleri, eğitim (χ2=189.892, p=0,000) ve gelir değişkenleri (χ2=137.191, p=0,000) ile ormancılık teşkilatının yaptığı çalışmalar arasında anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Çevresel felaketlerin arttığı günümüz dünyasında tüm toplum kesimleri bilinçlendirilmeli ve orman kaynaklarının fonksiyonlarının bu felaketleri önlenmede üstlendiği rollere dikkat çekilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal bilinç, küresel ısınma ve iklim değişikliği, orman kaynakları

INVESTIGATION OF THE PUBLIC AWARENESS LEVEL REGARDING THE FORESTS FUNCTIONS (THE CASE OF KAHRAMANMARAŞ PROVINCE)

Öz

Mankind has always been intertwined with the forest and has benefited from this unique resource in different ways. The perspective and perception of the society on forest resources is effective in determining the demands on forest resources and using these resources effectively. The way of utilization from forests has changed over time due to the effects of global warming and climate change, increase in population, unplanned urbanization, increasing industrialization, wrong land use and rising living standards. The diversity of benefits produced by forests also makes forests a community resources. Generally, societies that interact with the forest aim to plan and utilize forest resources in a way that will provide the highest benefit. In this process, the society's perspective and perception towards forest resources is effective in determining the demands for forest resources and using these resources effectively. With this study, it was aimed to determine the social awareness levels of the people living in Kahramanmaraş city center regarding the forest functions. For this purpose, prepared a 43 item questionnaire was applied to 291 people through face to face interviews. For the purpose of the research, crosstab analysis and chi-square independence test were used. As a result of the study, it was determined that 5.5% of the participants had a medium and 94.5% had a high level of consciousness. Age, gender, educational status and income level variables from socio-economic characteristics and the level of awareness about forest resources functions were examined. It was determined that there was only a significant relationship between education level and consciousness level (χ2=12.032, p=0.034). Also, it has been determined that there is a significant difference between gender and ways of utilization from the forest (χ2=27,186, p=0,000), education (χ2=136,150, p=0,000) and income (χ2=111,323, p=0,000) variables and ways of utilization from the forest, education (χ2=189.892, p=0,000) and income (χ2=137.191, p=0,000) variables and forestry organization's studies. In today's world where environmental disasters are increasing, awareness of all sections of society should be raised and in preventing these disasters the role of forest functions ought to be given importance.

Anahtar Kelimeler

Global warming and climate change, forest resources, public awareness

Kaynakça

• Akesen A., Ekizoğlu, A. (2010) Ormancılık Politikası. Türkiye Ormancılar Dermeği Eğitim Dizisi, Yayın No: 6, Sayfa: 1-17, Ankara.
• Asan, Ü. (1995). Orman Kaynaklarının Rasyonel Kullanımı ve Ülkemizdeki Durum, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri B, 4(37), 52-67.
• Asan, Ü. (1999). Orman Fonksiyonlarının Haritalanması ve İşletme Sınıfı Ayrımı. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: B, Cilt: 49, Sayı: 1-2- 3-4.
• Asan, Ü., (2013). Orman Amenajmanı Esasları (Temel Kavramlar, Amaçlar ve İlkeler). İstanbul Üniversitesi Yayın No: 5146, Orman Fakültesi Yayın No: 502, İstanbul
• Atmış, E. (1999). Orman Toplum İlişkilerine Farklı Bir Bakış: Kentlinin Ormana Yaklaşımı (Bartın Örneği). Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 1(2), 56-68.
• Atmış, E. (2001). Sürdürülebilir Ormancılıkta Halk Katılımının Ilk Aşaması: Toplumun Beklentilerinin Tespiti. I. Birinci Ulusal Ormancılık Kongresi, Türkiye Ormancılar Derneği, Ankara, s:218-233.
• Batur, M. (2005). Orman İşletmelerinde Fonksiyonel İdare Süresi Tespitinin Teorik ve Pratik Esasları, Ege Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Teknik Bülten Serisi No: 30
• Birben, Ü., Ünal, H. E., Karaca, A. (2018). Orman Kaynaklarına İlişkin Toplumsal Algının Incelenmesi (Çankırı kent merkezi örneği). Türkiye Ormancılık Dergisi, 19(1), 76-82.
• Birben, Ü., & Ünal, H. E. (2020). Kentlinin Ormana Bakışı: Ankara İl Merkezi Örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(3).
• Coşkun, A. (2019). Tüketicilerin Çevre Bilinci ve Çevreci Tüketici Satın Alma Davranışının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eraslan, İ. (1982). Orman Amenajmanı Ders Kitabı, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayını, 507-516.
• Erol, S. Y. (2012). Differences between urban and rural population with respect to demand on forestry aspects, in a case study of the Turkish province of Balıkesir. Ciência Rural, 42(3), 436-443.
• Erol, S. Y., Yıldırım, H. T. (2017). Investigation of relations between forest functions and some socioeconomic variables: The case of Turkey. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 67(2), 123-135.
• FAO and UNEP (2020). The State of the World’s Forests 2020. Forests, Biodiversity, and People. Rome.
• Geray, A. U. (1998). Orman Kaynaklarının Yönetimi, Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, Ulusal Çevre Eylem Planı, Ankara, 115s.
• Geray, A., U., Türker, A., Yılmaz, E. (2001). İşlevsel (Fonksiyonel) Planlamaya Farklı Bir Yaklaşım. Orman Mühendisliği Dergisi, 3(38), Ankara, s:19-23.
• Geray U., Şafak, İ., Yılmaz, E., Kiracıoğlu, Ö., Başar, H. (2007) İzmir İlinde Orman Kaynaklarına İlişkin İşlev Önceliklerinin Belirlenmesi, Ege Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Yayın No:46, Teknik Bülten No:35, 137s. İzmir.
• Gürbüz, H., Kışoğlu, M., Alaş, A., Sülün, A. (2011) Biyoloji Öğretmeni Adaylarının Çevre Okuryazarlıklarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi, e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2 (1):1-14
• İlter, E., Ok, K. (2007). Ormancılık ve Orman Endüstrisinde Pazarlama İlkeleri ve Yönetimi (Genişletilmiş 2. Baskı), Form Ofset Matbaacılık, Ankara, 476s.
• İnanç, S. (2019). Artvin Kent Ormanı ve Halın Beklentileri. Turkish Journal of Biodiversity 2(2): 57-61.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach'ın alfa güvenirlik katsayısı. Journal of Mood Disorders, 6(1), 47-48.
• Kızılaslan, H., & Kızılaslan, N. (2005). Çevre Konularında Kırsal Halkın Bilinç Düzeyi ve Davranışları (Tokat İli Artova İlçesi Örneği). Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 1(1), 67-89.
• Korkmaz, M. (2012). Orman İşletmelerinde İktisadilik Düzeyinin TOPSIS Yöntemi ile Analizi. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 13, 14-20.
• Kurdoğlu, O., Düzgüneş, E. (2011). Artvin Kent Ormanının Rekreasyon Olanakları ve Kullanıcı Tercihlerinin İrdelenmesi, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 12 (2), 199-210.
• Meijaard, E., Abram, N. K., Wells, J. A., Pellier, A. S., Ancrenaz, M., Gaveau, D. L. A., Runting, R. K., Mengersen, K. (2013). People’s perceptions about the importance of forests on Borneo. PloS one, 8(9), e73008.
• Ouko, C. A., Mulwa, R., Kibugi, R., Owuor, M. A., Zaehringer, J. G., & Oguge, N. O. (2018). Community perceptions of ecosystem services and the management of Mt. Marsabit Forest in Northern Kenya. Environments, 5(11), 121.
• OGM (2014). Ekosistem Tabanlı Fonksiyonel Orman Amenajman Planlarının Düzenlenmesine Ait Usul ve Esaslar. 299 Sayılı Tebliğ, Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• OGM (2020). Sürdürülebilir Orman Yönetimi Kriter ve Göstergeleri Türkiye Raporu 2019. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Ankara.
• Özdamar, K. (2003), Modern Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Kaan Kitabevi, Eskişehir.
• Özdönmez, M., Akesen, A., Ekizoğlu, A., 1998. Ormancılık Yönetim Bilgisi, İÜ. Orman Fakültesi Yayınları, RYN No: 4157, FYNo: 457, ISBN: 975-404-535-6, İstanbul.
• Öztürk A, Türker M F, Karagöl N (2003) Türkiye Orman Kaynakları Yönetiminde Katılımcılık, Türkiye Ormancılar Derneği II. Ulusal Ormancılık Kongresi Bildiriler Kitabı, Ankara, pp.344-359.
• Pak, M., & Berber, H. (2011). Orman Kaynaklarının Işlevlerine İlişkin Toplumsal Bilinç Düzeyinin İncelenmesi: Eskişehir ili örneği. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12(2), 161.
• Sağlam, B., Öztürk, A (2008). Orman Koruma Faaliyetlerinde Etkinliğin Artırılmasında Orman KöylüsüOrmancılık Teşkilatı İlişkileri: Artvin Orman Bölge Müdürlüğü Örneği. Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 8(2), 131-143.
• Shapiro, S. S., Wilk, M. B., & Chen, H. J. (1968). A comparative study of various tests for normality. Journal of the American statistical association, 63(324), 1343-1372.
• Şafak, İ. (2009). Orman Mühendisleri Açısından Ege Bölgesi’ndeki Önemli Orman İşlevleri. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 1. Ulusal Batı Karadeniz Ormancılık Kongresi Bildiriler Kitabı 2009, Özel Sayı, ISSN:1302-0943, Cilt:II, s:626-632.
• Şafak, İ., & Gül, A. U. (2012). Orman Mühendislerinin Orman İşlevlerine ve Ormancılık Faaliyetlerine Verdikleri Önem Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, 13(2), 123-133.
• Şenyurt, A., Temel, A. B., Özkahraman, Ş. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Konulara Duyarlılıklarının İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 8-15.
• Yavuz, H. (2000). Parametrik Olmayan İstatistiksel Yöntemler, 464 s.
• Yılmaz, E. (2004). Orman Kaynaklarının İşlevsel Planlaması, Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Yayın No: 32, Teknik Bülten No:23, Tarsus, 130s.