INVESTIGATION OF SOME WOODY ORNAMENTAL PLANTS USED IN URBAN PARKS IN TERMS OF POLLINATION VALUES

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 562 - 577, 31.10.2021

Derya Sarı

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.985588

Cited By: 3

Öz

The sustainability of the delicate ecosystem balance in nature depends on the continuity of the healthy relationship between plants and pollinators. In recent years, the importance of pollination has increased as habitat losses have been experienced because of the effects of global warming and climate change. Urban green areas, which are almost an oasis for biodiversity in today's increasing urbanization, offer important resources for pollinators. The plants used in the urban landscape have a very important value in this regard. However, our knowledge on pollination values of plants used in urban areas is limited. In this study, the pollination resource values of some woody ornamental plants, which are used relatively more commonly in urban parks in Trabzon, Rize and Artvin in the Eastern Black Sea Region, were examined. As a result of the literature and observation studies, pollen, nectar and secretion production characteristics and flowering periods of 104 taxa from 40 families in the urban parks were determined. According to the average temperature values of the three cities, the total number of taxa in the periods when pollination was active were revealed. Obtained data showed that 85 of the taxa produced at least two of pollen, nectar, secretion products. In terms of flowering periods, the highest flowering occurred in May (76 taxa), however, some taxa that support pollination even in winter and autumn seasons were used in urban parks was determined. As a result, many taxa used in urban parks, which are an important part of urban green areas, have an important value in terms of pollination. This study provides a contribution to the urban plant inventories with pollination potential.

Anahtar Kelimeler

Pollination, Pollinators, Urban trees, Bee plants, Landscape

KENT PARKLARINDA KULLANILAN BAZI ODUNSU SÜS BİTKİLERİNİN POLİNASYON DEĞERLERİ BAKIMINDAN İRDELENMESİ

Öz

Doğadaki hassas ekosistem dengesinin sürdürülebilirliği bitkiler ve polinatörler arasındaki sağlıklı ilişkinin devamlılığına bağlıdır. Son yıllarda küresel ısınma ve iklim değişikliği etkileriyle habitat kayıpları yaşandıkça polinasyonun (tozlaşmanın) önemi daha da artmıştır. Günümüzde giderek artan kentsel doku içerisinde biyoçeşitlilik için adeta bir vaha oluşturan kentsel yeşil alanlar birçok canlının yanı sıra polinatörlerin de yaşamı için önemli kaynaklar sunmaktadır. Kentsel peyzajda kullanılan bitkiler bu anlamda oldukça önemli bir değere sahiptir. Ancak kentsel alanlarda kullanılan bitkilerin polinasyon değerleri konusundaki bilgilerimiz kısıtlıdır. Bu çalışmada Doğu Karadeniz de yer alan Trabzon, Rize ve Artvin’deki kent parklarında nispeten daha yaygın kullanılan bazı odunsu süs bitkilerinin polinasyona kaynak oluşturma değerleri irdelenmiştir. Yapılan literatür ve gözlem çalışmaları sonucunda kent parklarında kullanımı yaygın olan 40 familyaya ait toplam 104 taksonun polen, nektar ve salgı kaynağı olma özellikleri ve çiçeklenme periyotları belirlenmiştir. Üç kentin ortalama sıcaklık değerlerine göre polinasyonun aktif olduğu dönemlerde kaynak oluşturan takson sayıları ortaya konulmuştur. Elde edilen veriler taksonlardan 85’inin polen, nektar ve salgı ürünlerinden en az ikisini ürettiğini göstermiştir. Çiçeklenme dönemleri bakımından en fazla çiçeklenmenin Mayıs ayında (76 takson) gerçekleştiği ancak polinasyonu kış ve sonbahar mevsimlerinde bile destekleyen bazı taksonların kent parklarında kullanılmış olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak kentsel yeşil alanların önemli bir parçası olan kent parklarında kullanılan birçok takson polinasyona kaynak oluşturma bakımından önemli bir değere sahiptir. Bu çalışma polinasyon potansiyeli taşıyan kentsel bitki envanterlerine bir katkı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tozlaşma (polinasyon), Polinatörler, Kent ağaçları, Arı bitkileri, Kentsel Peyzaj

Kaynakça

• Aguilera, G., Ekroos, J., Persson, A.S., Pettersson, L.B. & Öckinger, E. (2019) Intensive management reduces butterfly diversity over time in urban green spaces, Urban Ecosystems, 22, 335–344.
• Akkemik, Ü. (2014a) Türkiye’nin Doğal – Egzotik Ağaçları ve Çalıları I. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Akkemik, Ü. (2014b) Türkiye’nin Doğal – Egzotik Ağaçları ve Çalıları II. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Albaba, I. (2015) A list of important honeybee nectariferous and polleniferous plant species in the West Bank Governorates, Palestine. Journal of Agricultural Science and Technology, A (5), 114-121.
• Aslan, H. & Uslu, A. (2021) Biyoçeşitliliğin geliştirilmesi için polinatör böcekleri çeken bitki türlerinin kentsel peyzajda kullanımı: Kalecik örneği. Journal of Architectural Sciences and Applications, 6 (1), 358-373.
• Ayers, A. C. & Rehan, S. M. (2021) Supporting bees in cities: How bees are influenced by local and landscape features. Insects, 12, 128.
• Baggen, L. R., Gurr, G. M. & Meats, A. (1999) Flowers in tri-trophic systems: mechanisms allowing selective exploitation by insect natural enemies for conservation biological control. Entomologia Experimentalis et Applicata, 91, 155–161.
• Bağrıaçık, N. (2017) Polinatör böcekler ve küresel tozlaşma krizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(4), 37-41.
• Baldock, K. C. R., Goddard, M. A., Hicks, D. M., Kunin, W. E., Mitschunas, N., Morse, H., Osgathorpe, L.M., Potts, S.G., Robertson, K.M., Scott, A.V. & et al. (2019) A systems approach reveals urban pollinator hotspots and conservation opportunities. Nature Ecology & Evolution, 3, 363–373.
• Buchholz, S. & Kowarik, I. (2019) Urbanisation modulates plant-pollinator interactions in invasive vs. native plant species. Sci Rep 9, 6375.
• Buchmann, S. L. & Nabhan, G. P. (1996) Forgotten Pollinators. Island pres, Washington, D.C
• Cohen, H., Philpott, S. M, Liere, H., Lin, B. B. & Jha, S. (2021) The relationship between pollinator community and pollination services is mediated by floral abundance in urban landscapes. Urban Ecosystems, 24, 275–290.
• Corbet, S. A. (2003) Nectar sugar content: estimating standing crop and secretion rate in the field. Apidologie, 34:1–10.
• Coşkun Hepcan, Ç. (2019) Kentlerde iklim değişikliği ile mücadele için yeşil altyapı çözümleri (İklim Değişikliği Eğitim Modülleri Serisi 12) İklim Değişikliği Alanında Ortak Çabaların Desteklenmesi Projesi (iklimİN), http://www.iklimin.org/moduller/kentmodulu-yesilaltyapi.pdf
• Çorbacı, Ö., Abay, G. , Oğuztürk, T. & Üçok, M. (2020) Kentsel rekreasyonel alanlardaki bitki varlığı; Rize örneği. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 16 (2), 16-44.
• Davis, P. H. (1965–1988) Flora of Turkey and East Aegean Islands, Vol. I – XI, Edinburg.
• Deveci, M., Cınbırtoğlu, Ş. & Demirkol, G. (2015) İlkbahar dönemi bitkileri ve arıcılıkta polen kaynağı bakımından önemi. Akademik Ziraat Dergisi, 4(1), 1‐12.
• Deveci, M., (2012) An investigation on plant species diversity in Colchic Province (Turkey). African Journal of Agricultural Research, 7(5), 820‐ 843.
• Doğaroğlu, M. (1985) Bitkisel üretimde verimliliği artırmada bal arısının yeri ve önemi. Yem Sanayi Dergisi, 48, 11–15.
• Dyderski, M. K., Wrońska-Pilarek, D. & Jagodziński, A. M. (2017) Ecological lands for conservation of vascular plant diversity in the urban environment. Urban Ecosystems, 20, 639–650.
• Dylewski, Ł., Maćkowiak, Ł. & Banaszak-Cibicka, W. (2020) Linking pollinators and city flora: How vegetation composition and environmental features shapes pollinators composition in urban environment. Urban Forestry and Urban Greening, 56, 126795.
• Fukase, J. & Simons, A. M. (2016) Increased pollinator activity in urban gardens with more native flora. Applied Ecology and Environmental Research, 14 (1), 297-310.
• Garbuzov, M. & Ratnieks, F. L. W. (2014) Listmania: The strengths and weaknesses of lists of garden plants to help pollinators. BioScience, 64(11), 1019-1026.
• Goulson, D. & Darvill, B. (2004) Niche overlap and diet breadth in bumblebees. are rare species more specialized in their choice of flowers? Apidologie, 35, 55–63.
• Hamblin, A. L., Youngsteadt, E. & Frank, S. D. (2018) Wild bee abundance declines with urban warming, regardless of floral density. Urban Ecosystems, 21, 419–428.
• Hunter, M. R. & Hunter, M. D. (2008) Designing for conservation of insects in the built environment. Insect Conservation and Diversity, 1, 189–196.
• Johannsmeier, M. F. (2016) Beeplants of South Africa. Sources of Nectar, Pollen, Honeydew and Propolis for Honeybees. Strelitzia 37. South African National Biodiversity Institute, Pretoria.
• Karaköse, M., Polat, R., Rahman, M. & Çakılcıoğlu, U. (2018) Traditional honey production and bee flora of Espiye, Turkey. Bangladesh Journal of Plant Taxonomy, 25(1), 79-91.
• Karaşah, B. & Sarı, D. (2018) Kent kimliğinde etkili bir bileşen: doğal bitkiler. International Social Sciences Studies Journal, 4(26), 5539-5545.
• Kearns, C. A. & Inouye, D. W. (1997) Pollinators, flowering plants, and conservation biology. BioScience, 47, 297–307.
• Korkmaz, A. (2013) Anlaşılabilir arıcılık. Samsun Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Yayını, Samsun.
• Korkmaz, A. (2015) Bal arısı polinasyonu. Samsun Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Yayını, Samsun.
• MGM, (2021) Bitki soğuğa ve sıcağa dayanıklılık. Meteoroloji Genel Müdürlüğü. https://www.mgm.gov.tr/tarim/bitki-soguga-ve-sicaga-dayaniklilik.aspx
• Nicolson, S. W. (2011) Bee food: the chemistry and nutritional value of nectar, pollen and mixtures of the two. African Zoology, 46,197–204.
• OGM (2013) Bal Ormanı Eylem Planı 2013-2017, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü. https://web.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Bal%20Orman%C4%B1%20Eylem%20Plan%C4%B1%20(2013-17).pdf
• Ollerton, J., Winfree, R. & Tarrant, S. (2011) How many flowering plants are pollinated by animals? Oikos, 120, 321–326.
• Özdemir, A. & Ulus, A. (2018) Kent ekolojisine farklı bir yaklaşım: tozlaşma bahçeleri. Inonu University Journal of Art and Design, 8(18), 17-28.
• Öztürk, C., (2015) Bahçe bitkilerinde arı kullanımı https://arastirma.tarimorman.gov.tr/alata/Belgeler/Diger-belgeler/Bah%C3%A7eBitkilerindeAr%C4%B1Kullan%C4%B1m%C4%B1C%C3%96zt%C3%BCrk.pdf
• Öztürk, F., Erkan, C., Ölçücü, C., Çiriğ, N., Özok, N. & Öğün, E. (2017) Van ili peyzaj bitkilerinin arıcılık açısından değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(4), 601-607.
• Pardee, G. L. & Philpott, S. M. (2014) Native plants are the bee’s knees: local and landscape predictors of bee richness and abundance in backyard gardens. Urban Ecosystems, 17, 641–659.
• PFAF (2021) Plants for a future, Database. Retrieve from: https://pfaf.org/user/ Pollenlibrary (2021) Tree and plant allergy info for research. Retrieve from: http://www.pollenlibrary.com/
• Potts, S. G., Biesmeijer, J. C., Kremen, C., Neumann, P., Schweiger, O. & Kunin, W. E. (2010) Global pollinator declines: Trends, impacts and drivers. Trends in Ecology and Evolution, 25, 345–353.
• Roulston, T. H. & Cane, J. H. (2000) Pollen nutritional content and digestibility for animals. Plant Systematics and Evolution, 222,187–209.
• Salisbury, A., Armitage, J., Bostock, H., Perry, J., Tatchell, M. & Thompson, K. (2015) Enhancing gardens as habitats for flower-visiting aerial insects (pollinators): should we plant native or exotic species? Journal of Applied Ecology, 52,1156–1164.
• Sarı, D. & Karaşah, B. (2018) Artvin kent merkezinin floristik çeşitlilik bağlamında incelenmesi. Uluslararası Artvin Sempozyumu Tam Metim Kitapçığı. 18-20 Ekim. Artvin, 796-808.
• Sari, D. & Karaşah, B. (2020) Future adaptability of urban trees due to the effects of climate change: the case of Artvin, Turkey. Journal of Environmental Science and Management, 23(1), 60-70.
• Sari, D., Kurt, U., Resne, Y. & Çorbaci, Ö. L. (2020) Kent parklarında kullanılan ağaç türlerinin sağladığı ekosistem hizmetleri: Rize Mesut Yılmaz (sahil) parkı örneği. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 5(4), 541-550.
• Sikora, A., Michołap, P. & Sikora, M. (2020) What kind of flowering plants are attractive for bumblebees in urban green areas? Urban Forestry and Urban Greening, 48, 126546.
• Somme, L., Moquet, L., Quinet, M., Vanderplanck M., Michez D., Lognay G. & Jacquemart A.L. (2016) Food in a row: urban trees offer valuable floral resources to pollinating insects. Urban Ecosystems, 19, 1149–1161.
• Sorkun, K. (2008) Türkiye’nin nektarlı bitkileri, polenleri ve balları. Palme yayıncılık, Ankara.
• Tarakci Eren, E. (2019). Analysis of plant species used in urban open spaces: The Trabzon case. Applied Ecology and Environmental Research, 17(4), 9795-9811.
• Tarakçı Eren, E., & Var, M., (2016) Parklarin bitkisel tasariminda kullanilan taksonlar: Trabzon kent merkezi örneği. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1(2), 200-213.
• Theplantlist (2021) The Plant List. Retrieve from: http://www.theplantlist.org/
• Threlfall, C. G., Ossola, A., Hahs, A. K., Williams, N. S. G., Wilson, L. & Livesley, S. J. (2016) Variation in vegetation structure and composition across urban green space types. Frontiers in Ecology and Evolution, 4,66.
• TUBİVES (2021) Turkish Plants Data Service. Retrieve from: http://www.tubives.com/
• Wikipedia (2021) Karadeniz Bölgesi. Retrieve from: https://tr.wikipedia.org/wiki/Karadeniz_B%C3%B6lgesi
• Yılmaz, K. (2016) Bal arılarının bitkisel üretimdeki önemi. Ordu’da Tarım, 20 (118), 1-2.