SÜRDÜRÜLEBİLİR TOPRAK YÖNETİMİNDE TOPRAK ORGANİK KARBONUNUN ÖNEMİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 604 - 614, 31.10.2022

Pınar Topçu , Özlem Yavuz , Ahmet Tolunay

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.1039785

Cited By: 1

Öz

Atmosferdeki karbon miktarında yaşanılan artışı tetikleyen unsurlar arasında yanlış tarım tekniklerinin uygulanması, orman alanlarının tahrip edilmesi ve arazi kullanımında görülen değişimler yer almaktadır. Bu yükselme eğilimin önüne geçebilmenin en etkili yollarından birisi de karbonun “toprak” bünyesinde kalmasının sağlanabilmesidir. Karbonun toprağın bünyesinde depolanabilmesi için çölleşme ile mücadele edilmesi, biyoçeşitlilik kayıplarının durdurulması ve arazi tahribatının dengelenmesi kritik adımlar olarak değerlendirilmektedir. Ancak, Arazi Tahribatının Dengelenmesi (ATD)’nin sağlanmasında önemli bir biyofiziksel göstergesi olan ve Küresel Toprak Paydaşlığı (Globa Soil Partnership-GSP) tarafından toprağa yönelik on temel tehdit arasında görülen “toprak organik karbonundaki kayıplar” günümüzde etkisini daha yoğun olarak hissettirmektedir. Bu kapsamda, toprak organik karbonundaki kayıpların önüne geçebilmek ve Sürdürülebilir Toprak Yönetimi (STY) sağlamayı teminen, toprak organik karbon stoklarının miktarının belirlenmesi, zamansal ve alansal değişkenliğinin izlenmesi, stok miktarının korunması ve artırılmasına yönelik faaliyetlere daha fazla ağırlık verilmeli ve bu çalışmalar çeşitlendirilmelidir. Bu bilgiler doğrultusunda, bu çalışmada Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündemi başta olmak üzere, toprak organik karbonunun STY içerisindeki yeri ve önemine değinilmiştir. Türkiye’de bu alanda gerçekleştirilen proje örnekleriyle zenginleştirilen çalışma ile konuya ilişkin politika önerilerinde bulunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Organik karbon, Küresel toprak paydaşlığı, Toprak yönetimi, Arazi tahribatı, Organik madde

THE IMPORTANCE OF SOIL ORGANIC CARBON IN SUSTAINABLE SOIL MANAGEMENT

Öz

Implementation of improper agricultural practices, destruction of forest areas and land use changes are among the factors that trigger the increase in the amount of carbon in the atmosphere. One of the most effective ways to prevent this upward trend is to ensure that carbon remains in the “soil”. Combating desertification, stopping biodiversity losses and land degradation neutrality are considered as critical steps so that the carbon can be stored in the soil. However, “losses in the soil organic carbon”, which is an important biophysical indicator in ensuring Land Degradation Neutrality (LDN) and seen among the ten main threats to soil by the Global Soil Partnership (GSP), makes its impact more intense today. In this context, more emphasis should be placed on activities aimed at determining the amount of soil organic carbon stocks, monitoring temporal and spatial variability, protecting and increasing the stock amount, and these studies should be diversified in order to prevent losses in the soil organic carbon and to ensure Sustainable Soil Management (SSM). In line with this information, the place and importance of the soil organic carbon in the SSM, especially the 2030 Agenda for Sustainable Development, has been mentioned in the study. Policy recommendations were made on the subject by the study enriched with the examples of projects carried out in this field in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Organic carbon, Global soil partnership, Soil management, Land degradation, Organic matter

Kaynakça

• Anonim. (2018). Toprak Organik Karbonu Projesi, Teknik Özet. Tarım ve Orman Bakanlığı. Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü (ÇEM), Ankara, Türkiye.
• Anonim. (2019). Çölleşmeyle Mücadele Ulusal Stratejisi ve Eylem Planı 2019-2030, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Anonymous. (2015a). Status of the World’s Soil Resources (SWSR)-Main Report. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) and Intergovernmental Technical Panel on Soils, Rome, Italy.
• Anonymous. (2015b.) The value of land: Prosperous lands and positive rewards through sustainable land management. The Economics of Land Degradation. (www.eld-initiative.org), (Erişim tarihi:20.01.2021).
• Anonymous. (2015c). Revised World Soil Charter. Food and Agriculture Organization (FAO). (http://www.fao.org/3/a-i4965e.pdf), (Erişim tarihi: 20.01.2021).
• Anonymous. (2017a). Global Soil Organic Carbon Map. Food and Agriculture Organization (FAO). (http://www.fao.org/3/a-i8195e.pdf), (Erişim tarihi:25.01.2021).
• Anonymous. (2017b). The Future Strategic Framework of the Convention, United Nations Convention to Combat Desertification - UNCCD (https://www.unccd.int), (Erişim tarihi: 19.10.2021).
• Anonymous. (2018). The IPBES assessment report on land degradation and restoration. Montanarella, L., Scholes, R., and Brainich, A. (eds.). Secretariat of the Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services, Bonn, Germany. 744 pages.
• Anonymous. (2019). Sürdürülebilir Toprak Yönetimi Gönüllü Kılavuz İlkeleri. Food and Agriculture Organization. (http://www.fao.org/3/i6874tr/I6874TR.pdf), (Erişim tarihi:23.12.2020).
• Anonymous. (2020). RECSOIL: recarbonazation of global soils. Observance of World Day to Combat Desertification and Drought. Global Soil Partnership (GSP).
• Anonymous. (2021). New “Soils Revealed” platform puts soil carbon modelling at your fingertips. ISRIC. (https://www.isric.org), (Erişim tarihi: 25.10.2021).
• Dengiz, O., Sağlam, M., Türkmen, F. (2015). Effects of soil types and land use - land cover on soil organic carbon density at Madendere watershed. Eurasian J Soil Sci 2015, 4 (2) 82 - 87.
• Erşahin, S. (2010). Farklı iklim ve topoğrafya koşullarında toprak organik karbonu potansiyel dinamiğinin matematiksel modellemesi. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 20-22 Mayıs 2010 Cilt: III Sayfa: 1012-1020.
• Eswaran, H., Reich, P. F., Kimble, J. M., Beinroth, F. H., Padmanabhan, M. (2000). Global carbon sinks, In: Lal, R., Kimble, J.M. and Stewart, B.A. (Eds.), Global Climate Change and Pedogenic Carbonates., CRC/Lewis Press, Boca Raton, Florida, pp. 15-26.
• Janzen, H.H. (2004). Carbon cycling in earth systems-a soil science perspective, Agriculture. Ecosystems and Environment. Elsevier. Volume 104: 399-417, 2004. https://doi.org/10.1016/j.agee.2004.01.040.
• Lal, R. (2004). Soil Carbon Sequestration Impacts on Global Climate Change and Food Security. Science. Vol. 304, Issue 5677, pp. 1623-1627 doi:10.1126/science.1097396.
• Lal, R. (2005). Forest soils and carbon sequestration, Forest Ecology and Management, 220:242-258, 2005, (https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii), (Erişim tarihi: 21.10.2021).
• Lorenz K, Lal R, Ehlers K. (2019). Soil organic carbon stock as an indicator for monitoring land and soil degradation in relation to United Nations' Sustainable Development Goals. Land Degradation & Development.Volume 30, Issue 7. https://doi.org/10.1002/ldr.3270.
• Neufeld, H., Reck, V. S. D., Ayarza, M. (2002). Texture and land-use effects on soil organic matter in Cerrado Oxisols, Central Brazil. Geoderma, 107, 151-164.
• Poch, R.M., Antunez, M. (2010). Aggregate development and organic matter storage in Mediterranean mountain soils. Pedosphere 20(6): 702–710, 2010. ISSN 1002-0160/CN 32-1315/Pc_2010 Soil Science Society of China.
• Tolunay, D., Çömez, A. (2008). Türkiye Ormanlarında toprak ve ölü örtüde depolanmış organik karbon miktarları. Hava Kirliliği ve Kontrolü Ulusal Sempozyumu 2008. 22-25 Ekim 2008, Hatay. 750-765.
• Topçu, P., Erpul, G. (2017). Türkiye’de Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Çerçevesinde Arazi Tahribatının Dengelenmesi Politika ve Stratejileri. 5. Uluslararası Katılımlı Toprak ve Su Kaynakları Kongresi, Bildiri Özetleri Kitabı, s.9, Kırklareli.
• Yılmaz, M., Dengiz, O. (2021). Bazı Toprak Özellikleri İle İlişkili Olarak Arazi Kullanımı ve Arazi Örtüsünün Toprak Organik Karbon Stokuna Etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. Siirt Üniversitesi. 2021, 8(2): 154-167 doi: 10.19159/tutad.865188
• Zhang, M., Zhang X-K., Liang W-J, Jiang, Y., Dai, G-H., Wang, Xu-Ga, Han, S-J. (2011). Distribution of soil organic carbon fractions along the altitudinal gradient in Changbai Mountain, China. Pedosphere 21(5): 615–620, 2011 ISSN 1002-0160/CN 32-1315/Pc.