ALIŞVERİŞ MERKEZİ İÇ MEKÂNLARINDA BİTKİSEL TASARIM ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME: FORUM TRABZON ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 360 - 376, 31.10.2022

İrem Bekar Mert Çakır

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.1079960

Öz

Bitkisel tasarımlar ekolojik etkilerinin yanı sıra yapılı çevrenin sert görünümünü yumuşatarak görsel açıdan rahatsız edici özelliklerin azalmasını, göze daha hoş gelen, davetkar mekânlar oluşturulmasını ve yapıların çevreye entegre edilmesini sağlayarak daha bütün ve estetik bir görüntü elde edilmesine yardımcı olmaktadır. Bitkiler günümüzde pek çok yapıda sıklıkla karşılaşılan, mekânı çekici hale getirmek ve üretkenliği arttırmak için kullanılan bir materyal haline gelmiştir. İnsanların serbest vakitlerini geçirdikleri ve sosyal ilişkiler gerçekleştirebildikleri alışveriş merkezleri de sokakları ve meydanları simgeleyen sirkülasyon alanları ve rekrasyonel etkinlikleri destekleyen mekânları ile bitkisel tasarımların sıklıkla kullanıldığı mekânlardan biridir. Çalışmada alışveriş merkezi iç mekânlarında bitkisel materyallerin kullanımı Forum Trabzon AVM örneği üzerinden ele alınmıştır. Çalışma 3 aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada, iç mekânda ve alışveriş merkezlerinde bitkisel tasarım öğelerinin kullanımı üzerine araştırma yapılarak literatürel alt yapı oluşturulmuştur. İkinci aşama çalışma alanına ilişkin verilerin elde edilmesi, çalışma alanındaki bitki kullanım tiplerinin ortaya konulması ve işlevsellik, doğallık (doğal/yapay), hareketlilik durumu (sabit/hareketli), tasarım yöntemi (soliter/grup) bağlamında irdelenmesi adımlarını kapsamaktadır. Üçüncü aşamada ise toplanan tüm verilerin özet bir tablo haline getirilerek elde edilen veriler doğrultusunda işlevsellik, hareketlilik, doğallık ve tasarlama yöntemine ilişkin sonuçlar ortaya konmuştur. Bitkisel tasarımın alışveriş merkezleri üzerinden ele alındığı çalışmada belirlenen kriterlerin farklı amaçlara hizmet eden mekanlarda da değerlendirilebilmesi sonraki çalışmalar için referans oluşturabilir.

Anahtar Kelimeler

Alışveriş merkezi, iç mekan bitkileri, bitkilendirme, Trabzon

AN EVALUATION ON PLANTING DESIGN IN SHOPPING CENTER INTERIORS: THE CASE OF FORUM TRABZON

Öz

In addition to its ecological effects, planting designs help to obtain a more whole and aesthetic landscape by softening the harsh appearance of the built environment, reducing the visually disturbing features, creating more pleasing and inviting spaces, and integrating the structures into the environment. Plants have become a material that is frequently encountered in many buildings, used to make the space attractive and increase productivity. Shopping centers, where people spend their free time and have social relations, are among the places where planting designs are frequently used, with circulation areas symbolizing streets and squares and spaces supporting recreational activities. In the study, the use of plant materials in the interiors of shopping centers is discussed through the example of the Forum Trabzon. The study consists of 3 stages. In the first stage, a literature background was created by researching the use of plant materials in interiors and shopping centers. The second stage includes the steps of obtaining the data related to the study area, revealing the plant use types in the study area and examining them in the context of functionality, naturalness (living/artificial), mobility (fixed/mobile), and design method (solitary/group). In the third stage, all the collected data was turned into a summary table and the results related to functionality, mobility, naturalness, and design method were revealed in line with the obtained data. Evaluation of the criteria determined in this study, in which planting design is handled through shopping malls, can be a reference for future studies in spaces that serve different purposes.

Anahtar Kelimeler

Mall, indoor plants, plantation, Trabzon

Kaynakça

• Acar, C., Demirbaş, E., Demirbaş, E., Dinçer, P., Dinçer, P., Acar, H., & Acar, H. (2009). Anlamsal farklılaşım tekniğinin bitki kompozisyonu örneklerinde değerlendirilmesi. Turkish Journal of Forestry, 4(1), 15-28.
• Akten, M., Çetinkaya, M. (2014). The Analysis Of User Satisfactıon In Urban Renewal Projects: Kayseri Yıldırım Beyazıt District. International Journal of Liberal Arts and Social Science. Vol. 2 No. 7, ISSN: 2307-924X
• Amıraslanlı, G. (2016). İç mekânda bitki-ışık ilişkisi; Prime Mall Alışveriş Merkezi örneği. (Master’s Thesis). İstanbul Aydın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Baturlar, F. (2011). İç mekânda bitki kullanımının estetik ve fonksiyonel özellikler yönünden irdelenmesi. (Master’s Thesis). Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Hatay.
• Baudrillard, J. (1997). Tüketim toplumu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bozkurt, S.G., & Ulus, A. (2014). Rekreasyonel amaçlı kullanılan alışveriş merkezlerinde iç mekân bitkilerinin organizasyonu ve kullanım parametrelerinin İstanbul (Avrupa Yakası) örneğinde incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 64(2), 24-40.
• Çakar, C. 2010. Alışveriş merkezlerinde tasarım ilkeleri ve bu ilkelerin tüketici beklentilerine göre değerlendirilmesi. (Master’s Thesis). İstanbul Teknik Üniversitesi, Gayrimenkul Geliştirme Anabilim Dalı, İstanbul.
• Çorbacı, Ö.L., Duran Gökalp, D., Aliasghari Khabbazi, P. (2012). İç mekanda bitkilerle tasarımda ışığın önemi. Presented at the Artvin Symposium on Education Focus II, Artvin.
• Çorbacı, Ö.L. ve Ekren, E. (2021). Kentsel Açık Yeşil Alanlarda Kullanılan Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Değerlendirilmesi: Rize Kenti Örneği, Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 17(1): 159-172.
• Davison, E. (2017). Interior plants: selection and care, cooperative extension, Tuscon/Arizona, https://extension.arizona.edu/sites/extension.arizona.edu/files/pubs/az1025.pdf
• Dönmez, Ş., Çakır, M., & Kef, Ş. (2016). Bartın’da yetişen bazı tıbbi ve aromatik bitkilerin peyzaj mimarlığında kullanımı. Journal of Architectural Sciences and Applications, 1 (2), 1-8.
• Ekren, E. ve Çorbacı, Ö.L. (2022). Kahramanmaraş Kentsel Açık Yeşil Alanlarında Kullanılan Bitki Materyalinin Değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 18(1), 25-50.
• Erdemir, K. (2020). İç Mekân Peyzaj Tasarımında Nelere Dikkat Edilmelidir? https://www.huseyinoglupeyzaj.com.tr/ic-mekân-peyzaj-tasariminda-nelere-dikkat-edilmelidir/
• Forum Trabzon AVM. (2021). https://www.avmgezgini.com/avmler/trabzon/forum-trabzon-avm-165.html
• Kılıçaslan, N., & Dönmez, Ş. (2016). Göller bölgesinde doğal olarak yetişen soğanlı bitkilerin peyzaj mimarlığında kullanımı. Turkish Journal of Forestry, 17 (1), 73-82.
• Kösa, S. & Güral, S. M. (2020). Antalya kent merkezindeki bazı alışveriş merkezlerinin iç mekân ve teraslarının bitki materyali ve bitkisel tasarım açısından değerlendirilmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34, 123-138.
• Kumaş, S. (2020). Alışveriş mekanlarında doğal ve yapay ışığın mekan tasarımlarına etkisinin araştırılması: Trabzon Forum Avm örneği. (Master’s Thesis). Avrasya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık ve Yapılı Çevre Anabilim Dalı, Trabzon.
• Oğuz, H., Doygun, H. & Zengin, M. (2009). Iklim Kosullarını Iyilestirici Özellikleri Yönünden Ormanların Kent Peyzajına Katkılarının Arastırılması: Kahramanmaraş Örnegi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 1, 224-231.
• Önder, S., & Akbulut, Ç.D. (2011). Kentsel açık-yeşil alanlarda kullanılan bitki materyalinin değerlendirilmesi; Aksaray kenti örneği. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 25 (2), 93-100
• Pakvaran, A. (2010). Uses of the basic landscaping elements in shopping malls, case study: Istanbul and Dubai. (Unpublished Master’s Thesis). Eastern Mediterranean University, Gazimağusa, Turkish Republic of Northern Cyprus.
• Sarı, D., & Karaşah, B. (2018). Bitkilendirme tasarımı öğeleri, ilkeleri ve yaklaşımlarının peyzaj tasarımı uygulamalarında tercih edilirliği üzerine bir araştırma. MEGARON, 13 (3), 470-479.
• Selim, C. (2021). Otellerde iç mekân bitki tercihlerinin bitkisel tasarım ilkeleri kapsamında değerlendirilmesi ve bakım olanaklarının belirlenmesi: Antalya örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9 (2), 957-970.
• Sezen, I., Aytatlı, B., Ağrılı, R.A., & Patan E. (2017). İç mekân tasarımında bitki kullanımının birey ve mekân üzerine etkileri. ATA Planlama ve Tasarım Dergisi, 1(1), 25-34.
• Tuğluer, M., & Çakır, M. (2019). UFORE Modeli'nin Kent Ekosistemine Hizmet Eden Bileşenlerinin İrdelenmesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 4(2), 193-200.
• Tuğluer, M. ve Gül, A. (2018). The use of UFORE model for determination of environmental effects and value of urban trees case study of Isparta city. Turkish Journal of Forestry, 19(3): 293-307.
• Ulus, A. (1993). Bazı iç mekân süs bitkilerinin kullanım tekniği üzerine bir araştırma. (Unpublished Master’s Thesis). İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, İstanbul.
• Yazgan, M, Uslu, A. & Tanrıvermiş, E. (2003). İç mekân bitkileri (1st ed.). Ankara: Saksı Süs Bitkileri Üreticiliği Derneği Yayınları.
• Yerli, O., & Kaya, S. (2018). Evaluation of ınterior plants as a design element ın shopping malls ın terms of different usage type. International Journal of Engineering Science Invention (IJESI). 7(10), 62-68.