EVENT PLANNING FOR ECOTOURISM BASED ON LAND CHARACTERISTICS: CASE STUDY RIZE ÇAYELI YAMAÇDERE WATERSHED

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 201 - 218, 31.10.2024

Turan Yüksek , Bahriye Çemberci , Ömür Usta

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.1517398

Öz

Nature-based tourism activities need to be carried out by the protection-use principle for the sustainability of different ecosystems. This study aims to develop an ecotourism planning and management model for the Yamaçdere watershed. For this purpose, data on land observations of natural and human resources in the research area and land characteristics created with the ArcGIS program were collected, processed and a management model was tried to be created. As a result of the research, it was determined that the project area was 6.73ha, was between 84-184 m altitude, and 45.08% of the land was located on sunny aspects and between 1-95% slopes. Of 16 different activities have been planned for the research area, compatible with natural resources and other environmental factors. Beekeeping and honey production activity was planned in the highest slope group (49-65%); While stone bridges, hidden gardens and angling activities was planned in the lowest slope group (1-10%). According to the aspect, the most activity is in the north-northeast aspects. Organic wastes that will be released as a result of the activities will be recycled with the vermicompost technique. All activities proposed for the project area will be paid and by appointment. It can be said that the planned project will contribute to qualified and sustainable ecotourism practices.

Anahtar Kelimeler

Planning, sustainability, managemet model, activity, tourism.

ARAZİ KARAKTERİSTİKLERİNİ ESAS ALAN EKOTURİZM AMAÇLI ETKİNLİK PLANLAMASI: ÖRNEK ÇALIŞMA RİZE ÇAYELİ YAMAÇ DERE HAVZASI

Öz

Doğa temelli turizm aktivitelerinin koruma-kullanma ilkesine uygun olarak yapılması farklı ekosistemlerin sürdürülebilirliği için oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı Yamaç Deresi havzası için ekoturizm amaçlı planlama ve yönetim modelinin geliştirilmesidir. Bu amaçla araştırma alanındaki doğal ve beşerî kaynaklara ait yapılan arazi gözlemleri ve ArcGIS programıyla oluşturulan arazi karakteristikleri ile ilgili veriler toplanmış, işlenmiş ve yönetim modeli oluşturulmaya çalışılmıştır. Araştırma sonucunda proje alanının 6.73ha büyüklüğünde, 84-184 m yükseltileri arasında ve arazilerinin %45,08’inin güneşli bakılarda ve % 1-95 eğimler arasında yer aldığı tespit edilmiştir. Araştırma alanı için doğal kaynak ve diğer çevresel faktörlerle uyumlu 16 farklı etkinlik planlanmıştır. En yüksek eğim gurubunda (%49-65) arıcılık ve bal üretim etkinliği; en düşük eğim gurubunda (%1-10) taş köprü, saklı bahçe ve olta balıkçılığı etkinlikleri planlanmıştır. Bakıya göre en fazla etkinlik kuzey-kuzeydoğu bakılardadır. Etkinlikler sonucu açığa çıkacak organik kökenli atıklar vermikompost tekniği ile geri kazanılacaktır. Proje sahası için önerilen etkinliklerin tümü ücretli ve randevulu olacaktır.
Planlaması yapılan proje ile nitelikli ve sürdürülebilir ekoturizm uygulamalarına katkı sağlayacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Planlama, yönetim modeli, sürdürülebilirlik, etkinlik, turizm.

Etik Beyan

Bu çalışma kapsamında etik kurul onayı gerekmemektedir.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma herhangi bir kurum tarafından desteklenmemiştir.

Kaynakça

• Akbana, A., & Bulut, Y. (2021). Uluabat Gölü ramsar alanının ekoturizm açısından değerlendirilmesi, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 8(2), 286-294.
• Akten, S., & Gül, A. (2014). Korunan doğal alanlarda ziyaretçilerin olası etki düzeyleri önlem ve standartların belirlenmesi (Gölcük Tabiat Parkı örneği), SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 15(2), 130-139.
• Altanlar, A., & Kesim, G.A (2009). Akçakoca ilçesinin ekoturizm olanaklarının değerlendirilmesi. Ormancılık Dergisi, 1(5), 25-41.
• Anşin, R. (1979). Trabzon-Meryemana araştırma ormanı florası ve saf ladin meşcerelerinde floristik araştırmalar (pp.234). Trabzon: Karadeniz Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş.
• Arnegger, J., Herz, M., & Campbell, M. (2024). Mass ecotourism, media, and wildlife experience, Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 45, 100732.
• Arslan, Y. (2005). Erdek ve çevresinin ekoturizm açısından değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(13), 29-53.
• Buckley, R. (2011). Tourism and Environment, Annual Review of Environment and Resources, 36(1), 397-416.
• Choi, Y.E., Song, K., Kim, M. & Lee, J. (2017). Transformation planning for resilient wildlife habitats in ecotourism systems. Sustainability 7, 9(4), 487.
• Drumm, A., & Moore, A., (2002). Ecotourism Development - A manual for conservation planners and managers, Volume 1. Virginia: The Nature Conservancy.
• Drumm, A., Moore, A., Soles, A., Patterson, C., & Terborgh, J.E. (2004). Ecotourism Development - A manual for conservation planners and managers, Volume 1. Virginia: The Nature Conservancy.
• Garrod, B., (2003). Local participation in the planning and management of ecotourism: A revised model approach. Journal of Ecotourism, 2(1), 33-53.
• Gültekin, P., & Uzun, O., (2019). Ecological, cultural and participation (ECP) method for the development of ecotourism planning and management strategies: example of Ugursuyu and Aksu basins. European Journal of Sustainable Development, 8(1), 409-427.
• Jing, Y., & Fucai, H., (2011). Research on management of ecotourism based on economic models. Energy Procedia, 5, 1563–1567.
• Khusaini, M., Lestari, A.M., & Finuliyah, F., (2024). A sustainable ecotourism planning model: Does it matter? Journal of Law and Sustainable Development, 12(4), 1-17.
• Kurdoğlu, O., &Yüksek, T. (2006). Kaçkar Dağları Milli Parkı ve çevresinin ekoturizm yönünden değerlendirilmesi. Ulusal 1. Rize Sempozyumu, 16-19 Kasım, 217-224, Rize.
• Kuter, N. & Ünal, H. E. (2009). Environmental, economic and socio-cultural impacts of ecotourism within the frame of sustainability, Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 9(2), 146-156.
• Lv, H., (2022). A design of the ecotourism ındividualized route planning system based on the ecological footprint model, Hindawi Computational Intelligence and Neuroscience, 2022, 11.
• Özalp, M., Yavuz, A., Yüksek, T. & Toker, E. (2009). Baraj ve yol yapımlarının doğal kaynaklara etkisi: Aşağı Çoruh Havzası örneği. II. Ulusal Baraj Güvenliği Sempozyumu ve Sergisi (Uluslararası Katılımlı) 13-15 Mayıs, 477-488, Eskişehir.
• Shang, Y., Sun, Y., & Xu, A., (2020). Rural ecotourism planning and design based on SWOT analysis, International Journal of Low-Carbon Technologies, 15, 368–372.
• Surat, H, Yılmaz, H. & Surat, B. (2015). Yusufeli ve yakın çevresinin ekoturizm kullanım potansiyeli üzerine bir araştırma. Doğu Coğrafya Dergisi, 20(34), 61-88.
• The International Ecotourism Society (TIES), (2024, Nisan). What is ecouturism? https://ecotourism.org/what-is-ecotourism/ Erişim Tarihi: 26.03.2024.
• Tutcu, A. (2021). Ekoturizm ve Türkiye’nin ekoturizm potansiyelinin değerlendirmesi. Atlas Sosyal Bilimler Dergisi, 1(6), 68-82.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2024, Nisan). Toplam nüfus. https://nip.tuik.gov.tr/, Erişim Tarihi: 19.04.2024.
• Yüksek, T., Kurdoğlu, O. & Yüksek, F. (2015). Fırtına havzasındaki turizm faaliyetlerinin bazı çevresel etkileri. Doğu Karadeniz Bölgesi Sürdürülebilir Turizm Kongresi, 14-16 Mayıs, 378-387, Gümüşhane.
• Yüksek, T., Acuner, E., Galipoğlu, S. & Sarı, İ. (2016). Rize ilinde turizm sorunları, sürdürülebilir turizm için stratejik yaklaşımlar. II. Rize Sempozyumu: Turizm, 4-6 Kasım, 65-79, Rize.
• Yüksek, T. (2009a). Effect of visitor activities on surface soil environmental conditions and aboveground herbaceous biomass in Ayder Natural Park, Clean Soil, Air, Water, 37(2), 170-175.
• Yüksek, T. (2009b). Effects of land use management on surface soil properties, erosion ındices and green tea yield in humid blacksea region. Fresenius Environmental Bulletin (FEB), 18(5b), 848-857.
• Yüksek, T., Kurdoglu, O. & Yüksek, F. (2010a). The effects of land use changes and management types on surface soil properties in Kafkasör protected area in Artvin Turkey, Land Degradation and Development, 21(6), 582-590.
• Yüksek, T., Yüksek, F., Eyüpreisoğlu, M., Erdoğan Yüksel, E., & Sütlü, E. (2010b). Effect of visitor activities on topsoil hydrophysical properties in two protected areas in Northern Blacksea Region, 1st International Turkey & Japan Environment And Forestry Symposium. 04-06 November, 264-280, Trabzon.
• Yüksek, T., & Yüksek, F. (2004). Using soil and water resources without a plan and the problems this causes in Pazar. International Soil Congress on Natural Resource Management for Sustainable Development, June 7-10, 18-23, Erzurum.
• Yüksek, T. & Kurdoğlu, O. (2006). Rize yöresindeki yayla kullanımlarının toprak ve su kaynakları üzerinde oluşturduğu sorunlar. Ulusal 1. Rize Sempozyumu, 16-19 Kasım, Bildiriler Kitabı, 250-255 Rize.
• Yüksek, T. (2017). Land use, some forestry studies and a general evaluation of the temporal distribution of precipitation in Rize. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 2(3), 59-66.
• Wu, X., Qiao, S., & Tan, Q. (2022). Destination management for ecotourism activity using analytical hierarchy process. Scientific Programming, 2022, 1-6.