REŞAT NURİ GÜNTEKİN’İN ‘YAPRAK DÖKÜMÜ’ ROMANINDA MUHAFAZAKÂRLIK VE MODERNİZM ÇATIŞMASI

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 226 - 232, 20.12.2019

Cihan Özdemir

https://doi.org/10.30563/turklad.651431

Cited By: 1

Öz

Siyasi, ekonomik ve askerî alanlarda Batılı
devletlerle sık sık karşı karşıya gelen ve 17. yüzyıldan itibaren gerileme
sürecine giren Osmanlı Devleti yöneticilerinin, aydınlarının ve halkının
zihniyet dünyasında ve yaşayış tarzlarında görülen Avrupai etkilerin izleri,
zaman içinde koyuluğu artarak gittikçe belirgin hâle gelir. Bu izlerin tasvir
edildiği alanlardan birisi de edebiyattır. Tanzimat’tan itibaren,
edebiyatçılarımız, modern hayat tarzı ve değerleriyle alakalı duruş ve
görüşlerini yansıttıkları eserler vermiştir. Bu temayül, Cumhuriyet Döneminde
de görülür. Bunlardan birisi de “Yaprak Dökümü” romanının yazarı Reşat
Nuri’dir. "Yaprak Dökümü"nde Reşat Nuri Güntekin,
Tanzimat’tan itibaren romancılarımızın sıkça kullandıkları yanlış Batılılaşma
temasını ele almıştır. Yazar, bu romanında Batılılaşmanın yanlış biçimde algılanması
ve yaşanması olgusunu, Ali Rıza Bey ailesi ve bu ailenin sosyal çevresinde
göstermeyi denemiş ve bu çabası, kendisine Yaprak Dökümü adlı sosyal içerikli
romanını sağlamıştır. Merkezinde Ali Rıza Bey ailesi bulunan romanda, yazar,
Cumhuriyet devrinin ilk yıllarındaki sosyal ve ekonomik kaos ortamında,
toplumun, geleneksel değerleri terk ederek maddeci -paraya dayalı- bir dünya
görüşünü esas alan yeni bir hayat tarzını, ahlak anlayışını benimsemesi konusu
üzerinde durur. Olay örgüsünün sonunda, romanın trajik kahramanı Ali Rıza Bey,
“yeni düzene” teslim olur. Romanda, kahramanın ve çevresindeki ailesinin
yaşadığı deneyim, Cumhuriyet döneminde orta sınıf ailelerin karşı karşıya
kaldığı geleneksel ve modern hayat tarzlarının çatışmasını ve çoğunlukla ‘yeni’nin
galip gelişini temsil eder.

Anahtar Kelimeler

Muhafazakârlık, Modernizm, Batılılaşma, Karakter, Tip

THE CLASH OF CONSERVATISM AND MODERNISM IN THE NOVEL “FALL OF THE LEAVES” BY REŞAT NURİ GÜNTEKİN

Öz

The traces of the European influences seen in the
mentality world and the way of living of the Ottoman Empire rulers,
intellectuals and people, who frequently confronted the Western states in the
political, economic and military fields and entered into a decline from the
17th century onwards, will become increasingly clear over time. One of the
areas in which these traces are depicted is literature. Since the Tanzimat period, our writers have produced works in which they
reflect their stance and views related to modern lifestyle and values. This tendency
is also seen in the Republican Period. One of them is Reşat Nuri, the author of the novel “Yaprak Dökümü”. In Leaf Dump, Reşat Nuri Güntekin has dealt
with the theme of false Westernization which is often used by our novelists
since the Tanzimat period. In this novel, the author tried to show the
phenomenon of the misperception and experience of Westernization in the Ali
Rıza Bey family and the social environment of his family. This effort provided
the author with a social content novel called Yaprak Dökümü. In this novel with
the Ali Rıza Bey family at its center, the author focuses on the adoption of a
new lifestyle and moral understanding based on a materialist-money-based
worldview by abandoning traditional values ​​in an environment of social and
economic chaos in the early years of the Republican era. At the end of the
plot, the tragic hero of the novel, Ali Rıza Bey, surrenders to the “new order.
In the novel, the experience of Ali Rıza Bey and the family around him
represents the clash of traditional and modern lifestyles faced by middle-class
families during the Republican era, and often represents the victorious arrival
of the “new”.

Anahtar Kelimeler

Conservatism, Modernism, Westernisation, Character, Type

Kaynakça

• KUDRET, C. (1987). Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman. İstanbul.
• NACİ, F. (1990). Türkiye’de Roman ve Toplumsal Değişme. İstanbul.
• CUDDON , J. A. (1986). Literary Terms. USA. EMİL, Birol. (1984). Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Şahıslar Dünyası, İstanbul.