XÜSUSİ AD HÜQUQİ KONTEKSTDƏ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 13 - 21, 20.06.2021

Reyhan Habibli

https://doi.org/10.30563/turklad.876881

Öz

Onimik sistemdə qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi zamanın tələbinə uyğun olaraq onomastikanın inkişafına xidmət edən aktual problemlərdən biridir. Onimiya sahəsində nizamlamanın başlıca vasitəsi bu adların rəsmi formalarının kodifikasiyasıdır. Onomastikada kodifikasiya (məcəllələşdirmə) xüsusi adlarla bağlı normativ hüquqi aktların forma və məzmun baxımından təkmilləşdirilməsi yolu ilə sistemləşdirilməsi və dil normalarının nizama salınmasıdır.
Cəmiyyətdəki sosial, siyasi dəyişikliklər müxtəlif münaqişəli nitq situasiyalarının yaranmasına və bunun nəticəsi kimi, xüsusi linqvistik və fənlərarası araşdırmalar tələb edən tətbiqi məsələlərin çoxalmasına səbəb olur. Belə münaqişələrin nizama salınması çox vaxt hüquqi müdaxilə tələb edir.
Məqalənin obyekti Azərbaycan dilindəki xüsusi adlardır. Tədqiqatın məqsədi onomastikada kodifikasiya fəaliyyətinin prinsiplərini müəyyənləşdirmək, xüsusi adın yerinə yetirdiyi funksiyaları təhlil etmək, Azərbaycan onomastikası sahəsində işlərin sistemləşdirilməsi və koordinasiyası üzrə təkliflər irəli sürməkdir. Məqalənin metodoloji bazasını sistemli analiz, təsviri, kompleks və təsnifat metodları təşkil edir. Məqalədə dil vahidləri kimi xüsusi adların hüquqi sahədə işlənməsinin spesifikası şərh edilir, ad formalarının məcəllələşdirilməsindən, bu prosesi şərtləndirən amillərdən, onomastik fəaliyyətin əsas istiqamətlərindən bəhs olunur.

Anahtar Kelimeler

onim, Kodifikasiya, Onomastika, Hüquqi Linqvistika, Onomastik Sistem

A proper name in the legal context

Öz

The improvement of the legislation in the onymic system is one of the actual problems serving to the development of onomastics according to the demand of the time. The basic means of the regulation in the sphere of the onomastics is the codification of the official forms of these names. Codification (codifying) in onomastics is the systematization of the normative juridical acts connected with the proper names by improvement them from the point of view of form and content and regulation of the language norms.
The social and political changes in the society cause the formation of the different disputed speech situations and as a result of it increase the applied problems demanding the special linguistic and interdisciplinary explorations. To regulate these conflicts mostly demands juridical interference.
The object of the article is the proper names in the Azerbaijan language. The purpose of the investigation is to determine the principles of the codification activity, analyze the functions carrying out by the proper names, propose motions for the systematization and coordination of the problems in the sphere of Azerbaijan onomastics. The methodological base of the article consists of the systematic analysis, descriptive, complex and classification methods. The article deals with the study of the specification of the usage of the proper names in the juridical sphere as a language unit, codification of the name forms, the factors substantiating this process and the main directions of the onomastic activity.

Anahtar Kelimeler

Onym, Codification, Onomastics, Juridical Linguistics, Onomastic System

Kaynakça

• Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsi. (2009). Bakı: Qanun.
• Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında. Azərbaycan Respublikasının Qanunu. (2003). Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu (31 yanvar 2003-cü il, № 1, maddə 2). Bakı.
• Bolşoy psixologiçeskiy slovar. (2003). Sankt-Peterburg: Praym-Yevroznak.
• İctimai, siyasi, hüquqi, iqtisadi, coğrafi və tarixi terminlərin ümumi izahlı lüğəti. Tərtibçi: Elçin Cəfərov. http://elchinya.narod.ru/downloads/Tertib/Luget.pdf
• Krısin, L. P. (2006). Tolkovıy slovar inoyazıçnıx slov. Moskva: Eksmo.
• Golev, N. (2003). Vzaimodeystviye yestyestvennogo i yuridiçeskogo yazıka kak bazovaya problema yurislingvistiki (2017, 5 sentyabr). URL: http://lingvo.asu.ru/golev/articles/z09.html
• Muravyova, N. (2004). Yazık konflikta. Moskva: Termika: Kodeks. URL: http://elar.urfu.ru/bitstream/10995/1438/5/1324428_readingbook.pdf CD-ROM Normativ hüquqi aktlar haqqında. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Qanunu. (2011). Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu (16 fevral 2011-ci il, № 2, maddə 39). Bakı.
• Superanskaya, A. (2009). Obşşaya teoriya imeni sobstvennogo. Moskva: Librokom