Kültürel ortaklığın göstergesi deyimlerin öğretimi

Yıl 2014, , 113 - 128, 01.08.2014

Filiz Mete

https://doi.org/10.1501/Trkol_0000000288

Cited By: 4

Öz

Bireylerin dil becerilerinin etkin kullanımı zengin kelime hazinesi, diğer bir ifade ile sözcük dağarcığına bağlıdır. Söz konusu birikimi oluşturan ise sadece kelimeler değil kültürel birikimi de yansıtan atasözleri, deyim ve deyişlerdir. Dil, iletişimi sağlayan bir araç olarak bireylerin kültürel olarak bütünleşmesinde etkili olur. Bu yönüyle deyimler, dilin kültürel boyutunu destekleyen ve yürüten önemli malzemelerdir. Bir dili etkili kullanabilmek için deyimlerin öğrenilmesi ve bilinmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, ortaokul 7. Sınıf Türkçe dersinde öğrencilere kazandırılması amaçlanan deyimlerin öğretiminde hangi uygulamaların daha etkili olduğunu ve bu uygulamalardan hangisinin belirli bir süre sonra hatırlamayı kolaylaştırdığını ayrıca cinsiyet faktörünün ne şekilde etkili olduğunu tespit edebilmektir. Bu amaç doğrultusunda, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı 3 farklı okulda ve ortaokul 7. Sınıfta bulunan 13-15 yaş aralığındaki 127 tane öğrenci ile çalışma grupları oluşturulmuştur. Öncelikle deyimlerin belirlenmesi için belge taraması ve başarı testi (ön test) yapılmış ardından belirlenen deyimlerin öğretimi için üç farklı uygulama gerçekleştirilmiş ve hemen arkasından tekrar başarı testi (son test) yapılmıştır. Üç hafta sonra aynı başarı testi (tekrarlı son test) aynı katılımcılara tekrar uygulanmış ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Uygulamalar arasında anlamlı farklılıklar belirlenmiş ayrıca görsellerin öğrenenlerde daha kalıcı etki yarattığı ve her aşamada kız öğrencilerin başarı oranlarının erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, deyimlerin öğretimi, deyim öğretiminde uygulamalar

CULTURAL PARTNERSHIP INDICATOR TEACHING OF IDIOMS

Öz

Effective use of language skills of individuals depends on the vocabulary in other words, rich vocabulary. In the case of deposition of forming are not just words, are proverbs, idioms and sayings which reflecting the cultural heritage. Language as a means of providing communication becomes effective in individuals cultural integration. In this sense, idioms are supporting the cultural dimension of the language and carrying out important material. To use language effectively idioms must be learned and known. The purpose of this study is to identify which method is used when teaching the idioms is more effective for Turkish courses in secondary school Grade 7 students, and which of these methods is easier to remember after a certain period, and what is the effect of the gender factor. For this purpose, three different working groups have been created with 127 students who are up to 13-15 age range in 7.class of the junior high schools which are affiliated to the Ministry of Education. First of all, for the determination of idioms document analysis and achievement test (pre-test) was performed, and then was applied three different methods for teaching the selected idioms, and immediately after re-achievement test (posttest) was conducted. Three weeks later, the same achievement test (delayed post-test) applied again to the same participants, and statistical comparisons were made. Significant differences between the methods was determined, and also determined that the visuals are more permanent, and female students have the high success rate at each stage than male students

Anahtar Kelimeler

Turkish education, teaching of the, teaching methods of idioms

Kaynakça

• Akçay, A. ve Şimşek, T. (2015). Deyimlerin öğretiminde drama ve hikâyeleme yöntemlerinin kullanımının 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarıları ve kalıcılık düzeylerine etkisi, Route Educational and Social Science Journal, Volume 2(4),ss. 324- 331.
• Aksoy, Ö.A. (1977). Atasözleri ve deyimler sözlüğü 3. dizin ve kaynakça, Ankara Yayınevi, Türk ve Tarih Kurumu.
• Aksoy, Ö. A. (1988). Atasözleri ve deyimler sözlüğü, İstanbul: İnkılâp Kitapevi Yayınları.
• Akyol, H. (1998). Kelime tanıma ve okumaya etkisi. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri
• Sempozyumu Bildirileri, Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları, C.I, s.677- 684.
• Aydın, B.Ç., Ünal, T.F. (2015). Şarkılarla deyimlerin öğretimi ve anlamlandırılması, International Journal of Languages’ Education and Teaching, UDES 2015, 430-442.
• Aygün, M. (1999). Yabancı dil dersinde sözcük öğretimi ve sözcük dağarcığını geliştirme teknikleri, Dil Dergisi, Sayı:78, 5-16.
• Ayırır, O. İ., Arıoğul, S., Ünal, D. Ç. (2012). Cinsiyetin ve öğrenim alanlarının hazırlık öğrencilerinin yabancı dil öğrenme stratejisi kullanımına etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:42, 60-71.
• Barın, E. (2004). Yabancılara Türkçe öğretiminde ilkeler. Türkiyat Araştırmaları, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yıl: l, S: 1,19-30.
• Bayraktar, N., Yaşar F. Ö. (2005). İlköğretim I. kademe V. sınıfta deyim öğretimine ilişkin uygulamalar ve deyim öğretimine yeni bir yaklaşım. TÖMER Dil Dergisi. S:127, 7- 19.
• Bulut, M. (2013). Türkçe eğitimi ve öğretiminde dil ve kültür aktarımı aracı olarak atasözleri ve deyimlerin önemi, Turkish Studies, volume 8/13, 559-575.
• Demir, T., Melanlıoğlu, D. (2011). Türkçe öğretiminde deyimlerin çağrışımla kazandırılması, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 31, Sayı 3 (2011) 631-649.
• Halliday, Michael A.K. (1973). Explorations in the functions of language, London: Arnold.
• Hengirmen M. (1995). Deyimler Sözlüğü (1000 Temel Deyim). Ankara, Engin Yay.
• Horzum, M. B., Alper , A. (2006). Fen bilgisi dersinde olaya dayalı öğrenme yöntemi, bilişsel stilin ve cinsiyetin öğrenci başarısına etkisi, Ankara University, Journal of Faculty of http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/151/1095.pdf] 03.08.2015 tarihinde erişildi. vol: 39, no: 2, 151-175. [Online:
• İşbulan, Z. D. (2010). 7. sınıf Türkçe çalışma kitaplarındaki deyimlerin öğretiminde kullanılan etkinliklerin etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Göçer, A. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin deyimleri kullanma yeterlikleri üzerine bir inceleme, Karadeniz Dergisi, Yıl 4, sayı 13, 96-109.
• Gülcan, F. (2010). Deyim öğretiminde gösteri tekniğinin etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Güleryüz, H. (2002). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Mete, F. (2013). Türkçeyi yabancı dil olarak öğreten öğretmenlerin özel alan yeterlikleri üzerine bir araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: G.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• MEB (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı
• Online: http://ttkb.meb.gov.tr/program] 03.05.2015 tarihinde erişildi.
• Mürsel, C. G. (2009). Deyim ve atasözlerinin öğretiminde karikatürün etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, A. Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öz, F. (2001). Uygulamalı Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yay.
• Özbay, M., Melanlıoğlu, D. (2008). Türkçe eğitiminde kelime hazinesinin önemi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt:V, S:I, 30-45.
• Özbay M., Melanlıoğlu D. (2009). Türkçe eğitiminde deyimlerin öğretme ve öğrenme süreci bakımından değerlendirilmesi, Millî Eğitim. S. 181, 8-19.
• Özbay M., Akdağ, E. (2013). Deyimlerin öğretiminde aktif öğrenmenin etkisi, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(2), 46-54.
• Şenol, Z. (2011). Deyimlerin yaratıcı drama yöntemiyle öğretimi. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• TDK, Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, 1972, [Online: http://tdk.gov.tr/ ] 11.05.2015 tarihinde erişildi.
• Varışoğlu, B., Şeref, İ., Gedik, M., Yılmaz, İ. (2014). Deyim ve atasözlerinin öğretilmesinde görsel bir araç olarak karikatürlerin başarıya etkisi, Karadeniz Araştırmaları, S: 41, 226-242.
• Yaman, H. ve Gülcan, F. (2009). Sözcük dağarcığını zenginleştirme etkinliği olarak deyim öğretimi: gösteri tekniği uygulaması, Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, sayı 11 (2), 59-71.
• Yavuz, N. (2010). Yabancı dilde deyimlerin öğretimi için bir araç geliştirme denemesi, Dil Dergisi, S: 147, 7-21.