RABGÛZÎ’NİN KISASÜ’L-ENBİYA’SINDAN HAREKETLE KİMİ KAVRAMLARIN YENİDEN GÜNDEME TAŞINMASI

Yıl 2018, , 171 - 186, 30.12.2018

Hadi Şenol , Aysu Ata

https://doi.org/10.1501/Trkol_0000000310

Öz

Rabgûzî, Harezm’de 1310 yılında Kısasü’l-Enbiya adlı çalışmasını tamamlar. O yıllarda henüz 9 veya 10 yaşlarında bir çocuk Şam’da hafızlık eğitimini yeni bitirmiştir. O çocuk, sonraki yıllarda yüzyılın yetiştirdiği çok önemli İslâm bilginlerinden biri olarak anılan Hafız İbn Kesir’dir. Hayatı hakkında bugüne kadar hiçbir kayda rastlanmayan, tek bilgi kaynağı yazdığı eser olan Rabgûzî’nin günümüze dek gelebilen yalnızca Kısasü’l-Enbiya adlı kitabı var. İbn Kesir’in ise tefsir alanında iki, hadis alanında ya da dalında dokuz, fıkıh alanında dört, tarih ve tabakat alanında ise yedi eseri var. Bu yazıda birbirlerinden 4000-5000 km uzaklıkta, iki farklı ortamda, aynı yüzyılın ilk yarısında, ayet ve hadislerin ışığında yazılan peygamber hikâyeleri hareket noktamız olacak. Başlangıç bölümlerinde yer alan yaratılış kıssası ve Âdem kıssasının aynı ve farklı yanlarından yola çıkarak Peygamberler Tarihi ve Dinler Tarih’inde yer alan tarihler konusunu yeniden düşünmenin kapılarını aralamaya çalışacağız. 

Anahtar Kelimeler

Kısasü’l-Enbiya, Dinler Tarihi, Peygamberler Tarihi, Yaratılış

Kaynakça

• BIÇAK, Ayhan (2013), “Tarih Düşüncesi”, Tarih Yazıcılığı. Cogito, Bahar, S. 73.
• ADAM, Baki (Editör) (2016), Dinler Tarihi - El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları.
• ARMSTRONG, Karen (2016), İncil, İstanbul: Versus Yayınları.
• ARMSTRONG, Karen (2017), Tanrı’nın Tarihi, İstanbul: Pegasus Yayınları.
• ATA, Aysu (2018), Rabgûzî, Kısasü’l-Enbiya (Peygamber Kıssaları), Ankara: TDK Yayınları Ankara. (Baskı aşamasında).
• AYDIN, Mahmut (2015), Ana Hatlarıyla Dinler Tarihi, İstanbul: Ensar Yayınları.
• BOTTERO, J. – KRAMER, S. N. (2017), Mezopotamya Mitolojisi, İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• BROWN, Dan (2017), Başlangıç, İstanbul: Altın Kitaplar. BUCAİLLE, Maurice (1984), Müsbet İlim Yönünden Tevrat, İnciller ve Kur’an, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• COLLİNS, Andrew (2017), Göbekli Tepe ve Tanrıların Doğuşu, İstanbul: Alfa Yayınları. Faruk Saleem için: (www.milliyet.com.tr/yazarlar/gunericivaoglu/ucurum-1281049/)
• HARARI, Yuval Noah (2017) Sapiens, İstanbul: Kollektif Yayınevi.
• HOOKE, S. H. (1991), Ortadoğu Mitolojisi, Ankara: İmge Kitabevi.
• İBN KESİR (2017), Peygamberler Tarihi I-II, İstanbul: Çelik Yayınevi.
• İBN KESİR (2000), Büyük İslam Tarihi. El-Bidaye ve’n-Nihaye 1-15, Ankara: Çağrı Yayınları.
• KUTLU, Sönmez (Hazırlayan) (2012), İmam Maturidi ve Maturidilik, Ankara: Otto Yayınları.
• NİCHOLSON, Reynold A. (2014), İslam Sufileri, İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
• ÖZTÜRK, Mustafa (2013), Kıssaların Dili, Ankara: Ankara Okulu.
• ÖZTÜRK, Mustafa (2015), Kur’an-ı Kerim Meali. Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri, Ankara: Ankara Okulu.
• ÖZTÜRK, Mustafa (2016), Kur’an ve Yaradılış, İstanbul: Kuramer.
• SCHIMMEL, Annemarie (2001), İslamın Mistik Boyutları, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• SCHIMMEL, Annemarie (2017), Dinler Tarihine Giriş, İstanbul: Külliyat Yayınları.