Ârif’in Kütahya şehrengizi

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 1, 184 - 212, 01.04.2018

Ebubekir S. Şahin

https://doi.org/10.1501/Trkol_0000000298

Öz

Kütahyalı Ârif, bir mürettep divanı ve bir şehrengizi ile XVII. yüzyıl şairlerindendir. Ömrünün büyük kısmını Kütahya’da geçiren şair bazı kaynaklara göre birkaç şehirde kadılık yapmıştır. Ancak onun eserlerinde Kütahya dışında bir yerden söz edilmez. Ârif’ten bahseden ilk kaynaklarda onun şehrengizinden örnek beyitler aktarılmıştır. Ancak daha sonraki kaynaklarda onun şehrengiz yahut divanına değinilmez. Onun divanı, bu kaynaklarda Bursalı Ârif Ağa adlı başka bir şaire mal edilmiştir

Anahtar Kelimeler

-

THE KÜTAHYA ŞEHRENGIZ BY ARİF

Öz

“Kütahyalı Arif”, meaning Arif from Kütahya, is a 17th century poet, who penned a Şehrengiz and a Divan. Spending a great portion of his life in Kütahya, Arif was also appointed as kadi (judge) to other cities. However, there is no mention of other cities in his works but Kütahya. Available earliest sources, which give reference to Arif, quote some of his exemplary couplets from his Şehrengiz. But sources dating to later periods refer neither to his Divan nor to his Şehrengiz. Moreover, some sources falsely attribute his Divan to another poet with the name of Bursalı Arif Agha

Anahtar Kelimeler

XVIIth Century Ottoman Poetry, Arif, Şehrengiz, Kütahya

Kaynakça

• AKKUŞ, Metin (1987). Türk Edebiyatında Şehr-engizler ve Bursa Şehr-engizleri. Erzurum: Atatürk Ü. SBE. YL Tezi.
• ALTUN, Kudret (1997). Tezkire-i Mucib İnceleme-Tenkidli Metin- Dizin-Sözlük. Ankara: AKM Başkanlığı Yayınları.
• ÇAPAN, Pervin (1999).Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî (Nuhbetü'l-Âsâr min Fevâidil-Eşâr) İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Başkanlığı Yayınları.
• ÇETİNKAYA, Ülkü (2014). “Bir Kadın Şehrengizi: Azîzî’nin İstanbul Şehrengizi”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 54: 229-68.
• ÇINAR, Bekir (2014). Visâlizade Ârif ve Dîvânı. Niğde: Kesit.
• ÇIPAN, Mustafa (1992). “Belîğ İsmail”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C. 5: 415-416.
• DONUK, Suat (2016). Türk Edebiyatında Vefeyatname ve İsmail Beliğ'in Güldeste-i Riyaz-ı İrfan'ı. Gece Kitaplığı.
• ERDOĞAN, Mustafa (2009). “Divan Şiirinde Ortak Mahlas Sorunu ve Kabulî örneği”. Erdem. S.53: 55-81.
• Evliyâ Çelebi b. Derviş Mehemmed Zıllî (2011). Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi. 9. Kitap. (haz. Yücel Dağlı, Seyit Ali Kahraman, Robert Dankoff). İstanbul: YKY.
• GÖK, Taner (2015). “Beyânî’nin Sinop Şehrengizi”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 10/8 Spring: 1107-1136.
• GÖK, Taner (2016). “Fakîrî’nin İstanbul Şehrengizi”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 21: 233-282.
• GÖK, Taner (2017). “On Altıncı Asırda Bir Şehir Övgüsü: Budin”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 23: 119-131.
• GÜLER, Kadir (1996). “XIX. Asır Şuarasından Arifî ve Pesendî’nin Kütahya Methiyeleri”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 1. Sayı 7: 279-285.
• GÜZEL Bilal (2012). Kemiksiz-zâde Safvet Mustafa ve “Nuhbetü’l- Âsâr Min Ferâidi’l-Eş’âr” İsimli Şair Tezkiresi. Ankara: Gazi Üniversitesi SBE. YL. Tezi.
• İsmail Belîğ (1985). Nuhbetü’l-Âsâr li-Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr. (haz. Abdulkerim Abdulkadiroğlu). Ankara: Gazi Ü. Yay.
• İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu. C. II. (haz. Komisyon) İstanbul: MEB Yay.
• KARACASU, Barış (2007). “Türk Edebiyatında Şehr-engîzler” Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi V /10. 259-313.
• KARAİSMAİLOĞLU, Adnan (2001). “Türk ve Fars Edebiyatlarında Şehr-engizler.” Klasik Dönem Türk Şiiri İncelemeleri. Ankara: Akçağ: 139- 146.
• KAYA, Bayram Ali (2010). “Şehrengiz”.Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C. 38.
• LEVEND, Agâh Sırrı (1958).Türk Edebiyatında Şehr-engizler ve Şehr- engizlerde İstanbul. İstanbul: İstanbul Enstitüsü.
• Mehmed Süreyyâ (1308). Sicill-i Osmânî yahud Tezkire-i Meşâhîr-i Osmaniye. I. İstanbul: Matbaa-i Âmire: 227-228.
• Müstakim-zâde Süleyman Sa’deddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n- Nisebi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. Tıpkıbasım. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları: vr 307b.
• ÖZTÜRK, Murat (2014), “Maksadî’nin Yenice ve İştip (İştib) Şehrengizleri”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25): 51-80.
• Şemseddin Samî (1306). Kâmûsu’l-A’lâm, C. 6. İstanbul: Mihran Matbaası: 4687.
• Şeyhî Mehmed Efendi (1989). Şakâik-ı Nu’maniye ve Zeyilleri- Vekâyiü'l Fudalâ, I. (haz. A. Özcan). İstanbul: Çağrı Yay.
• TAVŞANCIOĞLU, Ali (2012). Niğdeli Dîvân Şairleri. Yozgat: Kün Yayıncılık.
• TIĞLI, Fatih (2007). “Klâsik Türk Edebiyatında Şehrengiz Çalışmaları Hakkında Bibliyografya Denemesi” Turkish Studies International Periodical For the Languages. Literature and History of Turkish or Turkic 2/4 Fall 2007: 763-70.
• TUMAN, Mehmed Nâil (2011). Tuhfe-i Nâilî Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri,I-II. (haz. Cemal Kurnaz- Mustafa Tatçı). Ankara: Bizim Büro Yayınları.
• TURAN, Lokman (2011). “Defterdâr-zâde Ahmed Cemâlî’nin Siroz Şehrengîzi”. Osmanlı Araştırmaları, The Journal Of Ottoman Studies, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Kütüphanesi. İslam Araştırmaları Merkezi, XXXVII: 49-76.
• ULUDAĞ, Erdoğan (1992). Şeyhülislam Bahayi Divanı: İnceleme - karşılaştırmalı metin. Erzurum: Atatürk Ü. SBE. Yayımlanmamış YL Tezi.
• YILMAZ, Kâşif (2001). Güftî ve Teşrîfâtu’ş-Şu‛arâsı. Ankara: AKM Başkanlığı Yayınları.
• ZAVOTÇU, Gencay (1993). Rıza Tezkiresi İnceleme-Metin. Erzurum: Atatürk Ü. SBE. YL. Tezi.