Eski Uygurca metinlerin tarihlendirilişi ile ilgili tespitler

Yıl 2014, Cilt: 21 Sayı: 1, 1 - 14, 01.04.2014

Ferruh Ağca

https://doi.org/10.1501/Trkol_0000000275

Cited By: 2

Öz

Kadim Uygur Türkleri tarafından yazılan ve birçoğu Maniheist ve Budist çevreye ait olan metinlerin yazılış tarihleri genellikle belirsizdir. Yazılış tarihleri ifade edilmiş metinlerin ise, hangi yılda yazıldıkları tam olarak bilinememektedir. Bu yazıda, Uygur Türkleri tarafından 8.-14. yüzyıllar arasında yazılan ya da tercüme edilen metinlerin kolofon kayıtları ve dil özelliklerine göre tarihlendirilişi ile ilgili görüşler ifade edilmiştir. Bu çerçevede Eski Uygurca metinler, dil özellikleri bakımından yeniden tasnif edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Eski Türkçe, Eski Uygurca, Eski Uygurca Metinlerin Tarihlendirilişi

FINDINGS ABOUT DATES IN OLD UYGHUR TURKISH TEXTS

Öz

History of ancient Uyghur Turkish texts, most of which belong to Maniheist and Buddhist believes, is unknown. The texts which bear the writing date also don’t have the exact writing year. In this paper, colophon recordings and the lingual specification of the written or translated texts by Uyghur Turks during 8.-14. centuries will be studied based on their dates and related statements. Accordingly the old Uyghur texts are reclassified based on their lingual specifications

Anahtar Kelimeler

Old Turkish, Old Uyghur Turkish, Dates In Old Uyghur Turkish

Kaynakça

• Ağca, Ferruh (2006a), Eski Uygur Türkçesiyle Yazılmış Eserlerin Ses ve Şekil Özelliklerine Göre Tarihlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara (Basılmamış Doktora Tezi).
• Ağca, Ferruh (2006b), “Maniheist ve Budist Türkçe Metinlerin Tarihlendirilmesinde Kullanılan Ölçütler”, Türkbilig Türkoloji Araştırmaları 2006/12, Ankara: 3-37.
• Barutcu-Özönder, F. Sema (2002), “Eski Türklerde Dil ve Edebiyat”, Türkler C. 3, Ankara: 481-501.
• Barutcu-Özönder, F. Sema (2005), “Eski Türk Yazıt Kolofonlarının Dil ve Tarih Araştırmaları Açısından Değeri”, Çağdaş Türklük Araştırmaları Sempozyumu 2005, 7-11 Haziran 2005, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, Ankara (Yayımlanmamış Bildiri).
• Bazin, Louis (1991), Les Systemes Chronologiques Dans le Monde Turc Ancien, Akademiai Kiado, Budapest.
• Clark, Larry (1975), Introduction to the Uyghur Civil Documents of East Turkestan (13th – 14th cc.), Indiana University.
• Clauson, Gerard (2002), Studies in Turkic and Mongolic Linguistics, Royal Asiatic Society Books, London, New York.
• Doerfer, Gerhard (1991), “Bemerkungen zur chronologischen Klassifikation des alteren Türkischen”, AoF 18,1: 170-186.
• Doerfer, Gerhard (1993), Versuch einer linguistischen Datierung älterer osttürkischer Texte, Harrassowitz Verlag, Turcologica 14, Wiesbaden.
• Ekrem, Erkin (2002), “Seyahatnamelere Göre Göktürklerde Budizm”, Türkler, Ankara: 358-374.
• Elverskog, Johan (1997), Uygur Buddhist Literature, Silk Road Studies I, Brepols, Turnhout.
• Ercilasun, Ahmet Bican (2004), Başlangıçtan Günümüze Türk Dili Tarihi, Akçağ Yay., Ankara.
• Erdal, Marcel (1979a), “The Chronological Classification of Old Turkic Texts”, CAJ 23: 151-175.
• Erdal, Marcel (2004), A Grammar of Old Turkic, Brill Handbook of Oriental Studies, Leiden-Boston.
• Gabain, Annemarie v. (1955), “Alttürkische Datierungsformen”, UAJb 27, 1955: 191-203.
• Laut, Jens Peter (1986), Der frühe türkische Buddhismus und seine literarischen Denkmäler, Otto Harrassowitz, Wiesbaden.
• Róna-tas, András (1968), “A Brief Note on the Chronology of the Tun-Huang Cellections”, AOH 21: 313-316.
• Tekin, Şinasi (1966), “Buyan Evirmek”, Reşit Rahmeti Arat İçin, TKAE Yay., 19, Ankara: 390-411.
• Tekin, Şinasi (1993), Eski Türklerde Yazı, Kâğıt, Kitap ve Kâğıt Damgaları, (Haz.: R. Tûba Çavdar), Eren Yay. İstanbul.
• Tezcan, Semih (1975), Eski Uygurca Hsüan Tsang Biyografisi X. Bölüm, Ankara.
• Zieme, Peter (1969), Untersuchungen zur Schrift und Sprache der manichaisch- türkischen Turfantexte, Berlin (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• Zieme, Peter (1981), “Bemerkungen zur Datierung uigurischer Blockdrucke”, JA 269 1-2: 385-399.
• Zieme, Peter (1992), Religion und Geselschaft im Uigurischen Königreich von Qoço, Kolophone und Stifter des alttürkischen buddhistischen Schrifttums aus Zentralasien, Westdeutscher Verlag, Berlin.