Halide Edip’in Vurun Kahpeye romanında farklı boyutlarıyla Millî Mücadele’ye yaklaşım

Yıl 2013, Cilt: 20 Sayı: 1, 53 - 80, 01.04.2013

Erdoğan Kul

https://doi.org/10.1501/Trkol_0000000267

Cited By: 2

Öz

Millî Mücadele dönemi, hem savaş yıllarında yazılmış belli sayıdaki romanda hem de sonraki yıllarda verilen çok sayıda eserde çeşitli yönleriyle ele alınmıştır. Kendisi de doğrudan cephelerde görev yaparak bu mücadelenin içinde bulunmuş olan Halide Edip, Vurun Kahpeye romanında, sadece düşman işgaline karşı kazanılan bağımsızlık savaşının mutlak ve kalıcı bir zafer için yeterli olamayacağını fark ettirmeye çalışır. Onun bakışına göre asıl zafer, bağnazlığın ortadan kaldırılması yanında, yozlaşmış yönetim anlayışı ve işlevsizleşmiş eğitim-öğretim sisteminin Batılı modellere uygun olarak düzenlenmesiyle kazanılacaktır. Böylece yazar, Millî Mücadele’ye daha kapsamlı ve uzun vadeye yayılmış çabaları da sürece dâhil eden bir bakış ortaya koyar. Romanda, Kuva-yı Milliye yüzbaşısı Tosun Bey’in askerî planda yürüttüğü mücadele ile nişanlısı Aliye’nin bir öğretmen olarak eğitimöğretim cephesinde verdiği mücadele aynı düşünsel arka plana dayalı, aynı amaca dönük, birbirini tamamlayan ve birbirini anlamlı kılan eylemler olarak gösterilir. Bu yazıda, Halide Edip’in Vurun Kahpeye romanındaki farklı Millî Mücadele yaklaşımı ana noktalarıyla değerlendirilmeye çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Millî Mücadele, Halide Edip, Roman, Eğitim-Öğretim, Modernleşm

APPROACH TO THE NATIONAL STRUGGLE WITH DIFFERENT DIMENSIONS IN THE NOVEL “VURUN KAHPEYE” (HIT THE WHORE) WRITTEN BY HALİDE EDİP

Öz

The period of National Struggle has been discussed and dealt both in a certain number of novels written in the war years and in the great number of masterpieces produced in the following years with its various aspects. Halide Edip, who herself also involved in this struggle by working directly at frontlines, in her novel named "Vurun Kahpeye", tries to make the reader aware of the fact that the independence war won against invasion of enemy alone could not be sufficient for an absolute and permanent victory. According to her point of view, the main/permanent victory will be won, besides elimination of the bigotry, by designing the degenerated management mentality and the nonfunctional education system in conformity with Western models. Thus, the Author reveals a point of view which included into the process also the more comprehensive and long-term efforts spread over the National Struggle. In the Novel, the struggle carried out by Tosun Bey, Captain of "Kuva-yı Milliye" (National Military Forces), at Military Plan and the struggle given by his fiancée Aliye at the front of education as a teacher have been displayed and described as the events based on the same intellectual backgound, which are oriented towards the same purpose, complementary and made each other meaningful. In this paper, Halide Edip’s approach to the National Struggle which is different in her novel called “Vurun Kahpeye” will be tried to be evaluated and studied with the main points

Anahtar Kelimeler

Key Words: National Struggle, Halide Edip, Novel, Education, Modernization.

Kaynakça

• ADIVAR, Halide Edip (1979). Türkün Ateşle İmtihanı, İstanbul: Atlas Kitabevi.
• ____________ (2007). Mor Salkımlı Ev, İstanbul: Can Yayınları.
• ____________ (2014a). Vurun Kahpeye, İstanbul: Can Yayınları.
• ____________ (2014b). Yeni Turan, İstanbul: Can Yayınları.
• ALTINKAYNAK, Yasemin (2004). Millî Mücadele Romanlarında Kadın Tipleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı (Yeni Türk Edebiyatı) Anabilim Dalı.
• ÇETİŞLİ, İsmail (2007). “II. Meşrutiyet Döneminde Milliyetçilik Düşüncesi ve Türk Edebiyatına Yansıması,” II. Meşrutiyet Dönemi Türk Edebiyatı, (Haz. İsmail Çetişli, Nurullah Çetin, Abide Doğan, Alim Gür, Şenol Demir, Cengiz Karataş), Ankara: Akçağ Yayınları.
• ENGİNÜN, İnci (1978). Halide Edip Adıvar’ın Eserlerinde Doğu ve Batı Meselesi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• ____________ (1991). Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• ____________ (2011). Mukayeseli Edebiyat, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• İLERİ, Selim (2014). “Vurun Kahpeye: Birkaç İzlenim,” Halide Edip Adıvar, Vurun Kahpeye, İstanbul: Can Yayınları.
• KACIROĞLU, Murat (2009). “Millî Mücadele ve Erken Dönem Cumhuriyet Romanında Harp Zenginleri”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 20, Kış 2009.
• KAHRAMAN, Hasan Bülent (2003). “Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı- Temel Eserlerimiz,”Radikal Kitap, 31.10.2003.
• KALPAKLI, Mehmet (2014). “Sunuş,” Halide Edib Adıvar, Vurun Kahpeye, İstanbul: Can Yayınları.
• ÖNCÜ, Ali (2009). Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Din Eğitimine Bakış (Halide Edip Adıvar Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlahiyat Anabilim Dalı.
• ÖNERTOY, Olcay (2011). “Halide Edip Adıvar’ın Romanlarında Toplumsal Eleştiri,” Türkoloji Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 1.
• SEVİNÇ, Canan (2009). “Atatürk Dönemi (1923-1938) Türk Romanında Millî Mücadele,” Turkish Studies, Cilt: 4/ I-II, Kış 2009.
• TÜRKEŞ, A. Ömer (2006). “Bir Avuç Roman,” Birikim, Sayı: 207, Temmuz 2006.
• YALÇIN, Alemdar (2012). Siyasal ve Sosyal Değişmeler Açısından Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı (1920-1946), Ankara: Akçağ Yayınları.