Halide Edip Adıvar’ın romanlarında toplumsal eleştiri

Yıl 2011, Cilt: 18 Sayı: 1, 37 - 46, 01.04.2011

Olcay Önertoy

https://doi.org/10.1501/Trkol_0000000202

Cited By: 2

Öz

Bu yazıda, Türk edebiyatının önemli kalemlerinden biri olan Halide Edip Adıvar toplumunun sorunlarını çok yönlü bir bakış açısıyla irdeleyen ilk kadın roman yazarımız olarak konumlandırılacak ve bu çerçevede, öncelikle Halide Edip’in toplumsal sorunlara yönelmesinin etkenleri üzerinde durulacaktır. Daha sonra, Halide Edip’teki toplumsal eleştiri konusu, ‘Yanlış Batılılaşma’, ‘Eğitim’, ‘Kadınların Eğitimi’, ‘Dinde Tutuculuk’, ‘Ahlâk Çöküntüsü’, ‘Devlet Yönetimi’ alt başlıklarıyla ele alınacak; bu yolla onun bir kadın yazar olarak ne denli değişik sorunlara eğildiği, toplumdaki önemli aksaklıkları açıkça ortaya koymaktan çekinmediği vurgulanacaktır. Halide Edip’in, Batılılaşmanın yanlış anlaşılması, eğitim, din, devlet yönetimi, savaş yıllarında, yeni yönetime geçişlerde görülen ahlâk çöküntüsü, aile yapısındaki sarsıntılar gibi, yaşadığı, gözlemlediği çeşitli sorunları okura, kendi ya da romandaki kişiler aracılığıyla nasıl ilettiği de üzerinde durulacak bir diğer noktadır

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Eleştiri, Yanlış Batılılaşma, Eğitim, Din, Devlet Yönetimi, Ahlâk Çöküntüsü

Social Criticism In Halide Edip Adivar’s Novels

Öz

This article considers Halide Edip Adıvar, one of the most prominent figures in Turkish literature, to be the first woman novelist to have a multifaceted outlook on social problems and strives in the first place to identify the reasons for which Halide Edip looked into these social problems. The article then goes on to categorize Halide Edip’s social criticism under such headings as ‘Erroneous Westernization’, ‘Education’, ‘Education of Women’, ‘Conservatism in Religion’, ‘Moral Decline’ and ‘Government’ thereby underlining the vast variety of problems she tackles as a woman novelist without the slightest attempt to overlook any social shortcomings. The article will also focus on how Halide Edip uses her writing or different characters in her work to convey her experiences and observations in problematic areas such as the misconception of Westernization, education, religion, government, moral decline seen during war time and in transition phases as well as tribulations in family structure

Anahtar Kelimeler

Social Criticism, Erroneous Westernization, Education, Religion Government, Moral Decline.

Kaynakça

• ADIVAR, Halide Edip. (1946). Sonsuz Panayır. Atlas Yayınevi. --. (1972). Akile Hanım Sokağı. Atlas Yayınevi. --. (1973a). Raik’in Annesi. Atlas Yayınevi. --. (1973b). Zeyno’nun Oğlu. Atlas Yayınevi. --. (1974). Kerim Usta’nın Oğlu. Atlas Yayınevi. --. (1976a). Kalb Ağrısı. Atlas Yayınevi. --. (1976b). Mevut Hüküm. Atlas Yayınevi. --. (1977a). Döner Ayna. Atlas Yayınevi. --. (1977b). Vurun Kahpeye. Atlas Yayınevi. --. (1978a). Handan. Atlas Yayınevi. --. (1978b). Tatarcık. Atlas Yayınevi.