Nâbî’nin mizahî bir mektup şerhi

Yıl 2011, Cilt: 18 Sayı: 1, 195 - 222, 01.04.2011

Abdülkadir Dağlar

https://doi.org/10.1501/Trkol_0000000210

Öz

Çeşitli vasıf ve statülere sahip pek çok şahsın nitelik ve nicelik olarak geniş bir yelpazede ürünler verdiği klasik Türk mizah geleneği için önemli kaynaklardan biri de mektuplardır. Silahdar İbrahim Paşa’nın mizahi bir niyetle Mahmud adlı şahsın dilinden Nâbî’ye gönderdiği mektuba Nâbî’nin mizahi bir dille cevaben yazmış olduğu şerh, Türk edebiyatında mektup şerhlerine ve şerh geleneğinde de “metin şerhi” dışında “duygu ve düşüncelerin şerhi”ne ciddi bir örnektir. Bu makalede şerh metinlerinin tavsif ve tasnifi bakımından Nâbî’nin bu mizahi mektup şerhinin şerh geleneği içindeki konumuna temas edilecek; bu mektup şerhini ortaya çıkaran zemin ve süreçle beraber metnin muhtevası, dili ve üslûbu üzerinde durulacaktır. Çalışmanın sonunda bu şerhin tenkitli metnine yer verilecektir

Anahtar Kelimeler

Nâbi, Mizah, Mektup, Şerh, Divan Edebiyatı

Nâbî’s a Humorous Letter Commentary

Öz

One of the important sources in the Turkish classical humorous tradition, which was numerous persons, who have various title and skills, gave some products in the large scales, is letters. A commentary, which is written by Nâbî in reply to Silahdâr İbrâhim Pasha’s letter, was sent per procurationem a person, named Mahmud, is a important example not only text commentary but also for commentary of feeling and thinking in Turkish Literature.In this study, was given some informations about Nâbî’s humorous commentary letter and its place in the text commentary tradition. And Also was given it’s content, parlance and wording. At the end of the study was included in the annotated critical text

Anahtar Kelimeler

Key Words: Nâbî, Humour, Letter, Commentary, Divan Literature.

Kaynakça

• BİLKAN, Ali Fuat (1995), “Nâbî’nin Sanat Çevresi ve Sanatçı Dostları”, Yedi İklim, (65): 62-69.
• BİLKAN, Ali Fuat (1997), Näbì Dìvänı I-II, İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• DAĞLAR, Abdülkadir (2007), “Hacı İbrâhim Efendi’nin ‘Şerh-i Belâgat’ı (Metin)”, Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, II (4): 321-370.
• ÇAPAN, Pervin (2005), Mu´tafa ™afäyì Efendi, TeŸkire-i ™afäyì (Nu∆betü’l-Á§är Min Feväõidi’l-Eşşär) İnceleme-Metin-İndeks, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• İNCE, Adnan (2005), Sâlim Efendi, Tezkiretü’ş-Şuarâ, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• KAPLAN, Mahmut (2008a), Hayriyye-i Nâbî, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• KAPLAN, Mahmut (2008b), “Nâbî’nin Mizah Anlayışı”, Prof. Dr. Abdülkadir Karahan’ın Anısına Uluslararası Divan Edebiyatı Sempozyumu 27-28 Mayıs 2008 (Bildiriler), İstanbul.
• KARAHAN, Abdülkadir (2006), “Nâbî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, XXX11: 258-260.
• KORTANTAMER, Tunca (2007), Temmuzda Kar Satmak, (haz. Fatih Ülken-Şerife Yalçınkaya), Ankara: Phoenix Yayınevi.
• KORTANTAMER, Tunca (1991), “Nev’î Efendi’nin Sadrazam Sinan Paşa’ya Ders Veren Bir Mektubu”, Osmanlı Araştırmaları, XI: 215-228.
• LEVEND, Agâh Sırrı (1989), “Divan Edebiyatında Gülmece ve Yergi (hezl ve hecv)”, TDAY-Belleten, (1970): 37-45.
• Mecmû’a, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, No: 3828, 29b-35a.
• Mecmû’a, Ankara Millî Kütüphane, Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi, No: 06 Hk 25/3, 83b-88a.
• Nâbî, Münşe’ât, Konya Mevlânâ Müzesi Kütüphanesi, No: 2174, 88b-91b.
• Mehmed Süreyya (1996), Sicill-i Osmanî, (haz. Seyit Ali Kahraman-Nuri Akbayar), I-VI, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• MENGİ, Mine (2000), Divan Şiiri Yazıları, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Şeyhî Mehmed Efendi (1989), Vekayiü’l-Fudalâ I-III, (haz. Abdülkadir Özcan, Şakaik-i Nu’maniye ve Zeyilleri, III-IV), İstanbul: Çağrı Yayınları.
• ÜN, Cumhur (2008), “Nâbî’nin Bir Latifesi”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, (1): 241-258.