Taşlıcalı Yahya'nın Gazellerinde Yaşlılık

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 1, 193 - 208, 26.03.2019

Beytullah Çınar

Öz

Bu çalışmada, yaklaşık bir asırlık ömrüne pek çok önemli eser sığdırmış olan Taşlıcalı Yahya’nın gazellerinde yaşlılık konusu değerlendirilmiştir. Yaşlılık şairin kimi zaman yekahenk gazellerinde kimi zaman da müstakil beyitlerinde işlenmiştir. Bu şiirler Yahya’nın gazelleri göz önünde bulundurulduğunda azımsanmayacak kadar çoktur. Ayrıca bu durum Yahya’nın yaşlılık döneminde de şiiri bırakmadığını göstermektedir.

Yahya Divanı’nda bulunan yaşlılık konulu şiirler elin titremesi, gözlerin bozulması gibi alt başlıklar hâlinde sıralanıp incelenmiştir. Bu incelemeler doğrultusunda şiirin gerçeklikle olan ilişkisi divan şiiri özelinde değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Ayrıca incelenen gazellerden hareketle Yahya Divanı’nın tenkitli basımını yapan Mehmed Çavuşoğlu’nun nüshaları tanıtırken A nüshasının Yahya’nın gençliğinde tertip edilmiş bir nüsha olduğuna dair tezi yeniden ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Divan Şiiri, Yahya Bey (ö. 1582), Yaşlılık, Mehmed Çavuşoğlu

THE SUBJECT OF ELDERLINESS IN THE GHAZELS OF TAŞLICALI YAHYA

Öz

    This research evaluates the subject of elderliness in the ghazels of Taşlıcalı Yahya who has been created many valuable works through in his nearly a century of life. The subject of elderliness discussed occasionally in both his uniquely harmonic ghazels and his distinct couplets. These poems are too many to consider in regards to Yahya’s all ghazels, therefore, this clearly points out that Yahya did not quit writing poems even in his old ages.

    
The poems about the elderliness subject inside Yahya’s Divan were examined in the form of subtitles such as athetosis and the deterioration of eyesight. In light of these examinations, the relation between poetry and reality has been tried to be evaluated in terms of divan poetry.

    
In virtue of reviewed ghazels, Mehmed Çavuşoğlu who made a critical publication of the Yahya’s Divan, his thesis about the copy A was a copy of Yahya’s youth was re-considered while he was introducing the copies.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Poetry, Yahya Bey (d. 1582), Elderliness, Mehmed Çavuşoğlu

Kaynakça

• Aslanbaş, Merve (2010), Marcus Tullius Cicero’nun Düşüncesinde Yaşlılık Kavramının İncelenmesi, Gazi Üniversitesi SBE YL Tezi.
• Âşık Çelebi (2010), Meşâ’irü’ş-Şu’arâ: İnceleme-Metin (haz. Filiz Kılıç), İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, C. 2, İstanbul.
• Çavuşoğlu, Mehmed (1971), Necâti Bey Dîvânı’nın Tahlili, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Çavuşoğlu, Mehmed (1977), Yahyâ Bey: Dîvan (Tenkidli Basım), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, İstanbul.
• Dilçin, Cem (1983), Yeni Tarama Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara.
• Eren, Abdullah (2004), Şeyhülislam Yahya Divanı’nın Tahlili, Atatürk Üniversitesi SBE Doktora Tezi.
• Felek, Özgen (2007), Fehîm-i Kadîm Dîvânı’nın Tahlîli, Fırat Üniversitesi SBE Doktora Tezi.
• Gelibolulu Mustafa Âlî (1994), Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı (haz. Mustafa İsen), AKM Yayınları, Ankara.
• Günyüz, M. Erdem (2001), Ahmedî Divanı’nın Tahlili, C. I, İstanbul Üniversitesi SBE Doktora Tezi.
• Kaya, Gülşen (2010), Mihrî Hâtun Divânı’nın Tahlili, Fırat Üniversitesi SBE YL Tezi.
• Kayabaşı, Bekir (1997), Kâf-zâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l-Eş’âr’ı, İnönü Üniversitesi SBE Doktora Tezi.
• Kınalı-zade Hasan Çelebi (1981), Tezkiretü’ş-şuarâ (haz. İbrahim Kutluk), TTK Yayınları, C. 2, Ankara.
• Riyâzî (2017), Riyâzü’ş-Şuara (haz. Namık Açıkgöz), e-kitap, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Tarlan, A. Nihat (1997), Necati Beg Divanı, MEB Yayınlar, İstanbul.
• Tarlan, A. Nihat (2005), Ahmet Paşa Divanı, MEB Yayınları, İstanbul.
• Tolasa, Harun (2001), Ahmet Paşa’nın Şiir Dünyası, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Yaraşır, Ömer (1996), Nedim Divânı’nın Tahlili, Trakya Üniversitesi SBE Doktora Tezi.
• http://kubbealtilugati.com/