SAATLERİ AYARLAMA ENSTİTÜSÜ’ NÜN BAŞKAHRAMANI HAYRİ İRDAL

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 2, 187 - 200, 30.12.2018

Tuba Tülübaş

https://doi.org/10.1501/Trkol_0000000311

Öz

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Saatleri Ayarlama Enstitüsü1 romanı Türkiye’nin  modernizme  geçiş sürecini ve bu süreçte yaşadığı toplumsal sorunları  anlatan bir eserdir. Roman, “Büyük Ümitler”, “Küçük Hakikatler”, “Sabaha Doğru”, “Her Mevsimin Bir Sonu Vardır” başlıkları altında dört bölümden oluşmaktadır. Bu bölümlerin her biri belli dönemleri temsil etmektedir.  Romanın birinci kısmı olan “Büyük Ümitler” I. Meşrutiyet dönemini,  “Küçük Hakikatler” ve “Sabaha Doğru” bölümleri II. Meşrutiyet dönemini, son bölüm olan “Her Mevsimin Bir Sonu Vardır” ise Cumhuriyet döneminin başlarını ve devamını ele alır. Romanda geleneği ve Türk modernleşmesini sembolize eden karakterler vardır. Geleneğin olumlu yönünü Muvakkit Nuri Efendi, olumsuz yönünü ise Seyit Lütfullah temsil eder. Türk modernleşmesini temsil eden karakter ise Halit Ayarcı’dır. Hayri İrdal, romanın hem anlatıcısı hem de başkahramanıdır. O aynı zamanda geleneksel toplum düzeninden modernizme geçiş sürecindeki –artık ne geleneksel toplum düzenini koruyabilen ne de tam olarak modern olabilen eşikte kalmış Türkiye’yi temsil etmektedir. Bu yönüyle romandaki diğer kahramanlardan ayrılır.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tanpınar, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Hayri İrdal, Türk Modernleşmesi

Kaynakça

• MORAN, Berna (2011). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış. İstanbul: İletişim Yayınları.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi (2017). Saatleri Ayarlama Enstitüsü. İstanbul: Dergâh Yayınları.