ON HURUFISM AND ITS PERIODIZATION

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 1, 145 - 158, 03.07.2020

Fatih Usluer

Öz

This article discusses the content of a manuscript which is kept in Süleymaniye Library, Yazma Bağışlar, no. 2461. Based on this manuscript, Michael Reinhard Heß reached some conclusions on Hurufism in his article "Qualified heterodoxy in a 17th century Ḥurūfī muḳaddime." Unfortunately, the article features a number of mistakes. The main objective of this present article is to clarify some confusion about the manuscript, in particular, and Hurufism, in general. This article also examines the transformation of Hurufi ideas and offers a periodization of Hurufi history.

Anahtar Kelimeler

Hurufism, heterodoxy, mysticism, Ottoman Empire

HURUFİLİK VE DÖNEMLENDİRİLMESİ

Öz

Bu makale, Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar, no. 2461'da bulunan mecmuanın içeriğini tartışmaktadır. Bu mecmuaya dayanarak Michael Reinhard Heß, Hurufilik hakkında bazı sonuçlara ulaşmış ve "Qualified heterodoxy in a 17th century Ḥurūfī muḳaddime." isimli makalesinde bunları zikretmiştir. Bu makale bir dizi hataları da içinde barındırmaktadır. Çalışmamızın asıl amacı, özellikle bu yazma eser üzerindeki ve genel olarak da Hurufilik hakkındaki yanılgıları düzeltmektir. Çalışma aynı zamanda Hurufi ideolojisinin dönüşümü ve Hurufilik tarihinin dönemselleştirilmesini analiz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hurufilik, Heterodoksi, Mistisizm, Osmanlı Devleti

Kaynakça

• Manuscripts:
• ARŞÎ. Diwân-ı Arşî, Millet Library, Ali Emîrî, Manzum, no. 285.
• EBU'L-HASAN. Zübdetü'n-Necât, Millet Library, Ali Emîrî, Persian, no. 993.
• FAZLULLAH. Câvidân-nâme, Millet Library, Ali Emîrî, Persian, no. 1000.
• FAZLULLAH. Muhabbet-nâme, Millet Library, Ali Emîrî, Persian, no. 824.
• FAZLULLAH. Nev-nâme, Millet Library, Ali Emîrî, Persian, no. 1030.
• Hurufi Corpus, Millet Library, Ali Emîrî, Persian, no. 1054.
• IŞKURT DEDE. Salât-nâme, Millet Library, Ali Emîrî, Persian, no. 1043
• KEMALEDDIN KAYTAG. Itâ'at-nâme, Millet Library, Ali Emîrî, Persian, no. 1052.
• MUHÎTÎ. Keşf-nâme, Millet Library, Ali Emîrî, Şer'iyye, no. 1356.
• NESÎMÎ. Mukaddimetü'l-Hakâyık. Süleymaniye Library, Yazma Bağışlar, no. 2461, ff. 1b-28a.
• NESÎMÎ. Mukaddimetü'l-Hakâyık. Süleymaniye Library, Nafiz Paşa, no. 1509, ff. 111a-136b.
• NESÎMÎ. Mukaddimetü'l-Hakâyık. Millî Library, Osman Ergin, no. 656, ff. 73b-88a.
• NESÎMÎ. Mukaddimetü'l-Hakâyık. Millet Library, Ali Emîrî Şer'iyye, no. 946, ff. 1b-37b.
• NESÎMÎ. Mukaddimetü'l-Hakâyık. Manisa Public Library, Muradiye, no. 1143/2, ff. 31b-84a.
• VEYSÎ. Vâkı'a-nâme. Süleymaniye Library, Yazma Bağışlar, no. 2461, ff. 29b-40a.
• Secondary Literature:
• ALTUN, Mustafa (2011). Hab-nâme-i Veysî, İstanbul: MVT.
• BURRILL, Kathleen R. F. (1972). The Quatrains of Nesimî: Fourteenth-century Turkic Hurufi, Paris.
• DERYAN, Hayriye (1961). Habnâme-i Veysî, MA Thesis, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Türkiyat Enstitüsü Kütüphanesi, no: T.571.
• GIBB, E.J.W. (1904). A History of Ottoman Poetry I-IV. London: Luzac&Co.
• HEß, Michael Reinhard (2011). "Qualified heterodoxy in a 17th century Ḥurūfī muḳaddime", Orientalia Suecana LX, pp. 151-162.
• NORRIS, H.T. (1999). “The Hurüfi Legacy of Fadlullah of Astarâbâd,” The Heritage of Sufism II: The Legacy of Medieval Persian Sufism (1150-1500), Ed. L. Lewisohn, Oxford.
• SALIMZYANOVA, F.A. (1976), Veysi-Hab-name (Kniga Snovideniya), Moscow: Nauka.
• USLUER, Fatih (2009a). Hurufilik; İlk Elden Kaynaklarla Doğuşundan İtibaren. Istanbul: Kabalcı.
• USLUER, Fatih (2009b). Seyyid Nesîmî ve Mukaddimetü'l-Hakâyık'ı. Istanbul: Kabalcı.
• USLUER, Fatih and Fırat Yıldız (2010). "Hurufism among Albanian Bektashis", The Journal of International Social Research, III/15, pp. 268-280.