ÖZBEK HİKAYECİLİĞİNDE YENİ KAHRAMAN RUHUNUN GENEL ÖZELLİKLERİ

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 1, 78 - 85, 03.07.2020

Paşacan Kencayeva

Öz

Çalışmamız, modern Özbek edebiyatını, özellikle, hikaye anlatımının gelişimini, temalarının kapsamını ve kahramanların psikolojisini araştırmaktadır. Makalenin başında Özbek hikayeciliğinin gelişimine katkıda bulunan Abdulhamıd Sulaymonoğlu, Cholpon ve Abdurauf Fitrat gibi büyük yazarların eserleri hakkında kısaca söz edildi. Özellikle, Abdullah Kahhor'un hikaye anlatma becerileri vurgulandı. "Nar", "Hırsız", "Hasta" gibi eserlerinin dünya çapında hikayeler olduğu kaydedildi. Ayrıca, Shukur Kholmirzayev'in hikayelerinde "Özbek Karakteri", "Bulut Kapayan Ay", "Mavi Deniz", "Yeşil Niva", "Tarihte Olanmış", "Yazar", "Khorezm Canım" gibi hikayelerde yirminci yüzyılın ikinci yarısında Özbek hayatını geniş ve bedii yönden yüksek seviyede tasvir ettiği ve Özbeklerin karakterini, inançlarını ve ruhunu yansıttığı da çalışmada yer alır. Geçen yüzyılın 70-80'lerinde Said Ahmad, Odil Yakubov, Pirimkul Kadırov, Askad Mukhtar ve Mirmuhsin gibi yazarların sonraki yazarların eserlerine etkisi de incelendi. Özellikle, Askad Muhtar'ın "Chodırhayal", "Fena ve Beka", "Ben İnsana Hizmet Ederim" hikayeleri, Özbek milli hikayeciliğin gelişimine katkıda bulunur. Murad Muhammad Döst'un "Bozkırlarda" hikayesinde Özbek bozkır köylülerinin savaş sonrası hayatı iyi bir şekilde tasvir edildiği vurgulandı. Aynı zamanda, modern Özbek edebiyatında aktif olan Erkin Azam ve Hurshid Döstmuhammad'ın öykülerinin analizine özel önem verilmiştir. E.Azam'ın "Yazar" H.Döstmuhammed'in "Yalnızımsız" hikayesi, kahramanların ruhundaki çeşitli duygular örnekler ile gösterildi. Hikayelerde Özbek halkının günlük yaşamı, kahramanların iç dünyasında gerçekleşen değişikliklere verilen önem gösterildi. Bazı durumlarda E. Azam'ın "Yazar" öyküsü, diğer Özbek yazarı Sh. Holmirzayev'in"Yazar" , İngiliz yazarı S. Maem'in ve "Şair" öyküleri ile karşılaştırıldı.
Genel olarak, makalede Özbek edebiyatının yeni nesil yazarları milli öykücülük gelişimine çeşitli yöntem, çeşitli şekillerdeki eserleri ile katkıda bulunduğu, kendi öykülerinde zamanımızın küresel zorluklarına dikkat çektiği araştırıldı.

Anahtar Kelimeler

Özbek edebiyatı, hikaye, Özbek karakterler, hikayecilik

Kaynakça

• A’zam, E. (2007a). Güzel-güzel olmasi güzel (P. Kencayeva ile konuşma), Şark yıldızı. Sayı:4. Taşkent A’zam E. (2007b) Cennet nerdedir. Shark Basımevi. Taşkent Boltaboyev H. Kendi sözün arap...,Özbekistan edebiyatı ve sanatı. 20 Ağustos 1982 Davronova, Ş. (2002). Erkin A’zamov’un karakter yaratma yeteneği, Özbek tili ve edebiyati. Sayı:4. Taşkent. Karimov, N. (1993), ХХ yüzyıl Özbek edebiyatı gelişmesinin kendine özgü özellikleri ve milli bağımsızlık gayesi. Doktora tezi. Özbekistan Bilimler Akademisi, Taşkent. Köşcanov, M. (1982). Secilmiş eserler. Edebiyat ve sanat basımevi. Taşkent Köşcanov, M. (1988). Abdulla Kahhar yeteneği. Edebiyat ve sanat basımevi, Taşkent. Kerimov, N. Mamajonov, S., Nezarov, B., Normadov, U., Şerafeddinov, A.,(1999), ХХ. yüzyıl Özbek edebiyatı tarihi. Taşkent Oybek. (1974), Eserler. 9. cilt. Taşkent Sapıyeva, S. (2006), Hayrıddın Sulatnov’un hikayenevislik yeteneği. Doktora tezi, Özbekistan Bilimler Akademisi, Тaşkent. Vladimirova, N. (1992). Çölpon – Hikayenevis, Özbek dili ve edebiyatı. Sayı:3. Taşkent.