Mehmet Ȃkif Ersoy’un Kur’an Mealinin Dil Özellikleri

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 1, 72 - 101, 14.11.2022

Murat Küçük

https://doi.org/10.53372/turkoloji.1116672

Cited By: 1

Öz

Kur’an’ın Türkçe tercümeleri, bütün diğer kutsal kitaplarda olduğu gibi Türkler tarafından manasının anlaşılması ve ibadetlerin daha bilinçli yerine ge¬tirilmesi için bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmıştır. Türklerin İslamiyeti kabul ettiği ilk yıllardan başlayarak yeni bir dinin kurallarının, terimlerinin anlaşılması ve ge¬tirdiği esaslar doğrultusunda sosyal hayatın düzenlenmesi için Türk dilinin tarihȋ dönemleri içerisinde birçok Kur’an tercümesinin yapıldığı görülmektedir. 19. yüzyılın ilk dönemlerinden bu yana, ulaşılabilir ve anlaşılabilir bir Kur'an düşüncesi, Kur'an tercümeleri konusunda yapılan tartışmaların merkezinde yer almıştır. Buradan hareketle Cumhuriyet döneminde Türkiye Büyük Millet Meclisindeki bütçe görüşmeleri sırasında alınan bir karar üzerine Diyanet İşleri Reisliği, Kur’an’ın tercümesi için Mehmet Âkif’e teklifte bulunmuştur. Ȃkif 1925 yılında, yapılacak çalışmanın dinî ve ilmî sorumluluğunu düşünerek uzun bir tereddütten sonra tercüme yerine meal denilmesi şartıyla teklifi kabul etmiştir. 1926-1929 yılları arasında yoğun bir mesai sarf edip meali bitirdiyse de vefatına kadar üzerinde çalışmasını sürdürmüştür. Mehmet Âkif, döneminde kaleme alınan diğer meallerden farklı olarak özgün bir eser ortaya koymuştur. Bu makalede Mehmet Âkif’in Kur’an mealinin dil özellikleri; ‘Giriş’, ‘Kur’an-ı Kerim’in Türkçeye Tercümesi’, ‘Mehmet Ȃkif Ersoy’un Kur’an Meali’, ‘Kur’an Mealinin Dil Özellikleri’, ‘Dil ve Anlatım Yöntemi’, ‘Dilbilgisel Unsurlar’ ve ‘Sonuç’ başlıkları altında ele alınıp değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Ȃkif Ersoy, Kur’an meali, dil ve anlatım, dil bilgisi, söz varlığı

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• AKAY, Hasan (2016). “Meȃllerarasılık ve Şiirsellik Açısandan Ȃkif'in Kur'an Meȃli ve Diğerleri”, Direnen Meal Akif Meali Uluslararası Sempozyum, s. 97-110.
• ALTUNTAŞ, Halil - ŞAHİN, Muzaffer (2011). Kur’an-ı Kerim Meȃli, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• ATİK, Necmi (2016). Mehmet Ȃkif Ersoy’un Kur’ȃn Meȃli - Ȃkif’in Kendi El Yazısıyla İki Cüzlük Meȃli, İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
• CÜNDİOĞLU, Dücane (2005). Söyleşiler I -Kur'an ve Dil' e Dair-, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 93.
• DİA: Diyanet İslȃm Ansiklopedisi, Cilt 28, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 434.
• EDİB, Eşref (2010). Mehmed Ȃkif Hayatı Eserleri ve Yetmiş Muharririn Yazıları, Haz: Fahrettin Gün, İstanbul: Beyan Yayınları.
• EREN, A. Cüneyt (2014). “Kur’ân Metninin Dil Özellikleri”, Ekev Akademi Dergisi, 18/59 Bahar: 133-158.
• HAMİDULLAH, Muhammed (1964). “Kur’an-ı Kerîm’in Türkçe Yazma Tercümeleri” (Çev.: Salih Tuğ), Türkiyat Mecmuası, XIV: 65-80.
• İMER, Kamile - KOCAMAN, Ahmet - ÖZSOY, Sumru (2011). Dilbilim Sözlüğü, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, s. 351.
• İNAN, Abdülkadir (1961). Kur’ȃn-ı Kerȋm’in Türkçe Tercemeleri Üzerinde Bir İnceleme, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, s. 1-55.
• İNAN, Abdülkadir (1988). “Kur’an’ın Eski Türkçe ve Oğuz Osmanlıca Çevirileri Üzerine Notlar”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten 1960: 79-94.
• KÜÇÜK, Murat (2014). Eski Anadolu Türkçesi Dönemine Ait Satır Arası İlk Kur’an Tercümesi (Giriş-İnceleme-Metin-Dizin), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÖZKAN, Mustafa (2020). Türkçenin Sadeleşme Ekseninde Mehmet Ȃkif ve Türk Dili, Karabük Türkoloji Dergisi, II: 93-106.
• TOGAN, Zeki Velidi (1960), “Londra ve Tahrandaki İslâmî Yazmalardan Bazılarına Dair”, İslâm Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, III: 135-160.
• ZÜLFİKAR, Hamza (1970). Çağatayca Kuran Tefsiri, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Basılmamış Doktora Tezi.