Ceyhun Atuf Kansu’nun ‘‘Kızamuk Ağıdı’’ Şiirinin Geleneksel Türk Ağıtlarıyla Olan İlişkisi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 99 - 107, 31.12.2019

Şenay Meral Zeytin

Öz

    Türk şiiri, Tanzimat’tan sonra üç kaynaktan beslenir:
Batı edebiyatı, halk edebiyatı ve divan edebiyatı. Halk kültürü ve edebiyatına
ait unsurlar, Milli Edebiyat ve özellikle de Cumhuriyet döneminde Türk şiiri
için önemli bir esin kaynağı olur. Mehmet Emin Yurdakul, Ahmet Kutsi Tecer,
Bedri Rahmi Eyüboğlu, Faruk Nafız Çamlıbel, Cahit Külebi başta olmak üzere çok
sayıda şairimiz şiirlerinde halk şiirinden geniş ölçüde yararlanır. Cumhuriyet
dönemi şairlerimizden Ceyhun Atuf Kansu da bu kaynaktan beslenenlerdendir.
Anadolu’nun pek çok köyünde çocuk doktoru olarak çalışan Kansu, halkın yaşam
şartlarından etkilendiği gibi pek çok şiirinde de halk şiirinin türkü, destan,
ninni, ağıt gibi halk şiiri nazım şekil ve türlerinden yararlanır. Şiirlerinde
Halk edebiyatına ait motiflerin ve “Tahir ile Zühre, Ferhat ile Şirin, Kerem
ile Aslı” gibi hikâyelerin yoğun bir şekilde kullanıldığı görülür. Kansu; “Ali’nin
Süt Şişesi”, “Sele Gitmiş Küçük Kıza Ağıt”, “Kamyon Çarpmış Çocuğa Ağıt”
ve  “Kızamuk Ağıdı”   şiirlerinde ağıt türünün özelliklerine yer
verir.Bu makalede, Ceyhun Atuf Kansu’nun ‘‘Kızamuk Ağıdı’’şiiri üzerinde
durularak; bu şiirin geleneksel Türk ağıtlarıyla olan ilişkisi saptanmaya
çalışılmıştır. Bu saptamalar yapılırken; geleneksel Türk ağıtlarıyla ilgili,
Ceyhun Atuf Kansu’ nun hayatı ve edebi kişiliği ile ilgili bilgilere de yer
verilmiştir. Ceyhun Atuf Kansu’nun mesleğinin (çocuk doktoru) şiirleri
üzerindeki etkisi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ceyhun Atuf Kansu, Kızamuk Ağıdı, Şiir, Ağıt

Destekleyen Kurum

V. Turkcess Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresinde sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Proje Numarası

BT195

Teşekkür

Bu konuda çalışma yapmamı destekleyen değerli hocam Doç. Dr. Betül MUTLU'ya çok teşekkür ederim.

The Relationship of Ceyhun Atuf Kansu's Measles Lament Poetry with Traditional Turkish Laments

Öz

After the Tanzimat, Turkish poetry is fed from
three sources: Western literature, folk literature and divan literature. The
elements of folk culture and literature become an important source of
inspiration for National Literature and especially Turkish poetry in the
Republican period. Many poets, including Mehmet Emin Yurdakul, Ahmet Kutsi
Tecer, Bedri Rahmi Eyuboglu, Faruk Nafiz Camlibel, Cahit Kulebi, benefit
greatly from folk poetry. Ceyhun Atuf Kansu, one of our Republican poets, is
one of those who feed from this source. Working as a pediatrician in many
villages in Anatolia, Kansu is influenced by the living conditions of the
people, and in many of his poems, folk poetry such as folk songs, epics,
lullabies and lament make use of verse forms and genres. In his poems, it is
seen that motifs belonging to folk literature and stories such as ir Tahir and
Zühre, Ferhat and Şirin, Kerem and Aslı ”are used extensively. Kansi; “Ali's
Milk Bottle”, “Sad Little Girl Lament”, “Truck Bumped Child Lament” and
“Rubella Agha” include the characteristics of the type of lament. In this
article, Ceyhun Atuf Kansu's poem üzerinde emphasis; the relationship between
this poem and traditional Turkish laments was tried to be determined. While
making these determinations; information about traditional Turkish mourners,
life and literary personality of Ceyhun Atuf Kansu. The effect of Ceyhun Atuf
Kansu on his poetry was examined.

---

Anahtar Kelimeler

Ceyhun Atuf Kansu, Measles Lament, Poetry, Lament

Proje Numarası

BT195

Kaynakça

• Aktaş, H. (2012). Klasik ve Modern Türk Şiirinde Anne ve Çocuk İmgesi, İdil Sanat ve Dil Dergisi, Cilt 1, Sayı 4, s.126-144.
• Aydemir, M. (2014). Ceyhun Atuf Kansu'nun Şiir Sanatı ve Şiirinde Çocuk, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED](51), s.211-228.
• Bali, M. (1997). Ağıtlar, Türkiye: T.C. Kültür Bakanlığı, Ankara.
• Banarlı, N. S. (1971). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi (Cilt 1), İstanbul.
• Dizdaroğlu, H. (1968, Aralık). Halk Şiirinde Türler, Türk Dili-Türk Halk Edebiyatı Özel Sayısı, s.107.
• Elçin, Ş. (1990). Türkiye Türkçesinde Ağıtlar, Kültür Bakanlığı Yayınyaları, Ankara.
• Erişen, S. (Nisan 1978). Ceyhun Atuf Kansu için, Ilgaz, No. 199.
• Erkal, M. (1998). Ceyhun Atuf Kansu, hayatı, eserleri ve şiirlerinin tema bakımından incelenmesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yayımlanmamış doktora tezi, Erzurum.
• Feyzioğlu, N. (2010). Gelin Ağıtları Üzerine Bir Değerlendirme, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Dergisi (TAED), Sayı 43, s.73-92.
• Gözütok, T. (tarih yok). Ceyhun Atuf Kansu’nun Şiirlerinde ''Anadolu'', s. 751-768.
• Kansu, C. A. (1972). Halk kaynağı, Şubat: Ilgaz, No. 125.
• Kansu, C. A. (1978). Tüm Şiirleri 1 (Bir Çocuk Bahçesinde,Bağ Bozumu Sofrası,Çocuklar Gemisi,Yanık Hava,Haziran Defteri,Yurdumdan), Türkiye İş Bankası, Ankara.
• Kansu, C. A. (1978a). Yaşantım, Ilgaz, No.199.
• Kansu, C. A. (1991). Güneş Salkımı,Bilgi, Ankara.
• Kocak, A., & Yakıcı, A.(2005).Türklerde Ağıt Geleneği ve Burdur Ağıtlarının Bu Gelenek İçindeki Yeri, Birinci Burdur Sempozyumu,16-19 Kasım, Cilt 2, s.234, Burdur.
• Kolcu, A. İ. (Kasım 2000). Cumhuriyet Edebiyatı,Şiir,Cilt 1, Salkımsöğüt.
• Mustan Dönmez, B. (2008, Mayıs). Müziksel İletişim Biçimi Olarak ‘Anadolu Ölüm Ağıtları’, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 32, s.139-148.
• Şimşek, E. (1993). Kadirli ve Osmaniye Ağıtları, Antakya.
• Türk Dil Kurumu. (1988). Türkçe Sözlük 1 (Cilt Yeni Baskı). Ankara.