A REVIEW OF POSTGRADUATE THESES ON THE USE OF SOCIAL STORIES IN AUTISM SPECTRUM DISORDER IN TURKEY

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 187 - 212, 31.12.2020

Sibel Dablan Başak Bağlama

Öz

Autism Spectrum Disorder (ASD) is a neuro-biological disorder that usually occurs before the age of 3 and negatively affects the performance levels of social interaction, communication skills and other cognitive functions. Social stories are one of the scientific-based practices used for individuals with autism to improve their social skills. This study includes a survey of theses written in Turkey about the use of social stories in individuals with autism in the last 10 years. Document analysis, one of the qualitative research methods, was used in this study. With this study, it is aimed to reveal the studies conducted in the literature on the effectiveness of social stories, which are scientifically based applications, to shed light on future research in Turkey on this subject. A total number of 15 postgraduate theses included in the study. Theses were examined based on purpose of the research, method, participants and features, data collection tool, data analysis method and findings. The obtained results are discussed with references from the literature and suggestions for future research and practices are presented.

Anahtar Kelimeler

Autism spectrum disorder, social story, review, theses

TÜRKİYE'DE OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞUNDA SOSYAL ÖYKÜLERİN KULLANIMINA YÖNELİK LİSANSÜSTÜ TEZLERE GENEL BİR BAKIŞ

Öz

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), genellikle 3 yaşından önce ortaya çıkan ve sosyal etkileşim, iletişim becerileri ve diğer bilişsel işlevlerin performans düzeylerini olumsuz etkileyen nörobiyolojik bir bozukluktur. Sosyal öykü, otizmli bireylerin sosyal becerilerini geliştirmek için kullanılan bilimsel temelli uygulamalardan biridir. Bu çalışma, son 10 yılda otizmli bireylerde sosyal öykülerin kullanımına ilişkin Türkiye'de yazılmış tezlerin incelenmesini içermektedir. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden döküman analizi kullanılmıştır. Bu çalışma ile literatürde bilimsel temelli uygulamalar olan sosyal öykülerin etkililiği konusunda yapılan çalışmaların ortaya konması, Türkiye'de bu konuda yapılacak araştırmalara ışık tutması amaçlanmaktadır. Çalışmaya toplam 15 yüksek lisans tezi dahil edilmiştir. Tezler, araştırmanın amacı, yöntemi, katılımcılar ve özellikleri, veri toplama aracı, veri analiz yöntemi ve bulgulara göre incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar literatürden ilgili kaynaklar tartışılarak gelecekteki araştırmalar ve uygulamalar için öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Otizm spektrum bozukluğu, sosyal öykü, derleme, tez

Kaynakça

• Acar, C. (2015). Otizmli cocuklara sosyal becerilerin ogretiminde anneler tarafindan hazirlanarak sunulan sosyal oyku ve video modelle ogretim uygulamalarinin karsilastirilmasi (Unpublished doctorate thesis). Bolu: Abant Izzet Baysal Universitesi.
• Akcayir, I. (2018). Otizm spektrum bozuklugu olan bireylere sosyal beceri ogretimi uzerinde multimedya tabanli sosyal oyku yonteminin etkililigi (Unpublished master thesis). Ankara: Gazi Universitesi.
• Akgun-Giray, D. (2015). Ogretmen adaylarinca hazirlanan ve sunulan sosyal oykulerin otizm spektrum bozuklugu olan cocuklarin sosyal beceri edinmeleri uzerindeki etkililigi (Unpublished master thesis). Eskisehir: Anadolu Universitesi.
• Akmanogu, N., & Kurnaz, E. (2014). Otizmli cocukların egitiminde yeni egilimler: Videoyla kendine model olma ve etkileri. Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Ozel Egitim Dergisi, 15(2) 63-77.
• American Psychiatric Association, (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.) Washington, DC: Author.
• Autism Speaks, (2017). Autism statistics and facts. Retrived from https://www.autismspeaks.org/autism-statistics on 07.03.2020.
• Balcik, B. (2010). Otizmli bireylere sosyal beceri ogretiminde sosyal oykulerin etkisinin incelenmesi (Unpublished master thesis). Abant Izzet Baysal Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu, Bolu.
• Bicakci, M., & Gul, S. O. (2019). Akranlarca sunulan sosyal uykulerin gelisimsel yetersizligi olan ilkokul ogrencilerinin karsidan karsiya gecme becerilerine etkisi. Egitim ve Bilim, 44(199), 257-278.
• Cakmak, M. (2017). Sosyal oyku uygulamasi kullanan ozel egitim arastirmacilarinin konuya iliskin gorus ve onerileri (Unpublished master thesis). Eskisehir: Anadolu Universitesi.
• Carbo, B. C. (2005). The use of social stories with individuals with Autism Spectrum Disorders (Unpublished master thesis). University of Deleware, Dissertation Abstracts International.
• Cetrez-Arican, G. (2019). Otizm spektrum bozuklugu olan bireylere sosyal beceri ogretiminde sosyal oyku ve karikatur sohbetleriyle ogretim uygulamalarinin karsilastirilmasi (Unpublished doctorate thesis). Edirne: Trakya Universitesi.
• Creswell, J. W. (2005). Educational research: planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research (2th ed.). USA: Pearson Prentice Hall.
• Crozier, S., & Tincani, M. J. (2007). Effects of Social Stories on prosocial behaviors of preschool children with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 37, 1803–1814.
• Dargut- Guler, T. (2019). Otizm spektrum bozuklugu olan cocuklarin bilissel ve sosyal becerilerinin gelistirilmesinde mobil sosyal oyku haritaları kullanimi (Unpublished doctorate thesis). Ankara: Hacettepe Universitesi.
• Degirmenci, D. H. (2018). Kocluk iceren ve icermeyen web-tabanli mesleki gelisim uygulamalarinin otizmli ogrencilerle calisan ogretmenlerin ogretim becerilerini ve ogrencilerinin guvenlik becerilerini edinmeleri acisindan karsilastirilmasi (Unpublished doctorate thesis). Eskisehir: Anadolu Universitesi.
• Demir, S. (2018). Ozel egitim ogretmenlerinin sosyal oykuler hakkindaki goruslerinin belirlenmesi (Unpublished master thesis). Istanbul: Marmara Universitesi.
• Detrich, R. (2008). Evidence-based, empirically supported, or best practice? A guide for the scientist-practitioner. Effective Practices for Children with Autism, 3-25.
• Feinberg, M. J. (2001). Using social stories to teach specific social skills to individuals diagnosed with autism (Unpublished doctorata thesis). California School of Professional Psychology, San Diego.
• Gebeloglu, B. (2016), Otizm spektrum bozuklugu olan bireylere sosyal beceri kazandirmada sosyal oyku ve muzikli sosyal oyku uygulamalarinin etkililik ve verimliliklerinin karsilastirilmasi (Unpublished doctorate thesis). Necmettin Erbakan Universitesi, Konya.
• Gray, C. (2004). Social Stories 10.0: The new defining criteria. Jenison Autism Journal, 15, 1–21.
• Gray, C. (2010). The new social story book. Future Horizons.
• Gray, C. A. (2002). My social stories book. London: Jessica Kingsley.
• Gray, C. A., & Garand, J. D. (1993). Social stories: Improving responses of students with autism with accurate social information. Focus on Autistic Behavior, 8(1), 1-10.
• Gray, C. A., & Garand, J. D. (1993). Social stories: Improving responses of students with autism with accurate social information. Focus on Autistic Behavior, 8(1), 1-10.
• Karaaslan, A. G. O., & Kutlu, M. (2010). Otizm spektrum bozuklugu olan bireylerde sosyal oyku kullanimi: Alan yazin taramasi. Cukurova Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi,19(2), 1-17.
• Karal, M. A., & Wolfe, P. S. (2018). Social story effectiveness on social interaction for students with autism: A review of the literature. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 53(1), 44-58.
• Khantreejitranon, A. (2018). Using a social story intervention to decrease inappropriate behavior of preschool children with autism. Kasetsart Journal of Social Sciences, 39(1), 90-97.
• Kircaali-Iftar, G. (2012). Otizm spektrum bozukluguna genel bakis. E. Tekin-Iftar (Ed.), Otizm spektrum bozuklugu olan cocuklar ve egitimleri (s. 17-44). Ankara: Vize Yayincilik.
• Kuoch, H., & Mirenda, P. (2003). Social story interventions for young children with autism spectrum disorders. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 18(4), 219-227.
• Kutlu, M. (2016). Otizmli bireylere yabanci kisilerden korunma becerilerinin ogretiminde sosyal oykulerin yalniz sunumuyla video modelle birlikte sunulmasinin karsilastirilmasi (Unpublished doctorate thesis). Eskisehir: Anadolu Universitesi.
• Nacak, A., Baglama, B., & Demir, B. (2020). teacher candidate views on the use of youtube for educational purposes. Online Journal of Communication and Media Technologies, 10(2), 1-9.
• National Autism Center (NAC). (2009). National standards report: The national standards project—addressing the need for evidence-based practice guidelines for autism spectrum disorders. Randolph, MA: Author.
• Odom, S. L., & Strain, P. S. (2002). Evidence-based practice in early intervention/early childhood special education: Single-subject design research. Journal of Early Intervention, 25(2), 151-160.
• Olcay-Gul, S. (2012). Ailelerce sunulan sosyal oykulerin otizm spektrum bozuklugu olan ergenlerin sosyal becerilerine etkileri (Unpublished doctorate thesis). Anadolu Universitesi Egitim Bilimleri Enstitusu, Eskisehir.
• Olcay-Gul, S., & Tekin-Iftar, E. (2012). Otizm spektrum bozuklugu tanisi olan bireyler icin sosyal oykulerin kullanimi. Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Ozel Egitim Dergisi, 13(2), 1-20.
• Pektas, S. (2019). Muzikal etkinliklere donusturulmus sosyal oyku uygulamalarinin gelisimsel yetersizligi olan cocuklara sosyal beceri ogretiminde etkililigi (Unpublished doctorate thesis). Malatya, Inonu Universitesi.
• Scattone, D., Tingstrom, D. H., Wilczynski, S. M., & Rabian, B. (2006). Increasing appropriate social interactions of children with autism spectrum disorders using social stories. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 21, 211-222.
• Spencer, V., Simpson, C. G. ve Lynch, S. A. (2008). Using social stories to increase positive behaviors for children with autism spectrum disorders. Intervention in School and Clinic, 44, 58-61.
• Smith, E., Toms, P., Constantin, A., Johnson, H., Harding, E., & Brosnan, M. (2020). Piloting a digitally-mediated social story intervention for autistic children led by teachers within naturalistic school settings. Research in Autism Spectrum Disorders, 75, 1-12.
• Suzer, T. (2015). Otizm spektrum bozuklugu olan bireylere cinsel istismardan korunma becerilerinin ogretiminde sosyal oyku yonteminin etkililigi (Unpublished master thesis). Eskisehir: Anadolu Universitesi.
• Talas, S. (2017). Otizmli bireylere sosyal oykulerin tekli sunumuyla coklu sunumunun karsilastirilmasi (Unpublished doctorate thesis). Eskisehir: Anadolu Universitesi.
• Turhan, C., & Vuran, S. (2015). Otizm spektrum bozuklugu gosteren cocuklara sosyal beceri ogretiminde sosyal oyku ve video model uygulamalarinin etkililik ve verimlilikleri. International Journal of Early Childhood Special Education, 7(2), 294-315.
• Xin, J. F., & Sutman, F. X. (2011). Using the smart board in teaching social stories to students with autism. Teaching Exceptional Children, 43(4), 18-24.
• Yucesoy, Y., Demir, B., Baglama, B., Bastas, M., & Oznacar, B. (2020). Secondary education teachers and school administrators’ views on positive organizational climate. Near East University Online Journal of Education, 3(1), 12-21.
• Zhou, N., Wong, H. M., & McGrath, C. (2020). Efficacy of social story intervention in training toothbrushing skills among special‐care children with and without autism. Autism Research, 13(4), 666-674.