Deprem Sonrası Oluşan Travmayı Azaltma Programının Öğrencilerin Travma Düzeyleri Üzerindeki Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 109 - 121, 31.12.2024

Emre Karabudak , Mücahit Kağan , Alaattin Ciminli

Öz

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerine yönelik Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) temelli bir “Deprem Sonrası Oluşan Travma Azaltma Programı ”nın kısa ve uzun vadeli etkilerini incelemektir. Çalışmada 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depreminden etkilenen katılımcılara odaklanılmış ve sekiz oturumluk bir müdahale programı deney grubuna uygulanmıştır. Uygulama öncesinde, sonrasında ve üç aylık arayı takiben katılımcılara uygulanan Deprem Sonrası Travma Düzeyini Belirleme Ölçeğinden (Tanhan ve Kayri, 2013) elde edilen veriler ön-test, son-test ve izleme testi olmak üzere üç aşamada toplanmış ve parametrik olmayan istatistiksel analizlerle (Mann-Whitney U ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi) değerlendirilmiştir.
Bulgular, programın deney grubundaki öğrencilerin travma düzeylerini kısa vadede önemli ölçüde azalttığını göstermiştir. Ancak, son test ile üç ay sonra yapılan izleme testinin sonuçları arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Bu bulgu, müdahalenin kısa vadede etkili olmasına rağmen uzun vadede sürdürülebilir bir iyileşme sağlamadığı şeklinde yorumlanmıştır. Sonuç olarak çalışma, uygulanan BDT temelli grup müdahalesinin deprem kaynaklı travmaların kısa vadede iyileşmesinde etkili olduğunu, ancak etkilerin kalıcı olabilmesi için daha uzun vadeli ve destekleyici stratejilere ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir.
Anahtar Sözcükler: Deprem sonrası travma, Bilişsel davranışçı terapi, travma müdahale programı, grup terapisi

Anahtar Kelimeler

Deprem sonrası travma, Bilişsel davranışçı terapi, travma müdahale programı, grup terapisi

Kaynakça

• Beaumont, E.A., Galpin, A.J., & Jenkins, P.E. (2012). 'Being kinder to myself’: A prospective comparative study, exploring post-trauma therapy outcome measures, for two groups of clients, receiving either cognitive behavior therapy or cognitive behavior therapy and compassionate mind training. Couns Psychol Rev, 27, 31-43. https://doi: 10.53841/bpscpr.2011.27.1.31
• Beidel, D.C., Frueh, B.C., Uhde, T.W., Wong, N., & Mentrikoski, J.M. (2011). Multicomponent behavioral treatment for chronic combat-related posttraumatic stress disorder: a randomized controlled trial. J Anxiety Disord, 25(2):224-231. https://doi:10.1016/j.janxdis.2010.09.006
• Bisson, J. I., Wright, L. A., Jones, K. A., Lewis, C., Phelps, A. J., Sijbrandij, M., et al. (2021). Preventing the onset of post traumatic stress disorder. Clin. Psychol. Rev. 86:102004. https://doi:10.1016/j.cpr.2021.102004 Bullock, J. A., Haddow, G., & Coppola, D. P. (2016). Managing Children in Disasters: Planning For Their Unique Needs. CRC Press.
• Chan, C.L., Wang, C.W., Ho, A.H., Qu, Z.Y., Wang, X.Y., Ran, M.S., et al. (2012). Symptoms of posttraumatic stress disorder and depression among bereaved and nonbereaved survivors following the 2008 Sichuan earthquake. J Anxiety Disord. 26(6), 673–9. https://doi:10.1016/j.janxdis.2012.05.002
• Cohen, J.A., Berliner, L., & Mannarino, A. (2010). Travma-focused CBT for children with trauma and behavior problems. Child Abuse Negl. 34(4), 215-24. https://doi:10.1016/j.chiabu.2009.12.003
• Cusack, K., Jonas, D. E., Forneris, C. A., Wines, C., Sonis, J., Middleton, J. C., & Gaynes, B. N. (2016). Psychological treatments for adults with posttraumatic stress disorder: A systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 43, 128-141. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2015.10.003
• Echeburúa, E., Sarasua, B., & Zubizarreta, I. (2014). Individual versus individual and group therapy regarding a cognitive-behavioral treatment for battered women in a community setting. Journal of Interpersonal Violence, 29(10), 1783-1801. https://doi.org/10.1177/0886260513511703
• Foa, E. B., Keane, T. M., Friedman, M. J., & Cohen, J. A. (Eds.). (2009). Effective treatments for PTSD: Practice guidelines from the International Society for Traumatic Stress Studies (2nd ed.). The Guilford Press.
• Halpern, J., & Vermeulen, K. (2017). Disaster mental health ınterventions: core principles and practices. NY: Routledge.
• Hinton, D.E., Hofmann, S.G., Rivera, E., Otto, M.W., & Pollack, M.H. (2011). Culturally adapted CBT (CA-CBT) for Latino women with treatment-resistant PTSD: a pilot study comparing CA-CBT to applied muscle relaxation. Behav Res Ther, 49(4) :275-280. https:/doi:10.1016/j.brat.2011.01.005
• Kar, N. (2011). Cognitive behavioral therapy for the treatment of post-traumatic stress disorder: a review. Neuropsychiatric disease and treatment, 7, 167–181. https://doi.org/10.2147/NDT.S10389
• Liebman, R. E., Whitfield, K. M., Sijercic, I., Ennis, N., & Monson, C. M. (2020). Harnessing the healing power of relationships in trauma recovery: A systematic review of cognitive-behavioral conjoint therapy for PTSD. Current Treatment Options in Psychiatry, 7, 203-220. https://doi.org/10.1007/s40501-020-00211-1