Oyacılık Sanatı ve Sivas İli Divriği İlçesi Kemenkeş Köyüne Ait Bir Grup Oyanın İncelenmesi

Yıl 2021, , 165 - 174, 31.12.2021

Ezgi Koç , Mine Can

https://doi.org/10.54970/turkuaz.949313

Öz

Oyalar, yüzyıllardır süregelen tekniklerle ve özellikle kadınlar tarafından üretilen bir el sanatıdır. Anadolu’da icra edilen oyalarda kadınların duygu ve düşüncelerini anlam yüklü doğadan motiflerle ya da başka şekillerde izlemek mümkündür. Giyim-kuşam ve baş bağlama geleneğinin en önemli aksesuarları arasında olan oyalar, günlük yaşamda el emeği bir uğraş olarak da karşımıza çıkmaktadır. Oyalar çeyiz kültürünün en önemli parçaları arasından olup, bu gelenek içerisinde hediye verilmenin yanı sıra ekonomik amaçlı olarak da kadınlara gelir sağlamaktadır. Gelenekler içerisinde Sivas ili Divriği ilçesi Kemenkeş köyünde bulunan oyaların teknik ve estetik özelliklerini belirlemek amaçlı yapılan bu çalışma, literatür ve alan araştırmasına dayalı betimsel bir araştırmadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak bilgi formu kullanılmıştır. Araştırma kapsamında yöre halkından olan kaynak kişilerle görüşmeler yapılmış ve ürünlerin fotoğrafları çekilmiştir. Elde edilen bilgiler uygun görülen konu başlıkları altında tablo haline getirilerek sıklık dağılımları ve yüzdelik gibi istatistiksel yöntemler içerisinde göreli frekans (sıklık yüzdesi) formülü ile değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Oya, gelenek, el sanatları

The Art of Needlework and a Review of a Set of Needlework Belonging to the Village of Kemenkeş, Divriği District, Sivas City

Öz

Needlework is a handcraft which has been produced with continuous techniques for centuries, especially by women. It is possible to observe the emotions and thoughts of the women in the needlework made in Anatolian through meaningful patterns coming from the natüre and other shapes. Needlework, which is among the most important accessories for clothes and finery and the tradition of covering the head with scarf, can be found as an handwork interest in Daily life. As well as being one of the most important pieces for he dowry culture, it is both a channel of income for women and gift which can be exchanged in this culture. This study, which aims to determine the technical and aesthetic techniques of needlework found within the traditions in the village of Kemenkeş, Divriği District, Sivas City, is a descriptive study based on literature and field research. In the study, information form is used as the data collection tool. Within the research, people from local region have been interviewed and photograps of the products have been taken. The obtained information was tabulated under the appropriate topics and evaluated with the relative frequency (frequency percentage) formula among statistical methods such as frequency distributions and percentages.

Kaynakça

• Aydın, N. (2015). Türkiye Sahasında Oyalar ve Ad Almaları Üzerine Dil-Kültür, Folklor Bağlamında Bir Değerlendirme. Ö. Çobanoğlu içinde, Dört Kıtada Folklorun İzinde: Prof. Dr. Özkul Çobanoğlu Armağanı (s. 767). Ankara: Aydan Matbaacılık.
• Balkanal, Z. (2014). Karadeniz'in İncisi İnebolu Yöresinde Dantel Perdeler. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 44-54.
• Gümüş, G., & Uray, D. (2018). Oya El Sanatı Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 55, 356-357.
• Özder, L. (1999). İç Anadolu Bölgesi Geleneksel Kadın Başlıkları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Sönmez, K. (2019). Türk Kültüründe Oyalar: Gaziantep İli Nizip İlçesi Örnekleri. İdil, Sayı: 65, 107.
• Yeşilyurt, E. (2008). Anadolu Kadın Baş Bağlamasının İletişimdeki Dili. Halk Kültürü'nde Giyim-Kuşam ve Süslenme Uluslar Arası Sempozyumu Bildirileri (s. 64-67). Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları.
• Yıldız, G., & Öğüt, L. (2020 Cilt: 6 Sayı: 1). Tanım, Terim ve Kavramları İle Dantel. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 126-142.
• Kaynak Kişiler
• Arife KARAKUŞ, Sivas, Ev Hanımı, 31.12.1957 (12.03.2021 tarihinde görüşüldü).
• Hümeyra KOÇ, Sivas, Ev Hanımı, 08.08.1971 (17.03.2021 tarihinde görüşüldü).