Gelenek, Geleneğin Dönüşümü ve Kültür Ekonomisi Bağlamında Geleneksel Bir El Sanatı: Amasya/Yassıçal Çuha Dokuma

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 19 - 34, 30.06.2023

Petek Ersoy İnci

https://doi.org/10.54970/turkuaz.1299856

Öz

2010-2019 yılları arasında Türkiye’nin ilk sigorta şirketi olan Anadolu Sigorta, bir sosyal sorumluluk projesi hazırlamıştır. Geleneksel el sanatlarını yeniden canlandırmayı hedefleyen bu projenin adı Bir Usta Bin Usta’dır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın tescilli ustaları tarafından İl Kültür ve Turizm Müdürlükleri aracılığıyla yapılan duyurulara başvuran kişilerden seçilen kursiyerler, önceden belirlenen kurs mekânlarında modüler eğitim yoluyla iki-üç ay ders almışlar, ders aldıkları dönemde kurs sonrası yapılması zorunlu kılınan sergiye ürün hazırlamış, sergi açılışında da hem ustaya hem de kursiyerlere katılım sertifikalarını vermişlerdir. Bir Usta Bin Usta projesi kapsamında her yıl beş geleneksel el sanatı çalışılmıştır. On senede toplamda elli geleneksel el sanatçısına destek olan bu projenin son yılı olan 2019’da Amasya’nın Yassıçal köyüne özgü bir dokuma türü olan çuha dokuma kursu verilmiştir. Bu yazıda öncelikle çuha dokuma hakkında bilgi verilmiş, ardından kamu yararı için oluşturulan bir sosyal sorumluluk projesi olan Bir Usta Bin Usta’dan bahsedilerek geleneğin dönüşümünde yarattığı katkı açıklanmıştır. Son bölümde ise çuha dokumanın özel bir televizyon kanalında moda sektöründe yaratabilecek potansiyelinin olduğundan hareketle kültür ekonomisine nasıl katkılarının olabileceği konusunda bilgiler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

gelenek, geleneğin dönüşümü, kültür ekonomisi, çuha dokuma

Traditional Handicraft in the Context of Tradition, Transformation of Tradition and Cultural Economy: Broadclothing Weaving

Öz

Anadolu Sigorta, Türkiye’s first insurance company between 2010-2019, has prepared a social responsibility project. The name of this project, which aims to revive traditional handicrafts is Bir Usta Bin Usta. The trainees selected from the people who applied to the announcements made by the registered masters of the Ministery of Culture and Tourism through the Provincial Culture and Tourism Directorates, took two- three months of modular training at the pre-determined course venues, prepared product for the exhibition that was required to be held after the course during the period they took the course, and at the opening of the exhibition. They also gave certificates of participation to both the master and the trainees. As part of the Bir Usta Bin Usta Project, five handicrafts were studied each year. In 2019,the last year of this Project, totally 50 traditional arts has supported, one of this arts studied was broadcloth weaving has chosen as a unique type of weaving which belongs in Yassıçal village of Amasya. In this article, firstly, information about broadcloth weaving was given, and then, Bir Usta Bin Usta, a social responsibility project created for public benefit, was mentioned and his contribution to the transformation of tradition was explained. In the last part, both the transformation of tradition and the contribution of broadcloth weaving to the cultural economy of being included in a fashion program broadcast on a private television channel are explained.

Anahtar Kelimeler

Tradition, transformation of tradition, culture economy, broadcloth weaving.

Kaynakça

• Atasoy, N. (2005). Derviş çeyizi -Türkiye'de tarikat giyim kuşam tarihi, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Aydede, C. (2007). Yükselen trend kurumsal sosyal sorumluluk. İstanbul: Kapital Medya Medya Hizmetleri.
• Birkalan, H. (2003). Gelenek, İ. Üstüner(Editör), Kaf Dağı’nın ötesine varmak Prof. Dr. Günay Kut'a Armağan (s. 217-227). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Enninger, W. (1998). Giyim, (Çeviren: Nebi Özdemir), Millî Folklor, 10(39), 92-96. https://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=39&Sayfa=91
• Ernek Alan, A. (2015). Kurumsal sosyal sorumluluk çalışmalarında sosyal medya kullanımı. M.Demirtaş(Editör), Kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal itibar. İstanbul: Derin Yayınları.
• Ersoy, R. (2006). Gelenek/değişim ve Kıbrıs'ta Türk kimliği.Türkbilig, 12, 134-142.
• Faroqhi, S. (2009). Artisans of empire –Crafts and craftspeople under the ottomans-, New York: I.B.Tauris&Co.Ltd.
• Faroqhi, S. (2011). Osmanlı zanaatkârları. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Glassie, H. (2002). Turkish traditional art today. Bloomington: Indiana UniversityPress.
• Gross, D. (1992). Thepast in ruins: tradition and the critique of modernity critical perspectives on modern culture.Boston: University of Massachusetts Press.
• İnalcık, H. (2008). Türkiye tekstil tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kağnıcıoğlu, D. (2007). Endüstri ilişkileri boyutuyla sosyal sorumluluk. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları.
• Kaplan, M. (2010). Geleneksel tıbbın yeniden üretim sürecinde kadın -ankara kent örneğinde kuşaklararası çatışma. (Yayımlanmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karavar, H. (2006). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İzmit çuha fabrikası. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Koçu, R.E. (2021). Çuha. Türk giyim kuşam ve süslenme sözlüğü(s. 88-90). İstanbul: Doğan Kitap.
• Kolçak, Ö. (2005). Osmanlılarda bir küçük sanayi örneği: Selanik Çuha dokumacılığı (1500-1650). Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, N. (2012).Kent kültürü, yerel medya ve kültür ekonomisi" içinde Kültür Ekonomisi ve Yönetimi -Seçki-(s.139-165). Ankara: Hacettepe Yayınları.
• Özüpek, N. (2013). Kurum imajı ve sosyal sorumluluk. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Salman, F. (2011). Türk kumaş sanatı. Erzurum: Zafer Ofset Matbaacılık.
• Shils, E. (1981). Tradition. Chicago: The University of Chicago Press.
• Söyleyici, V. (2017). Gelenekten geleceğe el sanatlarıyla Amasya. Amasya: Amasya Belediyesi Kültür Yayınları.
• Van HetHof, S.D. ve Hoştut, S. (2015). Kurumsal sosyal sorumluluk: Kavramlar, uygulama ve örnekler. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.