Öz
Tarihsel
birlikte teşekkül etmiş Azerbaycan ve fars dilleri birbirinin gelişmesinde ve
zenginleşmesinde önemli rol oynamıştır. Buna
kanıt olarak modern dilinde fars diline ait çok sözcük alınmalarına varoluşu.
Dilimizin zenginleşmesinde özel bir yer tutan karşılıklı ilişkiler sırasında
oluşan boşlukların doldurulmasında aktif rol oynayan fars alınmaları hem
semantik hem de yapısal bakımdan ilginçtir
Fars kelimelerinin
Azerbaycan dilinde işlenmesi modern dilbilimcilerin ilgilendiği ve önem verdiği
en güncel problemlerden biri olarak kabul edilir. Farsça kökenli kelimelerin
zaman zaman Azerbaycan edebi diline dahil olarak, kendi sözcük ilişkilerini
genişletmesi, anlamlarını değiştirerek semantik yönünden asıl Azerbaycan kelimeler
olarak ortaya çıkması kaçınılmaz gerçektir. Dilimizde olan Fars kökenli
kelimeleri belirlemek için, dil simgesel yanı sıra her iki halkın sahip olduğu
edebi, tarihi, felsefi, dini, kültürel bakış açısına etki etmek gerekir.
Bilindiği gibi, edebiyatımızın klasik dönemi de bu etkiden kenarda kalmamış,
başta dahi Füzuli olmak üzere, Nesimi, Şirvani, Xeqani gibi klassiklərimizin
yaratıcılığında fars kökenli kelimelere özellikle tesadüf edilmiştir.
Fuzuli yaratıcılığını
öğrenenlerin hepsi onun dilinde Azeri unsurlarının çoğunlukta ettiğini
tartışmasız olarak kabul ederler. Elbette, burada sadece bu dilin gramer
yapısındaki özellikler değil, aynı zamanda, kelimeler ve kelime yapısının bir
bölümünü oluşturan frazeloji bileşikler de tasarlanmıştır. Türk bilim adamları
ise bu açıdan onun dilinde bir tür "əcəmilik" olduğuna işaret etmişlerdir. Çünkü Azerbaycan sözlerinin
belli kısmı onların dilinde işlenen kelimelerden az da olsa farklıdır
Fuzuli
dönemin sosyal-kültürel, siyasi ortamla ilgili olarak eserlerinde çalıştırdığı
Azerbaycan sözlerinin üstünlüğüne, xəlqiliyinə
yüksek önem vermiş, her zaman Azerbaycan dilinin halk içerisinde daha yaygın
sözlerini kullanmaktan çekinmemiştir
Anahtar Kelimeler
Füzuli dili klassik şiir sözlük terkibi fars kökənli kelimeler
Kaynakça
- M.Füzuli- Elmi tədqiqi məqalələr. Bakı 1958, 377 səh
- Ə.Dəmirçizadə- Ədəbi diliizin inkişafında Füzuli mərhələsi. Bakı 1958, 377 səh
- M.C. Paşayev. Füzulinin sənətkarlığı, Bakı, 1958, səh. 45.
- H.Mirzəzadə Füzulinin dili. 1965, 29 səh.
- H.İ. Mirzəzadə- Füzuli dilinin leksik tərkibi haqqında- Bakı 1957, 199 səh
- Ə.M.Dəmirçizadə Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi I hissə Bakı ,1979. 268 səh.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Haziran 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 1 Sayı: 7 |
