BİR KALIP YARGI OLARAK TÜRK LOKUMU (TURKISH DELIGHT)

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 9, 59 - 70, 16.04.2017

Hürriyet Gökdayı

Öz

İnsanlar
çok iyi tanımadıkları kişi, grup veya toplumlar hakkında konuşurken veya
yazarken genellikle onlarla ilgili kalıp yargılardan yararlanma eğilimi
gösterirler. Bu kalıp yargılar, başkalarından duyulan, başlık hâlinde okunan,
doğruluğu sorgulanmadan kabul edilen bilgilerin bir araya getirilmesiyle
oluşturulur. Bu bağlamda Türk kültürüne ait unsurların yabancılar özellikle de
Avrupalı ve Kuzey Amerikalı birçok kişi tarafından algılanışı ve
nitelendirilmesinde en bilinen ve tekrar edilen kalıplardan birisinin Türk lokumu (Turkish delight) olduğu görülmektedir. Bazı yabancılar, Türklere ve
Türkiye’ye ait çeşitli unsurları Türk lokumu diye nitelendirmektedir. Türk
lokumu, geleneksel bir Türk tatlısı olmasına rağmen, yabancı kitle iletişim
araçlarında Türk futbol takımlarından Türk kadın modellere kadar bir dizi
kültürel ögenin betimlenmesi ve nitelenmesinde kullanılmaktadır. Bu yönüyle
Türk lokumu, Türklerle ilgili bir kalıp yargı olarak sınıflandırılabilir. Türk
lokumunun yabancılar tarafından nasıl kullanıldığını araştıran bu yazıda
öncelikle kalıp yargı (stereotip), bu tür düşüncelerin oluşumu ve kullanım
biçimleri üzerinde durulacak, ardından da yabancı medyada Türk lokumunun
Türkleri nitelemek amacıyla kullanıldığı bağlamlar betimlenecektir.

Anahtar Kelimeler

Türk lokumu, kalıp yargı, kültür, Türkler, yabancılar

Kaynakça

• BAR-TAL, Daniel (1997). Formation and Change of Ethnic and National Stereotypes in Integrative Model, International Journal of Intercultural Relations, 21, 4, 491-523.
• COŞGUN, Şengül (2004). Kültürlerarası İletişim Sürecinde Kalıp Düşüncelerin ve Önyargıların Rolü: “Antalya’da Yaşayan Güneydoğulular İle Antalya Yerlileri Arasındaki Kalıp Düşünceler Ve Önyargılar” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniveritesi, Ankara.
• GÖREGENLİ, Melek (2012) “Temel Kavramlar: Önyargı, Kalıpyargı ve Ayrımcılık”, (Derleyenler Çayır, Kenan ve Ayan Ceyhan, Müge) Ayrımcılık Çok Boyutlu Yaklaşımlar içinde, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 17-28.
• HARLAK, Hacer (2000). Önyargılar. Ankara: Sistem Yayıncılık.
• KARLUK, Sadık Rıdvan (2013). Siz Türkiyeli misiniz Yoksa Türk mü? http://www.turkishnews.com/tr/content/2013/04/07/siz-turkiyeli-misiniz-yoksa-turk-mu-3/ Erişim tarihi: 15.11.2016.
• KARABAYEV, Baki ve TUTKUN, Ömer Faruk (2001). Türk Cumhuriyetlerinden Gelen Öğrencilerin Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarına Karşı Taşıdıkları Kalıp Yargılar, Bilig, 18, 1-26.
• ONAY, Atılım (2008). Ülke Orijini Kavramı ve Ülke İmajı, Selçuk İletişim 5, 2, 102-112.
• ÖZENÇ, Hakan (2002). Türkiyenin İmaj Sorunu ve İhracat, Kalder Forum Yıl 2 sayı 8.
• TEZCAN, Mahmut (1974). Türklerle İlgili Stereotipler Kalıpyargılar ve Türk Değerleri Üzerine Bir İnceleme, Ankara: A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayınları.
• TUTKUN, Ömer Faruk ve KOÇ, Mustafa (2008). Mesleklere Atfedilen Kalıp Yargılar, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41, 1,255-273.
• TÜRKMEN, Fikret (2005). Er Töştük Destanındaki Stereotip Motiflerin Analizi, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 6, 1, 235-239.
• YAKTIL OĞUZ, Gürsel (2011). Aksiyon Filmlerinde İyi ve Kötünün Temsili: Die Hard Üzerine Bir İnceleme, Selçuk İletişim, 7, 1, 148-160.