Öz
Araştırmacılar
çalışmalarında nesneyi belirtili ve belirtisiz olmak üzere ikiye
ayırmaktadırlar. Türkçenin söz diziminde belirtisiz nesne eksiz (+Ø), belirtili nesne ise yükleme hâli
ekini alarak kullanım alanına çıkmaktadır. Çalışmada yükleme hâli ekini alan
her kelime / kelime grubunun belirtili nesne oluşturup oluşturmadığı
sorgulanacak ve ardından araştırmacıların ifade ettiklerinin aksine
oluşturmadıkları dikkatlere sunulacaktır.
Eldeki
mevcut Türk dili gramerlerinde ve müstakil söz dizimi çalışmalarında bir kelime
/ kelime grubunun belirtili nesne olabilmesi yükleme hâli ekini almasına
bağlanmıştır; ancak tespit edilen bazı örnekler var ki bu cümlelerdeki nesneler
yükleme hâli ekini almalarına rağmen geçtikleri cümlelerde belirtisiz nesne
gibi görev yapmaktadırlar. Bir kelime / kelime grubuna yükleme ekini getirmek o
kelime / kelime grubunun geçtiği cümlelerde belirtili nesne olabilmesi için
yeterli olamamaktadır. Cümlenin yükleminin de hangi zamanda çekime girdiği
önemlidir. Kullanılan zaman ekine göre yükleme ekini alan kelime / kelime grubu
cümlede ya genellik ifade etmekte ya da belirtme işlevini üstlenmektedir.
Çalışmada
ek almadığı hâlde belirtili nesne gibi görev yapan kelime / kelime gruplarına
da yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- BOZ, Erdoğan (2012), “Adın Yükleme (Nesne) Durumu ve Tümcenin Nesne Ögesi Üzerine”, Türk Dili Araştırmaları, Ankara: Gazi Kitabevi, s.97-105
- DEMİR, Nurettin – YILMAZ, Emine (2003), Türk Dili El Kitabı, Ankara: Grafiker Yay., s.211
- DİZDAROĞLU, Hikmet (1976), Tümcebilgisi, Ankara: TDK Yay.
- HATİBOĞLU, Vecihe (1972), Türkçenin Sözdizimi, Ankara: TDK Yay.
- GÜLSEVİN, Gürer (2009), “Zamirlerin Edatlarla Birleşmesinde Bazı Özel Durumlar ve İsim Tamlaması Sorunu Üzerine”, Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi, 27-28 Ağustos 2007, Bildiriler, C. 1., 2. bs., İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yay., s.231-238
- KARAAĞAÇ, Günay (2011), Türkçenin Söz Dizimi, İstanbul: Kesit Yay., 3.bs.
- KARAHAN, Leylâ (2004), Türkçede Söz Dizimi, Ankara: Akçağ Yay., 7.bs., s.25
- KARAHAN, Leylâ (2011), “Yükleme (accusative) ve İlgi (genitive) Hâli Ekleri Üzerine Bazı Düşünceler”, Türk Dili Üzerine İncelemeler, Ankara: Akçağ Yay., s.211-218
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 23 Ağustos 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 1 Sayı: 10 |
